حمید ایماندار، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز در یادداشتی عنوان کرده است:

با نظر به کلام ارزشمند مولا در نهج‌البلاغه و تدبر در استعمالات واژگانی و بلاغت بی بدیل امیر کلام می‌توان درس‌های بزرگی از توصیفات حضرت از سیره و نهج نبوی آموخت.

در این مجال کوتاه به یمن ایام میلاد پر برکت خاتم الانبیا(ص) به چند مولفه اساسی حکمرانی نبوی که برآمده و برساخته نگاه توحیدی و تمدن‌ساز آن حضرت است، می پردازیم که در فضای حکمرانی دینی ما از یک‌سو و حاکمیت‌های سکولار و دیکتاتور مآبانه ضد حقوق انسانی و دینی بشر از سوی دیگر مورد احتیاج است.

۱- ادای امانت و ارشاد و خیرخواهی همیشگی

فادی امینا و مضی رشیدا(خطبه ۱۰۰)

ادای امانت حکومت و حیات و دین رعیت یک وظیفه مهم حاکمیت دینی است؛ خیرخواهی پیامبر اکرم(ص) و ادای امانت خدا برای مردم تنها به تامین کفاف و حیات مادی آن‌ها محدود نبود بلکه ارشاد معطوف به حیات اخروی نیز تا آخرین لحظات زندگی حضرت استمرار داشت‌.

۲- سخن با فکر؛ تامل قبل از عمل و کار ضربتی و سریع

مکیث الکلام بطی ء القیام سریع اذا قام( خطبه ۱۰۰)

جمع شدن سه مؤلفه فوق در یک مدیر خیر را برای او و رعایا رقم می‌زند؛ آن‌که وعده بی‌اندیشه ندهد و کند و تند اقدام کند؛ کند در تامل و فراهم ساختن مقدمات و تند و بی تامل در اقدام عملی‌.

۳- قدرت وفاق‌سازی حداکثری حاکم ربانی

قَدْ صُرِفَتْ نَحْوَهُ أَفْئِدَةُ الْأَبْرَارِ وَ ثُنِیَتْ إِلَیْهِ أَزِمَّةُ الْأَبْصَارِ دَفَنَ اللَّهُ بِهِ الضَّغَائِنَ وَ أَطْفَأَ بِهِ النَّوَائِرَ أَلَّفَ بِهِ إِخْوَاناً( خطبه ۹۶)

حاکم اگر ربانی باشد و متصل به منبع رحمت؛ قدرت جذب دل‌ها؛ ایجاد محبوبیت؛ رفع کینه‌ها و دشمنی‌ها و الفت‌سازی را بیش از یک حاکم غیر الهی خواهد داشت.

۴- عزت و ذلت؛ الفت و فرقت دوگانه‌های حاکمیت دینی

أَلَّفَ بِهِ إِخْوَاناً وَ فَرَّقَ بِهِ أَقْرَاناً أَعَزَّ بِهِ الذِّلَّةَ وَ أَذَلَّ بِهِ الْعِزَّةَ(خطبه ۹۶)

وفاق‌سازی حداکثری وظیفه و نتیجه حکمرانی دینی است؛ اما طبعا قلیلی به واسطه سویه‌های معنوی چنین حکومتی دلخوشی از آن ندارند و لذا وفاق‌سازی مطلق در چنین حاکمیتی به مانند بقیه نظام‌های سیاسی ممکن نیست.

۵- تقدم رسیدگی به قشر ضعیف و شنیدن صدای آن‌ها در کلام نبوی و سیره علوی

فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم یَقُولُ فِی غَیْرِ مَوْطِنٍ لَنْ تُقَدَّسَ أُمَّةٌ لاَ یُؤْخَذُ لِلضَّعِیفِ فِیهَا حَقُّهُ مِنَ اَلْقَوِیِّ غَیْرَ مُتَتَعْتِعٍ ( نامه ۵۳)

۶- فدای کردن اقرابا و نزدیکان به خاطر مردم

کَانَ رَسُولُ اَللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله إِذَا اِحْمَرَّ اَلْبَأْسُ وَ أَحْجَمَ اَلنَّاسُ قَدَّمَ أَهْلَ بَیْتِهِ فَوَقَی بِهِمْ أَصْحَابَهُ حَرَّ اَلسُّیُوفِ وَ اَلْأَسِنَّةِ ( نامه ۹)

یکی از ویژگی‌های نهج حکمرانی نبوی در کلام مولا علی(ع) است اصل اساسی است که پیامبر نه تنها اجازه پارتی‌بازی و ویژه‎‌خواری به اطرافیان و خانواده خود نمی‌داد بلکه راحتی و امنیت خانواده خود را فدای عامه مردم و حکومت دینی می‌کرد و از این منظر ایثار و فداکاری از محکمات حاکمیت مبتنی بر سیره علوی و نبوی است. «... وَیُؤْثِرُونَ عَلَی أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ...؛ ... و هر چند در خودشان احتیاجی [مبرم] باشد آنها را بر خودشان مقدم می دارند...» ( سوره حشر آیه ۹)

انتهای پیام