به گزارش ایسنا، انسان‌ها برای رسیدن به اهدافشان در زندگی، نیازمند الگو هستند، بنابراین سعی می کنند، بهترین الگوها را برای موفقیت به کار گیرند. از جمله این الگوها که می تواند باعث سعادت انسان هم در زندگی دنیوی و هم اخروی شود، پیروی از سبک و شیوه زندگی پیامبران الهی، امامان شیعه و اولیای خداست. هر چند که در عصر حاضر، دسترسی به همه این الگوها امکان پذیر نیست، اما می‌توانیم با مطالعه کتاب‌ها و نقل‌قول‌هایی که در مورد آن ها وجود دارد، با سبک و شیوه زندگی این بزرگان آشنا شده و به عنوان الگویی مناسب در زندگی به کار بگیریم. یکی از این شخصیت های گرانقدر، رئیس مذهب شیعه، امام جعفر صادق (ع) است. ایشان علاوه بر ویژگی های ممتازی که در حوزه های علمی داشتند، در عرصه اخلاق نیز نسبت به سایر هم عصران خود زبان زد بودند. با توجه با سالروز ولادت این امام بزرگوار که مصادف با روز ولادت نبی اکرم(ص) نیز می باشد، در این نوشتار سعی شده است به گوشه ای از سبک زندگی فردی و اجتماعی این امام گران قدر پرداخته شود، که در ادامه می خوانید:
به پدر و مادر خود نیکی کنید، تا فرزندانتان به شما نیکی کنند و نسبت به زنان مردم پاکدامن باشید، تا زنانتان پاکدامن باشند
در هیچ مذهب و مکتبی به اندازه اسلام خانواده محترم شمرده نشده است. با مطالعه سبک زندگی ائمه اطهار (ع) و بزرگان دینی و روایاتی که از ایشان به یادگار مانده است، می توانیم به اهمیت بالای این موضوع پی ببریم. امام صادق (ع) در مورد رفتار با خانواده فرمودند: «بهترین مردان امّت من کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن نباشند، اهانت نکنند، دلسوزشان باشند و به آنان ظلم ننمایند». همچنین در روایتی دیگر از ایشان نقل شده است: «به پدر و مادر خود نیکی کنید، تا فرزندانتان به شما نیکی کنند و نسبت به زنان مردم پاکدامن باشید، تا زنانتان پاکدامن باشند».
امام صادق (ع) می فرمایند: رسول خدا (ص) یک خواهر و یک برادر رضاعی داشت. روزی خواهر رضاعی پیامبر اکرم(ص) به خدمت حضرت رسید. وقتی نگاه رسول خدا (ص) به خواهرش افتاد با شادمانی از جا برخاست و زیرانداز خویش را برای او گستراند و با خوشحالی و چهره ای خندان، به گفتگو با وی پرداخت. پس از مدتی خواهر رسول خدا(ص) برخاست و از نزد پیامبر رفت. اتفاقا برادر رضاعی حضرت نیز نزد پیامبر (ص) آمد، ولی رسول خدا (ص) آن احترام و پذیرایی که از خواهرش کرده بود، از برادرش نکرد. از آن حضرت پرسیدند: «ای رسول خدا! چرا به خواهرتان نسبت به برادرتان احترام بیشتری گذاشتید»، حضرت در پاسخ فرمود: «خواهرم بیشتر از برادرم در خدمت به پدر و مادر کوشا بود».
هیچ زندگی ای گواراتر از نیک خوئی نیست
امام صادق (ع) فرمودند: «هیچ زندگی ای گواراتر از نیک خوئی نیست». این حدیث گویای این است که اگر در زندگی اجتماعی، خانوادگی و حتی فردی اخلاق رعایت شود، آن زندگی برخوردار از نشاط و شادابی خواهد بود.
از ویژگی های اخلاقی این امام بزرگوار خوش اخلاقی و داشتن روابط صمیمانه با مردم بود، اما این خصوصیت باعث نمی شد که بخواهند بی احترامی به کسی کنند یا کاری خارج از نزاکت نسبت به دیگران داشته باشند. ایشان، هرگز کلام کسی را قطع نمی کردند، بلکه پس از پایان سخنان دیگران، شروع به سخن گفتن می کردند. روی گشاده نسبت به مردم داشتند و با لبانی متبسم با مردم روبرو می شدند.
جنگیدن با دست خالی، از کسب روزی حلال آسان تر است
امام ششم شیعیان در زمینه کسب روزی حلال فرمودند:« آدم با دست خالی مقابل شمشیر برود و بجنگد راحت‌تر از این است که طلب حلال به دست آورد، این یک جهاد بزرگ است». ایشان در تجارت بر رضایت خداوند نیز تأکید داشتند. لذا وقتی کارپرداز او که با سرمایه ی امام برای تجارت به مصر رفت و با سودی کلان برگشت، امام از او پرسید: این همه سود را چگونه به دست آورده ای؟ او گفت: چون مردم نیازمند کالای ما بودند، ما هم به قیمت گزاف فروختیم. امام فرمود: «سبحان الله! علیه مسلمانان هم پیمان شدید که کالایتان را جز در برابر هر دینار سرمایه یک دینار سود نفروشید!». امام اصل سرمایه را برداشت و سودش را نپذیرفت و فرمودند: «ای مصادف! چکاچک شمشیرها از کسب روزی حلال آسان تر است».
فضیلت بالایی که مهمان نوازی و صله رحم برای انسان به ارمغان می آورد
محمّد بن قیس حکایت کند: روزی در محضر مبارک امام جعفر صادق (ع) نام گروهی از مسلمانان به میان آمد و من گفتم: سوگند به خدا، من شب ها شام نمی خورم، مگر آن که دو یا سه نفر از این افراد با من باشند. من آن ها را دعوت می کنم و در منزل ما غذا می خورند. امام فرمود: فضیلت آن ها بر تو بیشتر از فضیلتی است، که تو بر آن ها داری. اظهار داشتم: فدایت شوم، چنین چیزی چطور ممکن است؟! در حالی که من و خانواده ام خدمتگذار و میزبان آن ها هستیم؛ و من از مال خودم به آن ها غذا می دهم؛ و پذیرائی و انفاق می نمایم!
امام صادق (ع) فرمود: «چون هنگامی که آن ها بر تو وارد می شوند، از جانب خداوند همراه با رزق و روزی فراوان میهمان تو می شوند و زمانی که خواستند بیرون بروند، برای تو رحمت و آمرزش به جا خواهند گذاشت».
از تقسیم دارایی خود در میان نیازمندان هیچ ابایی نداشتند
امام صادق (ع) با همه علاقه ای که به کار و کوشش داشتند اما هرگز فریفته سیم و زر دنیا نبودند. ایشان از تقسیم دارایی خود در میان نیازمندان هیچ ابایی نداشتند. در روایت آمده است:
که آن حضرت برای شکر صدقه می داند. از آن حضرت سؤال شد: آیا شما شکر را صدقه می دهید؟ فرمود: «بلی. هیچ چیز نزد من دوست داشتنی تر از شکر نیست. من دوست دارم که محبوب ترین چیز را صدقه دهم.»
وقتی که فصل میوه می شد و خرماها می رسید، دستور می دادند که بخشی از دیوار باغ را خراب کرده و شکافی ایجاد نمایند تا مردم بتوانند از آنجا وارد شوند و از میوه باغ بخورند. همچنین به یاران خود می گفتند برای همسایگان باغ، پیر مردان کودکان و بیماران و زنان که نمی توانستند به باغ بیایند، برای هر نفرشان به اندازه یک مشت پر خرما ببرند.
ابوجعفر خثعمی - یکی از اصحاب امام صادق(ع) - حکایت می کند: روزی امام ششم شیعیان، کیسه ای که مقدار پنجاه دینار پول در آن بود، تحویل من داد و فرمودند: این ها را تحویل فلان سیّد بنی هاشم بده، به او نگو توسط چه کسی ارسال شده است.
خثعمی می گوید: هنگامی که نزد آن شخص تهی دست رسیدم و کیسه پول را تحویل او دادم، پرسید: این پول از طرف چه کسی برای من فرستاده شده است؟!
و سپس گفت: خداوند جزای خیر به صاحب این کیسه دهد. صاحب این کیسه، هر چند وقت یک بار، مقدار پولی برای ما می فرستد و ما زندگی خود را با آن تامین و سپری می کنیم ؛ ولیکن جعفر صادق با آن همه ثروتی که دارد، توجّهی ندارد و چیزی برای ما نمی فرستد، و هرگز به یاد ما فقرا نیست.
در اکثر مواقع، با کارگران و غلامان خود بر سر یک سفره و بدون هیچ کبر یا غروری با آنها هم غذا می شدند
این امام بزرگوار، سیره پیامبر اکرم (ص) را در همه امور زندگی خود، الگوی رفتاری خود قرار داده بودند. در اکثر مواقع، با کارگران و غلامان خود بر سر یک سفره می نشستند و بدون هیچ تکبر یا غروری با آنها هم غذا می شدند. در خوردن غذا آرام و صبور بودند و هرگز با حرص و ولع غذا نمی خوردند. همانند مردم معمولی لباس می پوشیدند از نظر ایشان بهترین لباس در هر زمان، لباس معمول همان زمان است. لذا گاه لباس نو و گاه لباس وصله دار بر تن می کردند.»
اجازه نمی داند امتیازی برای وی و خانواده اش در نظر گرفته شود، به خصوص در زمان هایی که مردم با مشکلات اقتصادی و اجتماعی روبه رو بودند. از جمله در سالی که گندم در مدینه نایاب شد، دستور داد گندم های موجود در خانه را بفروشند و از همان، نان مخلوط از آرد جو و گندم که خوراک بقیه مردم بود، تهیه کنند و فرمود: «خدا می داند که می توانم به بهترین صورت نان گندم خانواده ام را تهیه کنم، اما دوست دارم خداوند مرا در حال برنامه ریزی صحیح زندگی ببیند».
در مقابل ظالمان از هر مقام و مرتبه ای که بودند، می ایستادند
از امام جعفر صادق (ع) روایت شده است که: «هر که ظلم کند، و هر که یاری ظالم کند، و هر که راضی به ظلم او باشد، هر سه ظالمند و در ظلم شریک‌اند» و فرمود: «هر که اعانت کند ظالمی را در ظلمی که می‌کند، خدا ظالمی را بر او مسلّط می‌سازد که او را ظلم کند. و او هر چه دعا کند به اجابت نرسد».
شهامت بالای این امام بزرگوار باعث می شود که در مقابل ظالمان از هر مقام و مرتبه ای که بودند، می ایستادند. هر چند که ممکن بود، این ایستادگی به ضررشان تمام شود. در روایات آمده است، فرماندار مدینه در حضور بنی هاشم در خطبه های نماز به امام علی (ع) دشنام دادند، امام صادق(ع) چنان پاسخی کوبنده ای به فرماندار مدینه داد، که او خطبه را ناتمام گذاشت و به سوی خانه اش راهی شد.
انتهای پیام