بررسی این مشکلات و یافتن راه‌حل‌های مؤثر برای ارتقاء کیفیت خدمات اورژانس پیش بیمارستانی، گامی مهم در راستای ارتقای سلامت و ایمنی جامعه به شمار می‌آید. توجه به وضعیت اورژانس پیش‌بیمارستانی در زمینه‌های مختلف، از پرسنل و نیروی انسانی تا ناوگان و تجهیزات، در کلانشهر مشهد یک ضرورت اساسی است.به همین بهانه با رئیس انجمن فوریتهای پزشکی استان به گفت‌وگو نشستیم.
مشهد با توجه به جمعیتش، به حداقل ۲۵۰ آمبولانس نیاز دارد
ابراهیم آریامقدم در گفت‌وگو با ایسنا ضمن تبریک روز ملی فوریتهای پزشکی، اظهار کرد: بر اساس استانداردهای تعریف‌شده، به ازای هر ۲۰ هزار نفر جمعیت، یک آمبولانس فعال و به ازای هر آمبولانس، حداقل ۹ نفر کارشناس پرستاری لازم است تا آمبولانس‌ها بتوانند به صورت مداوم فعال بمانند. همچنین، در جاده‌ها باید به ازای هر ۴۰ کیلومتر یک آمبولانس مستقر باشد.
وی ادامه داد: باتوجه به جمعیت شهر مشهد، ما حداقل به ۲۵۰ آمبولانس نیاز داریم تا بتوانیم خدمات کافی به این شهر ارائه دهیم اما متاسفانه در حال حاضر، تنها ۸۰ تا ۱۰۰ آمبولانس در مشهد فعالیت می‌کنند. علاوه بر جمعیت ساکن مشهد، سالانه به زائرین، مجاوران و مهاجرین افغان نیز خدمات ارائه می‌شود که این امر نیاز به آمبولانس‌های بیشتر را دو چندان می‌کند.
رئیس انجمن فوریتهای پزشکی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: بیشتر آمبولانس‌های موجود نیز بالای ۱۵ سال عمر دارند و با بیش از ۲۵۰ هزار کیلومتر کارکرد، فرسوده شده‌اند. روزانه حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از ظرفیت آمبولانس‌ها به دلایلی چون فرسودگی، نقص فنی یا کمبود نیرو از چرخه عملیاتی خارج می‌شوند.
آریامقدم تصریح کرد: با توجه به این شرایط، در حال حاضر تنها یک چهارم از استانداردهای لازم برای جمعیت شهر مشهد محقق شده است. این کمبود، موجب افزایش حجم ماموریت‌های اورژانس و تأخیر در ارائه خدمات به بیماران اورژانسی می‌شود.
دستمزد اضافه‌کاری، به هیچ وجه با حجم و فشار کاری مطابقت ندارد
وی با اشاره به مشکلات نیروی انسانی در اورژانس پیش‌بیمارستانی عنوان کرد: متأسفانه همین تعداد کم آمبولانس‌های موجود نیز با کمبود نیروی انسانی مواجه است. این کمبود باعث می‌شود که اضافه‌کار اجباری به همکاران ما تحمیل شود. در اورژانس ۱۱۵، علاوه بر ۱۷۵ ساعت اضافه‌کاری معمول، اضافه‌کاری خارج از شمول هم وجود دارد که بیشتر همکاران ما مجبور به پوشش آن هستند.
رئیس انجمن فوریتهای پزشکی استان با بیان اینکه ساعات اضافه‌کار در واقع جبران کمبود نیرویی است که طی سال‌های گذشته اتفاق افتاده است، تصریح کرد: همکاران ما با ساعتی ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان به جبران این کمبود نیرو می‌پردازند، اما این میزان دستمزد به هیچ وجه با حجم و فشار کاری مطابقت ندارد.
وی افزود: کمبود و فرسودگی آمبولانس‌ها، فشار کاری بالا و اضافه‌کارهای اجباری همگی منجر به فرسودگی شغلی شده و بسیاری از همکاران پس از چند سال کار به مشکلاتی مانند دیسک کمر، دیسک گردن، فشار خون و دیابت دچار می‌شوند.
آریامقدم همچنین به تأثیر این مشکلات بر خدمت‌رسانی به مردم اشاره کرد و گفت: این شرایط موجب تأخیر در ارائه خدمات اورژانسی به مردم شده و بارها شاهد عصبانیت و خشونت مردم نسبت به پرسنل اورژانس بوده‌ایم.
وی در پاسخ به این سؤال که در حال حاضر به ازای هر آمبولانس چه تعداد نیرو فعال هستند، اظهار کرد: این آمار در پایگاه‌های مختلف متفاوت است، اما به‌طور میانگین می‌توان گفت در شهر مشهد به ازای هر آمبولانس حدود ۶ نفر نیروی فعال داریم.
امتیاز سختی کار پرسنل اورژانس اعمال نشده است
رئیس انجمن فوریتهای پزشکی استان با اشاره به موضوع افزایش امتیاز سختی کار پرسنل اورژانس گفت: سال گذشته، وزیر بهداشت اعلام کرد که امتیاز سختی کار همکاران اورژانس از ۱۵۰۰ به ۳۰۰۰ امتیاز افزایش یابد. همچنین، رئیس سازمان اورژانس کشور چندین بار تأکید کردند که مصوبات لازم برای این افزایش گرفته شده و به زودی در احکام ابلاغ خواهد شد.
آریامقدم افزود: این امتیاز در احکام برخی از همکاران ما در تهران اعمال شد، اما پس از مدتی مجدداً حذف شد.
وی در ادامه با بیان مشکل عدم اجرای قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان نظام سلامت در اورژانس پیش‌بیمارستانی خاطر نشان کرد: قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان نظام سلامت در سال ۱۳۸۸ مصوب شد، اما متأسفانه از همان ابتدا، پس از اجرایی شدن این قانون در بیمارستان‌ها، در اورژانس پیش‌بیمارستانی اعمال نشد.
آریا مقدم خاطرنشان کرد: در یکی از بندهای این قانون تأکید شده بود که باید برای اجرای این قانون نیروی انسانی مورد نیاز نیز پیش‌بینی شود. ما از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۸ این قانون را در مشهد اجرا نکردیم و امروز هم در بسیاری از شهرهای کشور این قانون در اورژانس پیش‌بیمارستانی به درستی اجرا نمی‌شود، هرچند که ما رأی عمومی دیوان عدالت اداری را نیز داشتیم.
شاهد ترک شغل و مهاجرت همکارانمان هستیم
رئیس انجمن فوریتهای پزشکی استان ادامه داد: عدم اجرای این قانون باعث شد طی ده سال نیرویی که برای اجرای آن لازم بود جذب نشود و اکنون کمبود نیروی انسانی به‌خوبی نمایان شده است. از سوی دیگر، به دلیل فشار کاری بالا، شاهد ترک شغل و مهاجرت همکارانمان هستیم. این در حالی است که جذب نیرو با سرعت بسیار پایینی انجام می‌شود و همزمان ریزش نیرو نیز رخ می‌دهد.
آریا مقدم همچنین به مشکل ظرفیت استخدامی اشاره کرد و یادآور شد: ظرفیت استخدامی ما تکمیل نمی‌شود و با مبالغ کم حقوق و اضافه‌کاری، انگیزه‌ای برای شرکت در فرآیند استخدام باقی نمی‌ماند.
فرهنگ استفاده از موتورلانس در بین مردم جا نیفتاده است
وی در خصوص تأثیر اقداماتی همچون افزودن موتورلانس به ناوگان اورژانس پیش‌بیمارستانی توضیح داد: موتورلانس در شهرهای بزرگ مثل مشهد بسیار کمک‌کننده است، اما همچنان با مشکلاتی روبه‌رو هستیم. علاوه بر کمبود نیروی انسانی برای واحدهای موتورلانس، فرهنگ استفاده از موتورلانس در بین مردم جا نیفتاده است. زمانی که همکار ما با موتورلانس به محل حادثه می‌رسد، برخی از بیماران که منتظر آمبولانس هستند، تصور می‌کنند که این وسیله هیچ‌گونه تجهیزات لازم را ندارد و نمی‌تواند کمکی کند.
رئیس انجمن فوریتهای پزشکی استان تأکید کرد: باید در این زمینه فرهنگسازی شود، چرا که موتورلانس ناوگان پیشران است. پرسنل موتورلانس می‌توانند وضعیت بیمار را بررسی کنند و تمام تجهیزات مورد نیاز که در آمبولانس موجود است، در موتورلانس نیز وجود دارد.
وی افزود: فردی که با موتورلانس اعزام می‌شود، کارشناس پرستاری است و می‌تواند تمام اقدامات اورژانسی لازم را انجام داده و در صورت نیاز اعزام بیمار به بیمارستان، بلافاصله آمبولانس هماهنگ می‌شود.
آریا مقدم اضافه کرد: متاسفانه هنوز فرهنگسازی کافی انجام نشده و در بسیاری از موارد برخوردهای نامناسب از سوی همراهان و اطرافیان بیمار با همکاران موتورلانس صورت می‌گیرد. اگر فرهنگسازی لازم انجام شود، بسیاری از مواردی که نیاز به اعزام به بیمارستان ندارد، می‌تواند توسط موتورلانس خدمت‌رسانی شود و بار بزرگی از دوش آمبولانس‌ها برداشته شود.
وضعیت ناوگان آمبولانسی اورژانس، اورژانسی شده است
وی با اشاره به مشکلات ناوگان آمبولانسی اورژانس پیش‌بیمارستانی یادآور شد: می‌توان گفت بیش از ۱۰ تا ۱۵ سال است که به دلیل تحریم‌های ظالمانه و وضعیت اقتصادی کشور، تقریباً هیچ آمبولانسی به ناوگان آمبولانس کشور اضافه نشده است. امروز وقت آن رسیده که ناوگان اورژانس پیش‌بیمارستانی تحت یک ریکاوری و بازسازی جدی قرار گیرد.
رئیس انجمن فوریتهای پزشکی استان افزود: ما باید آمبولانس‌های موجود را نوسازی کنیم؛ به این معنا که برخی از این آمبولانس‌ها از رده خارج و جایگزین شوند. آمبولانس‌های فعلی بیش از ۱۵ سال کار کرده‌اند و عملاً برخی از آن‌ها دیگر قابل تعمیر نیستند. علاوه بر نیاز به نوسازی، ما تقریباً ۵۰ درصد از برنامه ششم توسعه عقب هستیم و باید تعداد آمبولانس‌های جدیدی به ناوگان موجود اضافه کنیم.
آریامقدم با اشاره به اهمیت اجرای بند الحاقی ۱ به ماده ۶۹ قانون برنامه هفتم توسعه، تشریح کرد: بر اساس این بند، باید یک درصد از سود فروش خودرو به خرید آمبولانس اختصاص یابد. این موضوع باید حتماً در اسرع وقت اجرایی شود تا نیازهای ناوگان اورژانس پیش‌بیمارستانی برطرف گردد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر، در مشهد به دلیل کمبود آمبولانس و نیروی انسانی، مواردی پیش آمده که نیروها به شیفت کاری می‌آیند، اما به دلیل نقص فنی آمبولانس و نبود آمبولانس جایگزین، مجبور شده‌اند به خانه بازگردند.
آریا مقدم گفت: اجرای بند الحاقی ۱ به ماده ۶۹ قانون برنامه هفتم توسعه که در مجلس تصویب و تبدیل به قانون شده است، نه از سال دوم، بلکه از همین سال اول برنامه لازم است اجرا شود و در بودجه ۱۴۰۴ پیش‌بینی گردد.
رئیس انجمن فوریتهای پزشکی استان اظهار کرد: وضعیت ناوگان آمبولانسی ما اورژانسی شده و اگر این مسئله حل نشود، به زودی با مشکلات جدی‌تری روبه‌رو خواهیم شد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره راه‌حل‌های بهبود وضعیت کاری و معیشتی پرسنل اورژانس پیش‌بیمارستانی گفت: همکاران ما با وجود شرایط دشوار کاری همچنان با صبر، تحمل، و ایثارگری به کار خود ادامه می‌دهند و چرخ آمبولانس‌ها به حرکت در می‌آید. اما برای بهبود وضعیت، لازم است که وضعیت معیشتی پرسنل در اولویت قرار گیرد.
رئیس انجمن فوریتهای پزشکی استان با یادآوری اینکه ما چیزی فراتر از قانون نمی‌خواهیم، گفت: اگر همین قوانین موجود به‌درستی اجرا شود، وضعیت معیشتی همکاران بهبود می‌یابد. قوانینی مانند قانون ارتقای بهره‌وری، مشاغل سخت، قانون تعرفه‌گذاری و دستورالعمل‌های رفاهی در صورت اجرای صحیح می‌توانند شرایط بهتری را برای همکاران ما فراهم کنند.
گروه اورژانس پیش‌بیمارستانی کمترین کارانه و رفاهیات را دریافت می‌کند
آریا مقدم به موضوع کارانه‌ها اشاره کرد و گفت: متأسفانه در حال حاضر، با وجود فشار و اضافه‌کار سنگین، گروه اورژانس پیش‌بیمارستانی در بین تمامی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، کمترین کارانه و رفاهیات را دریافت می‌کند.
وی با اشاره به اختلاف دریافتی پرستاران پیش‌بیمارستانی با سایر گروه‌های بیمارستانی تصریح کرد: یکی از قوانین مهم در حوزه پرستاری، قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری است که متأسفانه برای پرستاران اورژانس پیش‌بیمارستانی اجرا نمی‌شود. این در حالی است که می‌توان این قانون را به شکل سوبسید اجرا کرد و بسته‌های خدمتی مستقل برای پرستاران اورژانس پیش‌بیمارستانی تعیین کرد. به‌طوری که سهم بیمار صفر باشد، بیمار تعرفه‌ای پرداخت نکند و بیمه‌ها سوبسید آن را بپردازند، تا خدمات برای بیمار رایگان باشد ولی تعرفه خدمات برای پرسنل پرداخت شود.
رئیس انجمن فوریتهای پزشکی استان افزود: متأسفانه این قانون به شکل درستی اجرا نشده و تنها به‌صورت کارانه، درصد بسیار جزئی از درآمد حاصل از تعرفه‌های پرستاران بیمارستانی به پرستاران پیش‌بیمارستانی پرداخت می‌شود، که مبلغ بسیار ناچیزی است. در نهایت، کسی که از این وضعیت متضرر می‌شود، در درجه اول مردم هستند.
آریامقدم در پاسخ به اینکه آینده اورژانس پیش‌بیمارستانی را چگونه می‌بینید؟ تشریح کرد: بیست سال پیش، شاهد تحولی چشمگیر در اورژانس پیش‌بیمارستانی بودیم. در آن زمان، آمبولانس‌های بنز اسپرینتر ۳۱۴ وارد ناوگان آمبولانس کشور شد، اولین گروه از پرستاران به سیستم اورژانس پیش‌بیمارستانی پیوستند، رشته فوریتهای پزشکی به‌صورت آکادمیک در مقطع کاردانی در دانشگاه‌های علوم پزشکی راه‌اندازی شد و تعداد پایگاه‌های اورژانس ۱۱۵ به‌طور چشمگیری افزایش یافت. این تحولات به معنای واقعی کلمه خدمات اورژانس پیش‌بیمارستانی را متحول کرد.
وی یادآور شد: اما طی ۲۰ سال گذشته، به‌اندازه آن دوره به اورژانس پیش‌بیمارستانی توجه نشده و هنوز هم سیستم اورژانس پیش‌بیمارستانی با آمبولانس‌های اسپرینتر ۲۰ سال قبل به کار خود ادامه می‌دهد، اما امیدواریم که در اورژانس پیش‌بیمارستانی، در همه زمینه‌ها تحولی اتفاق بیفتد.
وزارت بهداشت باید توجه ویژه‌ای به پرستاران اورژانس پیش‌بیمارستانی داشته باشد
رئیس انجمن فوریتهای پزشکی استان در خصوص اقدامات انجمن فوریتهای پزشکی استان در راستای رفع مشکلات این مجموعه گفت: تشکیلات صنفی مانند نظام پرستاری و انجمن‌های مرتبط به دلیل عدم قدرت اجرایی، محدودیت‌هایی دارند. با این حال، در سال‌های اخیر، انجمن فوریتهای پزشکی استان بارها مکاتباتی با نمایندگان مجلس، رؤسای دانشگاه علوم پزشکی مشهد، وزارتخانه‌ها، سازمان اورژانس کشور و نهادهای مرتبط انجام داده است. این مکاتبات شامل پیشنهادات مکتوب در زمینه‌های مختلف بوده است و پیگیری‌های لازم برای حل مشکلات نیز انجام شده است.
آریامقدم در پایان با بیان اینکه مشکلات عنوان شده و راه‌حل‌های آن مشخص است، خاطر نشان کرد: وزارت بهداشت باید توجه ویژه‌ای به پرستاران اورژانس پیش‌بیمارستانی داشته باشد و حل مشکلات این بخش را در اولویت‌های خود قرار دهد.
روز ملی فوریتهای پزشکی به ما یادآوری می‌کند که پشت هر تماس اضطراری و هر درخواست کمک، داستان‌هایی از تلاش و فداکاری وجود دارد. با توجه به چالش‌های موجود، امید است که با همکاری و هم‌افزایی، اقدامات مؤثری در جهت رفع مشکلات و ارتقای کیفیت خدمات اورژانس پیش بیمارستانی انجام دهند تا پاسخگویی به نیازهای فوری و نجات جان انسان‌ها هرچه بهتر و سریع‌تر صورت گیرد.
انتهای پیام