به گزارش ایسنا، امروزه، حفظ محیط‌زیست به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های بشر، اهمیتی فزاینده یافته است. این امر به خصوص در مناطق روستایی که وابستگی بیشتری به منابع طبیعی دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ما در سال‌های اخیر، شاهد تخریب گسترده محیط‌زیست در اثر فعالیت‌های انسانی، به ویژه در روستاها بوده‌ایم. این تخریب‌ها نه تنها به ضرر ساکنان روستاها است، بلکه پیامدهای منفی برای کل اکوسیستم منطقه خواهد داشت.
در همین راستا، پژوهشگران به دنبال راهکارهایی برای توانمندسازی ساکنان روستاها در زمینه حفظ محیط‌زیست هستند. توانمندسازی زیست‌محیطی به معنای افزایش آگاهی و دانش مردم در مورد مسائل زیست‌محیطی، ارتقای مهارت‌های آن‌ها در حل این مسائل و ایجاد انگیزه برای مشارکت در اقدامات زیست‌محیطی است.
به همین منظور، دکتر مصطفی محمدی ده چشمه، دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی دانشگاه شهید چمران اهواز پژوهشی را در مورد راهکارهای توانمندسازی زیست‌محیطی در سکونتگاه‌های انسانی با تمرکز بر شهرستان دلفان استان لرستان انجام داده است.
در این پژوهش، از روشی ترکیبی برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. داده‌های مورد اشاره از طریق پرسشنامه از ۳۶۵ خانوار در ۵ روستای دهستانی به نام میربگ جمع‌آوری شده‌اند.
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که مهم‌ترین مؤلفه‌های اثرگذار بر توانمندسازی زیست‌محیطی عبارتند از:
- توسعه فناوری‌های نوین زیست‌محیطی: استفاده از فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های آبیاری کم‌مصرف، انرژی‌های تجدیدپذیر و روش‌های کشاورزی پایدار می‌تواند به کاهش اثرات مخرب فعالیت‌های انسانی بر محیط‌زیست کمک کند.
- مشوق‌های مالی: ارائه مشوق‌های مالی مانند وام‌های کم‌بهره، یارانه و کمک‌های مالی می‌تواند ساکنان روستاها را به انجام اقدامات زیست‌محیطی تشویق کند.
- سرمایه‌گذاری‌های زیست‌محیطی: سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مختلف مانند ایجاد زیرساخت‌های زیست‌محیطی، توسعه آموزش و پژوهش در زمینه محیط‌زیست و حمایت از کارآفرینی سبز می‌تواند به توانمندسازی زیست‌محیطی در روستاها کمک کند.
همچنین بر این اساس، یکی از مهم‌ترین مولفه‌های توانمندسازی زیست‌محیطی، آموزش است. آموزش می‌تواند به افزایش آگاهی و دانش مردم در مورد مسائل زیست‌محیطی، ارتقای مهارت‌های آن‌ها در حل این مسائل و ایجاد انگیزه برای مشارکت در اقدامات زیست‌محیطی کمک کند.
در این پژوهش نیز، بر اهمیت آموزش در سطوح مختلف، از جمله آموزش‌های عمومی برای ساکنان روستاها، آموزش‌های تخصصی برای مدیران و تصمیم‌گیران و آموزش‌های علمی برای دانش‌آموزان و دانشجویان تاکید شده است.
ضمناً باید اشاره کرد با وجود ارائه راهکارهای ارزشمند در این مطالعه، اجرای آن‌ها در عمل با چالش‌هایی روبرو خواهد بود. یکی از این چالش‌ها، کمبود منابع مالی است. اجرای برنامه‌های توانمندسازی زیست‌محیطی نیازمند منابع مالی قابل‌توجهی است که باید از سوی دولت، سازمان‌های غیردولتی و بخش خصوصی تأمین شود.
چالش دیگر نیز، فقدان هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف است. برای اجرای موفق برنامه‌های توانمندسازی زیست‌محیطی، لازم است که هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف دولتی، سازمان‌های غیردولتی و ساکنان روستاها وجود داشته باشد.
با این وجود بایستی بر این نکته تاکید کرد که یافته‌های پژوهش فوق به طور قطع می‌توانند به برنامه‌ریزان، مدیران و سیاستگذاران در تدوین برنامه‌های توانمندسازی زیست‌محیطی در روستاها کمک کنند.
همچنین، این یافته‌ها که در فصلنامه «برنامه‌ریزی فضایی» متعلق به دانشگاه اصفهان منتشر شده‌اند، می‌توانند برای ساکنان روستاها و سازمان‌های غیردولتی فعال در زمینه محیط‌زیست مفید فایده واقع شوند.
انتهای پیام