ارزش واقعی انسانها به علم، کمالات و فضائل اخلاقی است و از آنجا که اسلام مکتب اخلاقی و اساس آن ایمان به خدا و فرمان خداوند بر همه چیز جاری است، کمال انسانها در این است که صفات جمال و جلال خداوندی را در خود داشته باشند.
پیامبر(ص) الگوی کامل اخلاق در جامعه اسلامی هستند و امام حسن(ع) نیز شبیه‌ترین فرد به پیامبر است. امام حسن در زمان حیات پیامبر(ص) نقش‌های گوناگونی را برعهده داشتند که شامل شرکت در جنگ جمل و بسیج مردم، ایثار در صفین و تشویق مردم و امام جمعه موقت از جانب پیامبر(ص) بودند.
اوصاف و ویژگی‌های اخلاقی امام حسن (ع)
امام حسن(ع) مقام و منزلتی داشت که کمتر در رجال آن زمان مشاهده می‌شد. آن حضرت اوصاف و ویژگی‌های اخلاقی بارزی داشت که شامل عصمت، اعجاز و فصاحت و علم بودند. همچنین از اشتراکات امام حسن(ع) و قرآن می‌توان به موارد هادی و راهنما بودن، طاهر بودن و امام و الگو بودن اشاره کرد.
توکل در سیره امام حسن(ع)
امام حسن(ع) در زندگی خویش تنها به خدا توکل داشت و خداوند را در بالاترین مرتبه توکل می‌دانست و آرامش و یقین را از توکل به خداوند به دست می‌آورد.
در بیان سیره امام حسن(ع) آمده است که او همیشه به عبادت با خداوند مشغول بود و لحظه‌ای از یاد خدا غافل نبود. خوف و خشیت الهی در سیره امام حسن(ع) به قدری بود که هرگاه آن حضرت مشغول وضو بود اندامش می‌لرزید و رنگ مبارک وی زرد می‌شد.
امام حسن (ع) می‌فرمود که باید در مقابل خداوند لرزش داشت.
فعالیت‌های امام حسن (ع)
امام حسن (ع) در ۱۰ سال بعد از صلح با معاویه فعالیت‌های مختلفی را انجام دادند و از نظر اجتماعی تکیه‌گاه مردم، محرومان و فقرا بودند، ثروت خود را به آنان می‌بخشیدند و در حفظ کرامت انسانی محرومان صاحب نام بودند.
نقش امام حسن مجتبی (ع) و فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این امام بعد از صلح با معاویه از مسایل مورد بحث محققان است. امام (ع) از نظر اقتصادی با توجه به موقوفات و صدقات پیامبر(ص)، امام علی (ع) و فاطمه زهرا (س) به شیعیان کمک می‌کردند و فقرا را همیشه در نظر داشت.
امام حسن (ع) همچنین پشتوانه استواری برای پناهندگان سیاسی مظالم اموی بودند. این پناهندگان افرادی بودند که با توجه به مقاصد شوم معاویه با او مبارزه می‌کردند و برای حفظ جان خود به مدینه آمدند و نزد امام حسن مجتبی (ع) رفتند.
فعالیت‌های فرهنگی امام حسن (ع) با تربیت و آموزش نیروهای برگزیده و مبارزه با بدعت‌های معاویه مانند جعل حدیث، تجویز معاملات ربوی و علنی کردن منکرات شروع شد.
امام حسن (ع) در گفتار و رفتار نقش هدایتگری خود را داشت و در سخنرانی‌ها، جواب دادن به معترضان و مکاتبه با یاران، به آگاهی و ارشاد مردم می‌پرداختند.
منبع
برگرفته از چکیده مقاله «تاثیر امام حسن مجتبی بر تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی»، هاشم اندیشه
انتهای پیام