به گزارش ایسنا، آلودگی با فلزات سنگین از جمله سرب، یکی از مهم‌ترین مشکلات زیست‌محیطی در جهان امروز است. فلزات سنگین مانند سرب به دلیل غیرقابل تجزیه بودن، اثرات فیزیولوژیکی منفی زیادی بر موجودات زنده و انسان دارند. حتی در غلظت‌های کم، آلودگی به سرب می‌تواند به سرطان، کم‌خونی، آسیب به سیستم قلبی عروقی، کلیوی، تولید مثل و دیگر مشکلات جدی سلامت منجر شود. این فلز با تغییر در ساختار پروتئین‌ها و آنزیم‌ها، عملکرد بیولوژیکی بدن را مختل کرده و باعث ایجاد رادیکال‌های آزاد می‌شود که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند.
سرب به محض ورود به بدن با ترکیبات پروتئینی و آنزیمی پیوند برقرار می‌کند و ترکیباتی پایدار و سمی به وجود می‌آورد. این ترکیبات با تغییر در ساختار مولکول‌های زیستی، عملکرد آن‌ها را مختل می‌کنند. یکی از مکانیسم‌های سمی بودن فلزات سنگین مانند سرب، ایجاد استرس اکسیداتیو است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌های بدن به هم بخورد، که منجر به آسیب سلولی و بافتی می‌شود. به همین دلیل، تحقیقات زیادی بر روی مواد آنتی‌اکسیدانی انجام شده که می‌توانند اثرات مخرب این فلزات را کاهش دهند.
در این راستا، گروهی از پژوهشگران به سرپرستی ناصر میرازی از دانشگاه بوعلی سینا همدان به بررسی اثرات محافظتی عصاره پنیرنخل بر تولید اسپرم در موش‌های نر آلوده به سرب پرداختند. این تحقیق با هدف شناسایی تأثیرات مثبت این عصاره گیاهی بر کاهش آسیب‌های ناشی از سرب انجام شد.
در این مطالعه، ۳۵ موش نر را به عنوان جانوران مدل به پنج گروه تقسیم کردند. گروه اول فقط آب و غذای معمولی خوردند. گروه دوم عصاره گیاه پنیرنخل را مصرف کردند. گروه سوم آب حاوی سرب نوشیدند. دو گروه دیگر هم علاوه بر آب حاوی سرب، عصاره پنیرنخل را مصرف کردند. این آزمایش به مدت دو هفته انجام شد. در پایان، از موش‌ها نمونه خون گرفتند تا هورمون‌های مهم بررسی شود و تعداد اسپرم‌ها و وضعیت بیضه‌ها نیز مورد ارزیابی قرار گیرد.
نتایج این مطالعه که در در مجله «ارمغان دانش» وابسته به معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج به چاپ رسیده اند، نشان داد که ماده استات سرب باعث تخریب و اصطلاحا نکروز بافت بیضه در موش‌ها می‌شود. همچنین، تعداد اسپرم‌ها و سطح سرمی هورمون تستوسترون به طور معنی‌داری کاهش یافت. این یافته‌ها نشان‌دهنده اثرات منفی سرب بر سیستم تولید مثل و هورمون‌های جنسی است.
اما عصاره پنیرنخل توانست از بافت بیضه محافظت کند و روند تولید اسپرم را در گروه‌های تیمار نسبت به گروه شاهد افزایش دهد. هورمون تستوسترون نیز در گروه‌های تیمار یعنی گروه های مصرف کننده پنیر نخل نیز به طور قابل توجهی افزایش یافت، که نشان‌دهنده اثر مثبت این عصاره بر بهبود عملکرد تولید مثل است.
این تحقیق نشان می‌دهد که استفاده از عصاره‌های گیاهی نظیر پنیر نخل می‌تواند به عنوان یک راهکار مؤثر برای کاهش اثرات سمی فلزات سنگین مانند سرب بر سیستم تولید مثل مطرح شود. عصاره پنیرنخل با ترکیبات آنتی‌اکسیدانی خود قادر است از آسیب‌های سلولی و بافتی ناشی از استرس اکسیداتیو جلوگیری کند. این یافته‌ها اهمیت استفاده از مواد طبیعی و گیاهی در حفاظت از سلامت انسان و حیوانات را بیشتر برجسته می‌کند.
پنیر نخل، این ماده ترد، سفیدرنگ، خوردنی و شیرین بخش میانی سر یا تاج درخت خرما، درواقع قسمت مریستمی درخت نخل است که دارای ترکیبات فنولیک و فلاونوئیدی است. این ترکیبات، خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و باعث کاهش التهاب می‌شوند. پنیر نخل به دلیل ترکیبات مورد اشاره، می‌تواند در درمان بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، عفونت‌ها، دیابت، ناباروری، زخم معده، سرطان، پارکینسون و آلزایمر مؤثر باشد.
انتهای پیام