بهمن زینعلی، عضو هیئت علمی و مدیر امور دانشجویی دانشگاه اصفهان و دبیر هیئت نظارت بر خوابگاه‌های خودگردان استان اصفهان در گفت‌وگو با ایسنا به بیان مسائلی در خصوص تجهیزات خوابگاه، مشکلات خدماتی، خوابگاه‌های متاهلی، چالش‌های مالی و برنامه‌های آینده در خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه اصفهان پرداخت. شرح این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید.
لطفا بفرمایید در حال حاضر چه تعداد خوابگاه و با چه ظرفیتی برای دانشجویان دختر و پسر در دانشگاه اصفهان وجود دارد؟
دانشگاه اصفهان برای پسران پنج خوابگاه دارد که حدود دو هزار نفر ظرفیت دارند. در خوابگاه «شهید سلیمان خاطر» دانشجویان خارجی غیر بورس ساکن هستند. علاوه بر این، دیگر خوابگاه‌های پسران شامل «خوابگاه شهید فهمیده» (که بیشتر دانشجویان دکتری و بعضا کارشناسی ارشد در آن ساکن هستند) و خوابگاه‌های «شهید مفتح»، «شهید رجایی» و «شهید تندگویان» است. اتاق‌ها معمولاً چهار تخته هستند و برای دانشجویان دکتری تعداد نفرات کمتر است. اما برای دانشجویان دکتری سعی می‌کنیم ظرفیت اتاق‌ها را کاهش دهیم. چون بیشتر این دانشجویان به صورت ترددی در خوابگاه‌ها اقامت دارند، توزیع اتاق‌ها به گونه‌ای تنظیم شده که دو نفر به صورت دائمی و دو نفر به صورت ترددی ساکن باشند.
برای خوابگاه‌های دختران، یک مجتمع بزرگ داریم که به دو بخش خوابگاه «شهدا» و خوابگاه «علم‌الهدی» تقسیم شده است. این دو خوابگاه به صورت مجزا اداره می‌شوند، اما در یک مجموعه قرار دارند و بیشتر دانشجویان کارشناسی و ارشد در آن‌ها ساکن هستند. خوابگاه «نیک‌نژادی» به طور خاص برای دانشجویان دختر در مقطع دکتری است و خوابگاه‌های «همدانیان»، «شمس» و «نیکان» برای دانشجویان خارجی در نظر گرفته شده است.
درواقع، «خوابگاه همدانیان» به‌عنوان مهمانسرا برای دانشجویان خارجی و همچنین دانشجویان ترددی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، اگر دانشجویی بخواهد پنج شب یا بیشتر در خوابگاه بماند، می‌تواند از این مهمانسرا استفاده کند.
به‌طور کلی، در حال حاضر، سه مدل خوابگاه در دانشگاه اصفهان وجود دارد. یکی از این خوابگاه‌ها مخصوص دانشجویان دکتری و بعضا کارشناسی ارشد است که به صورت مستقل برای خانم‌ها و آقایان تفکیک شده‌اند. بخش اصلی خوابگاه‌ها شامل دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد است که به تفکیک، آقایان و خانم‌ها در آن‌ها اقامت دارند. همچنین دو مهمانسرا داریم که برای دانشجویان غیربورسیه خارجی اختصاص داده شده‌اند؛ این دانشجویان باید هزینه اقامت خود را پرداخت کنند. بخشی از این مهمانسرا نیز به دانشجویانی اختصاص داده می‌شود که به دلایلی نمی‌توانند از خوابگاه‌های عادی استفاده کنند، مثلاً دانشجویانی که به صورت ترددی اقامت دارند یا دانشجویانی که پس از دفاع نیاز به اقامت کوتاه‌مدت دارند.
هزینه‌های اقامت در این مهمانسراها بسیار پایین است و قابل مقایسه با هزینه‌های بیرون از دانشگاه نیست. این مهمانسراها برای دانشجویان و خانواده‌های آن‌ها، به ویژه بستگان درجه یک، در نظر گرفته شده‌اند.
در دانشگاه اصفهان چه دانشجویانی می‌توانند از خوابگاه‌های دانشجویی استفاده کنند؟ محدودیت مسافت به چه صورت است؟
برخلاف بسیاری از دانشگاه‌ها که نمی‌توانند به همه متقاضیان خوابگاه اختصاص دهند، دانشگاه اصفهان از این بابت مشکلی ندارد. تقریباً تمامی دانشجویانی که به‌صورت قانونی واجد شرایط دریافت خوابگاه هستند، از این امکان برخوردار می‌شوند. حتی بخش وسیعی از دانشجویانی که به دلایل قانونی و مقررات قبلی نتوانسته‌اند از خوابگاه استفاده کنند، اکنون امکان دسترسی به خوابگاه را دارند. به‌عنوان مثال، می‌دانید که خوابگاه‌ها زیر نظر صندوق رفاه دانشجویی هستند. بنابراین، این خوابگاه‌ها به دانشجویان روزانه‌ای که محل زندگی‌شان بیش از ۱۰۰ کیلومتر از دانشگاه فاصله دارد اختصاص می‌یابد. بقیه دانشجویان از نظر قانونی حق استفاده از خوابگاه ندارند.
این قانون به این دلیل است که نگهداری و تجهیز خوابگاه‌ها هزینه‌بر است و وقتی یارانه‌ای در نظر گرفته نمی‌شود، طبیعتاً حقی نیز برای استفاده از آن‌ها ایجاد نمی‌شود. معمولاً این موضوع در دفترچه‌های آزمون نیز تذکر داده شده است.
اما خوشبختانه ما با توجه به سیاست‌های کلان آموزش عالی و اینکه بیشتر دانشجویان ما اهل استان اصفهان هستند، تغییراتی ایجاد کرده‌ایم. مثلاً فاصله ۱۰۰ کیلومتری را به ۸۰ کیلومتر کاهش داده‌ایم، بنابراین تعداد بیشتری از دانشجویان می‌توانند از خوابگاه‌ها استفاده کنند. همچنین، بررسی‌هایی انجام دادیم تا دانشجویانی که کمتر از ۸۰ کیلومتر فاصله دارند و از مناطق روستایی می‌آیند و ناچارند چندین سرویس رفت و آمد کنند، بتوانند از خوابگاه استفاده کنند.
آیا دانشجویانی که محل زندگی آن‌ها شهرستان‌هایی مانند نجف‌آباد، شاهین‌شهر، خمینی‌شهر و فلاورجان و شهرضا است هم می‌توانند از خوابگاه‌های دانشگاه استفاده کنند؟
برنامه‌ای نیز داریم تا مشکل خوابگاه این دسته از دانشجویان حل شود. البته دانشجویان اهل شهر اصفهان و چند شهرستان نزدیک مثل نجف‌آباد، شاهین‌شهر و خمینی‌شهر و فلاورجان شامل این برنامه نمی‌شوند، اما برخی مناطق دیگر مانند شهرضا که قبلاً شامل نمی‌شدند، اکنون خوشبختانه شامل این برنامه هستند. پس از این بابت نگرانی وجود ندارد.
نکته دوم، آمادگی خوابگاه‌هاست. سال گذشته، مبلغ نسبتاً زیادی برای بازسازی خوابگاه‌ها هزینه کردیم. امسال هم به بهانه المپیاد ورزشی، کمبودهایی که سال قبل به لحاظ مالی نتوانستیم جبران کنیم، مانند منابع ذخیره آب و تاسیسات و تعمیرات جزئی که خوابگاه‌ها نیاز داشتند، انجام شد.
بعضی از دانشجویان به امکاناتی مانند یخچال‌ها، کمدها از نظر فرسودگی و کمبود فضا، همچنین کمبود آب و مسائلی از این دست در خوابگاه اعتراض دارند. آیا این مشکلات امسال برطرف می‌شود؟
با توجه به اینکه هر سال مشکلاتی مثل کمبود آب و نقص در تاسیسات وجود داشته، باید بگویم که اکنون تقریباً تمام مسائلی که دانشجویان طی این سال‌ها مطرح کرده‌اند، توسط همکاران ما و در بازدیدهای میدانی شناسایی و رفع شده است. خوشبختانه از نظر خدماتی که قرار است ارائه شود، مشکلی وجود ندارد. بنابراین دانشجویان می‌توانند با خیالی آسوده و بدون نگرانی، در زمان تعیین‌شده خوابگاه‌های خود را انتخاب کنند.
در خصوص امکانات خوابگاه‌ها مثل یخچال و ماشین لباسشویی، ما مشکل داشتیم. خوشبختانه مشکل ماشین‌های لباسشویی حل شده و اکنون ماشین لباسشویی‌های جدیدی در خوابگاه‌ها مستقر شده‌اند. در مورد کمدها و یخچال‌ها نیز به تدریج اقدام به تعویض کردیم. برخی از یخچال‌ها که قابل استفاده نبودند، خارج و جایگزین شده‌اند. برخی دیگر نیز که نیاز به تعویض داشتند، اصلاح شده‌اند. البته هنوز این تغییرات ادامه دارد، زیرا با توجه به اینکه ما حدود ۵۰۰ اتاق داریم، امکان تعویض تمامی تجهیزات به یک‌باره وجود ندارد و نیازمند بودجه و زمان بیشتری است. با این حال، از درآمدهای اختصاصی که داشتیم، برنامه‌ریزی کرده‌ایم که این موارد را تأمین کنیم.
در حال حاضر وضعیت خوابگاه‌های دانشگاه اصفهان را برای پذیرش دانشجویان خوابگاهی چطور ارزیابی می‌کنید؟
بنابراین، در حال حاضر در بهترین شرایط برای پذیرش دانشجویان در خوابگاه‌ها قرار داریم؛ هم از نظر تعداد دانشجویانی که پذیرفته می‌شوند و هم از نظر خدماتی که به آن‌ها ارائه می‌شود. می‌خواهم بگویم هیچ دغدغه‌ای از بابت تأمین خوابگاه وجود ندارد.
برای مدیریت بهتر شرایط، احتمالاً در اطلاعیه‌ای که همین روزها اعلام می‌شود، زمان‌بندی ارائه کرده‌ایم. به‌عنوان مثال، دانشجویانی که از نظر قانونی نمی‌توانستند خوابگاه بگیرند، اکنون برخی از آن‌ها را می‌پذیریم. ما دانشجویانی داریم که اصطلاحاً دانشجوی شبانه یا نیمه‌دوم هستند و این‌ها شهریه‌پرداز هستند. طبیعتاً خوابگاه برای آن‌ها در نظر گرفته نشده، ولی بسیاری از این دانشجویان شهرستانی هستند و نیاز به خوابگاه دارند.
آیا به دانشجویان مهمان هم خوابگاه تعلق می‌گیرد؟
همچنین، دانشجویانی که مهمان هستند، به‌عنوان مثال دانشجویی از یزد یا تبریز که در دانشگاه اصفهان مهمان شده، ولی نیاز به خوابگاه دارد، یا برعکس، دانشجویی از شهرکرد یا کرمان که رشته‌اش در شهرکرد نیست و در اصفهان مهمان شده است. بخشی از دانشجویان مهمان ما اصفهانی نیستند و اهل شهرستان‌های اطراف هستند که فاصله‌شان بیش از ۱۰۰ کیلومتر است، ولی چون مهمان هستند، با معضلاتی مواجه می‌شوند.
دانشجویانی که سنواتشان به پایان رسیده نیز با مشکل قطع خدمات رفاهی مانند تغذیه و خوابگاه مواجه می‌شوند. با این حال، خوشبختانه در حال ساماندهی این موارد هستیم و از معدود دانشگاه‌هایی هستیم که از نظر خوابگاه مشکلی نداریم.
حتی در موارد محدودی که اعلام کردیم خوابگاه به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد، اگر مشکلی داشته باشند که در خانه‌شان آسایش و آرامش لازم را نداشته باشند و این موضوع توسط مرکز مشاوره یا نهادهای مربوطه تأیید شود، باز هم مشکلشان حل می‌شود. علاوه بر این، ما تسهیلاتی برای دانشجویان در نظر گرفته‌ایم که به زودی به آن‌ها اطلاع داده خواهد شد. در مجموع، پس از چند سال مشکلات خوابگاه‌ها تا حد زیادی حل شده است و در حال حاضر خوابگاه‌ها در شرایط مناسبی قرار دارند. رضایت اعضای هیئت علمی و دانشجویان که در طول المپیاد ورزشی در خوابگاه‌ها اقامت داشتند، نشان‌دهنده این است که دانشگاه اصفهان در بهترین شرایط پذیرش دانشجویان در خوابگاه‌ها قرار دارد.
به تازگی چه اقداماتی برای رفاه بیشتر دانشجویان خوابگاهی در دانشگاه اصفهان صورت گرفته است؟
ما در خوابگاه «شهید فهمیده» که برای دانشجویان دکتری است، به دلیل نیاز به آرامش بیشتر، شرایط بهتری فراهم کرده‌ایم. به‌عنوان مثال، آسانسور نصب کرده‌ایم تا دانشجویان بتوانند به راحتی از طبقات بالا استفاده کنند. همچنین در مجموعه خوابگاه‌های دخترانه و پسرانه، امکانات ورزشی ایجاد کرده‌ایم تا دانشجویان بتوانند به راحتی از فضای ورزشی بهره‌مند شوند.
یکی دیگر از اقدامات مثبت ما ایجاد یک رستوران آزاد با یارانه برای دانشجویان است. این رستوران در قسمت خانم‌ها و در خوابگاه علم الهدی قرار دارد و دانشجویان می‌توانند از آن برای وعده‌های غذایی استفاده کنند. این رستوران با طراحی زیبا و فضایی شیک، به دانشجویان کمک می‌کند تا بدون نیاز به خروج از خوابگاه، از وعده‌های غذایی خود لذت ببرند.
یکی از اتفاقات بسیار خوبی که رخ داده، آماده‌سازی یکی از بهترین ورزشگاه‌های موجود در ایران به نام ورزشگاه ولایت در کنار خوابگاه‌هاست. این ورزشگاه به خاطر المپیاد ساخته شد و دارای سالن‌های بسیار خوبی است. برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده تا هم خانم‌ها و هم آقایان بتوانند از این فضا بهره‌مند شوند. همچنین، در خود خوابگاه‌ها نیز فضای ورزشی ایجاد شده بود، اما این فضاها نسبتاً ضعیف بودند. اکنون با مشارکت بیشتر، تلاش می‌کنیم که هم در داخل خوابگاه‌ها و هم در این سالن‌های مجهز که نزدیک به خوابگاه‌ها هستند، امکانات ورزشی مناسبی فراهم کنیم.
بسیاری از دانشجویان متاهل به دلیل نبودن خوابگاه متاهلی در دانشگاه اصفهان گله‌مند هستند و نبود خوابگاه متاهلی بر انتخاب دانشگاه آن‌ها برای ادامه تحصیل تاثیر گذاشته. آیا دانشگاه اصفهان برای این مشکل برنامه‌ای دارد؟
در مورد خوابگاه‌های دانشگاه اصفهان، متاسفانه خوابگاه متاهلی نداریم. دانشگاه اصفهان تنها یک خوابگاه متاهلی برای دانشجویان خارجی دارد که همان خوابگاه «پیامبر اعظم» است. سایر خوابگاه‌ها نظیر «شمس» و «نیکان» که ظرفیت پذیرش متاهلین را دارند، خوابگاه‌های خیّرساز هستند و خیّران تاکید دارند که این خوابگاه‌ها مخصوص دختران باشد. به دلیل شرایط جغرافیایی این خوابگاه‌ها که در بخش جنوب غربی دانشگاه قرار دارند و امکانات کافی ندارند، فعلاً به دلیل اینکه برای خانم‌ها در این سمت خوابگاه داریم، این دو خوابگاه به معاونت اداری و مالی دانشگاه واگذار شده و عمدتاً به دانشجویان خارجی مجرد اختصاص داده شده‌اند. هزینه‌ای که از این خوابگاه‌ها دریافت می‌شود، مطابق خواسته خیّران صرف امور مربوط به خوابگاه‌های دخترانه می‌شود.
در حال حاضر چهار ساختمان در حال ساخت داریم که اگر تکمیل شوند، امکان استفاده از خوابگاه‌های متاهلی برای دانشجویان ایرانی نیز فراهم خواهد شد. متاسفانه در حال حاضر این امکانات وجود ندارد و اگرچه پیگیری‌های زیادی در این زمینه انجام شده و آیین‌نامه‌ها نیز تنظیم شده‌اند، اما تکمیل ساختمان‌های مذکور و جلب نظر خیّران نیازمند زمان است.
مشکل اصلی این است که خیّران با توجه به تورم و افزایش هزینه‌ها، ممکن است نتوانند پروژه‌ها را به اتمام برسانند و دانشگاه نیز از نظر مالی توانایی ادامه کار را ندارد. به همین دلیل است که بسیاری از پروژه‌ها نیمه‌کاره مانده‌اند. در نهایت، این موضوع به‌عنوان یکی از چالش‌های اصلی دانشگاه در بخش خوابگاه‌های متاهلی باقی مانده است. امیدواریم با برنامه‌ریزی دقیق‌تر و جلب حمایت‌های بیشتر، بتوانیم این مشکلات را حل کنیم.
در مورد خوابگاه‌های حاضر و ساخت خوابگاه متاهلی آیا این نوید را می‌دهید که شرایط بهتری فراهم شود؟
در دانشگاه کمیته‌ای به نام «کمیته جوانی جمعیت» تشکیل شده است که یکی از اولویت‌های اصلی آن تامین خوابگاه‌های متاهلی است. ما دانشجویان زیادی داریم که تشویق به ازدواج می‌شوند، اما متاسفانه خوابگاه متاهلی برایشان فراهم نیست. آقای بانکی‌پور، نماینده مجلس و عضو هیئت علمی دانشگاه، نیز عضو این کمیته است و این موضوع را پیگیری می‌کند. در آخرین دیدار با وزیر، ایشان قول دادند که در صورت اختصاص ساختمان‌های نیمه‌تمام به خوابگاه‌های متاهلی، از این طرح حمایت کنند.
ما امیدواریم که امسال بتوانیم حداقل یکی از این خوابگاه‌ها را برای اسکان ۳۰ تا ۵۰ دانشجوی متاهل آماده کنیم. این پروژه یکی از مهم‌ترین نیازهای دانشگاه است و تمام مدیران دانشگاه به اهمیت آن واقف هستند. در حال حاضر، دانشگاه اصفهان با کمبود خوابگاه متاهلی مواجه است، در حالی که بسیاری از دانشجویان ممتاز به دلیل این کمبود مجبور به انتخاب دانشگاه‌های دیگر می‌شوند.
انتهای پیام