گزارش از موزه تاریخی خودرو/بخش نخست

خودروی شخصی که رضاخان با یک هشتم بودجه کشور خرید

مجله نیویورکر آمریکا در سال ۱۹۳۲ گزارش می‌دهد که تا آن زمان گران‌ترین خودرو توسط شاه ایران خریداری شده، در واقع یک هشتم بودجه کل کشور را صرف خرید این خودرو کرد.

یه گزارش ایسنا، اگر با خانواده دوست دارید به مکانی برید که ساعت خوشی را بگذرانید و اگر به ماشین علاقه داشته و می‌خواهید با ماشین‌های که هر کدام روایتگر بخشی از تاریخ این سرزمین هستند، آشنا شوید بهترین گزینه موزه خودرو تاریخی ایران است که خانواده شما از بازدید آن لذت خواهند برد.

 با برند «تیبا دو» محصول خودرو سازی وطنی ایران به موزه خودروهای تاریخی می‌روم. نشانی سرراستی دارد میدان آزادی، جاده مخصوص کرج، بین کیلومتر ۱۰ و ۱۱، نبش خیابان ۲۵، جنب فروشگاه سپه می‌رسم. با دو انگشتم فرمان را می چرخانم و ماشین را کنار دیوار پارک می‌کنم. ارزان‌ترین خودرو طرح داخلی را پارک می‌کنم رهسپار موزه‌ای با ماشین‌های گران قیمت دنیا می‌شوم اما با اندکی جستجو در اینترنت متوجه می‌شوم خودرو من آن اندازه هم که فکر می‌کردم وطنی نیست و توسط یک تیم حرفه‌ای ایتالیایی طراحی شده، اما تاخیر بسیار طولانی در عرضه باعث شد که در زمان رونمایی، این زبان طراحی دیگر از مد افتاده و قدیمی شود.

همچنین محدودیت‌هایی که برای پایین نگاه داشتن هزینه تولید وجود داشت، طراحان را وادار به ساده‌سازی هرچه بیشتر اتومبیل کرد. نتیجه تمامی اینها به محصول نهایی ختم شد که نتوانست از نظر ظاهری نظرات چندان زیادی را به خود جلب نماید و صرفاً به لطف محدودیت در بازار داخل و نبود رقیب قدر، مورد استقبال قرار گیرد. با همین خیالات از خودرو خود پیاده می‌شوم. آفتاب داغ روی صورت می‌تابد با خود می‌اندیشم این شرر سوزان آفتاب تابستانی سر ایستادن ندارد و هرم گرما سرابی را ایجاد می‌کند که طعنه به سراب صنعت ماشین سازی ایران می‌زند.

 بعد از آنکه برادران خیامی با کارگاه مونتاژ خودروی ایران را سال ۱۳۴۱ راه‌اندازی کردند هنوز ایران کشوری نشده است که خودروی با کیفیت و مناسب به ایرانیان تحویل بدهد. نمی‌دانم گره صنعت خودرو سازی ایران کی باز می‌شود و این افکار مکرر و طولانی از ماشین‌ها بی‌کیفیت ایرانی را رها می‌کنم و خود را به محل تهیه بلیط می‌رسانم و پول بلیط را پرداخت می‌کنم. 

داخل می شوم. برخلاف انتظار اولین چیزی که مرا با خود مواجهه می‌کند ماشین نیست کالسکه‌ای است تاریخی، که تاریخ پرماجرای را پشت سر گذاشته است این کالسکه مطلا بیش از 120 سال پیش به سفارش ناصرالدین شاه در وین طراحی شده است. آن روزی که ناصرالدین شاه دستور طراحی آن را می داد فکر نمی‌کرد در پنجاهمین سالگرد تاج‌گذاری ناصرالدین شاه که راهی شاه عبدالعظیم حسنی می‌شد با تیر میرزا رضا کرمانی به قتل برسد و از کالسکه خودش به عنوان نعش کش خودش استفاده شود. درباریان برای جلوگیری از هرج‌ومرج جنازه او را داخل کالسکه گذاشتند تا دیگران فکر کنند شاه هنوز زنده است!

کالسکه مخصوص تاج‌گذاری

کالسکه دیگری که باید به آن اشاره کرد کالسکه مخصوص تاج‌گذاری است. شاید آن زمان دستور ساخت کالسکه به کارخانه واگن فابریک اتریش توسط شاه قاجاری صادر می‌شد هیچ‌گاه فکر نمی‌کرد روزگاری در ایران رسم پادشاهی برانداخته شود و تاج و کالسکه به موزه سپرده شود.

بخش‌هایی از کالسکه مخصوص تاج‌گذاری با طلا ساخته شده بود. این کالسکه سالیان سال در میان حکومت پادشاهی ایران دست‌به‌دست چرخیداز این کالسکه مشکی‌رنگ در مراسم‌های تاج‌گذاری سلطنتی و جشن‌های رسمی پهلوی استفاده نیز کردند و شاهد اتفاقات مهمی بوده است. در حال حاضر کالسکه تاج‌گذاری در موزه خودروهای تاریخی ایران نگهداری می‌شود.
 

تاریخ ورود ماشین به ایران با فرمان مظفری

مظفرالدین شاه قاجار، پنجمین پادشاه این سلسه، در چهل و سه سالگی بر تخت سلطنت جلوس کرد، به خاطر امضایی که ذیل فرمان مشروطیت ایران گذاشت، از خوشنام‌ترین سلاطین قاجاریه به شمار می‌آید. مدت ولیعهدی مظفرالدین میرزا سی و چهار سال طول کشید او بعد از پادشاهی در یکی از سفرهایش به اروپا، دو اتومبیل به‌ همراه راننده به کشور آورد و این موضوع به‌قدری عجیب و پیش‌بینی‌نشده بود که حتی درباره مدل این ماشین‌ها اطلاعات دقیقی وجود ندارد. بعضی‌ها می‌گویند که اولین اتومبیلی که به ایران رسیده بوده است فورد کروکی کلاچی با تایرهای توپر بوده و عده‌ای هم فکر می‌کنند این دو اتومبیل، رنوی فرانسوی بوده‌ است. 

بعد از مظفرالدین شاه نوه او احمد شاه سومین خودرو را وارد ایران کرد. تا سال‌ها بعد از ورود  اولین خودرو در ایران، اتومبیل وسیله‌ای لوکس محسوب می‌شد که فقط خاندان سلطنتی از آن استفاده می‌کردند. با افزایش تولید خودرو در جهان قیمت خودرو کاهش یافت و به تدریج تجار، سرمایه‌گذاران و افراد مهم کشور هم شروع به خرید و استفاده از خودروهای شخصی کردند که بین مردم با عنوان کالسکه دودی شناخته می‌شدند. کم‌کم تنوع ماشین‌های وارداتی به کشور بیشتر شد و حتی برخی از اتومبیل‌ها به‌عنوان وسایل حمل‌ونقل عمومی در اختیار مردم عادی قرار گرفتند.

علاقه خاندان سلطنتی ایران به ماشین از شاهان قاجار شروع شد و تا آخرین شاه ایران ادامه داشت و حتی به ولیعهد که مشهور به ربع پهلوی است ادامه پیدا کرد احمد شاه به خودروی لوکس انگلیسی علاقمند بود این علاقه باعث شد شاهد دو نمونه از مدل‌های بسیار کمیاب رولز رویس در موزه خودروهای تاریخی باشیم. زمانی دیگر خانواده سلطنتی ایران علاقمند به خودروهای آلمانی بود به این دلیل در سال ۱۹۷۲ به مناسبت تولد ۱۲ سالگی رضا پهلوی، ولیعهد وقت، شرکت‌های مرسدس، پورشه و فولکس واگن با هم جمع شدند تا یک خودرو با نام «ام‌پی‌وی تهران» تولید کنند و به عنوان کادو به ولیعهد ایران هدیه دهند تا با آن رانندگی را یاد بگیرد.

این خودروی تک‌سرنشین نارنجی‌رنگ دارای دو کلید است: یکی نقره‌ای که به خودرو اجازه می‌دهد تا با سرعت ۳۰ کیلومتر در ساعت حرکت کند و دیگری طلایی که سرعت خودرو را تا ۱۷۰ کیلومتر در ساعت افزایش می‌دهد.

اولین خودرو رولز رویس شش سیلندری که احمدشاه خرید خطی بود که به مدل سیلور گوست دهه ۲۰ معروف بود. این مدل ساخت سال ۱۹۰۶ میلادی است که سرعت آن به ۸۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسید. از این مدل رولز رویس تعداد ۶ هزار دستگاه در جهان تولید شد که یکی از آن‌ها در موزه خودروهای تاریخی، برای بازدید همگان قرار گرفته است.

دومین خودروی بسیار کمیاب رولز رویس که احمدشاه خریده بود، مدل فانتوم۴ است. در شرح کمیاب‌بودن این مدل خودروی لوکس همین بس که بدانید در جهان فقط ۱۸ دستگاه از آن ساخته شده و فقط یکی از این ۱۸ دستگاه، بدنه ضدگلوله دارد؛ شما هم می‌توانید در موزه خودروهای تاریخی شاهد همان یک مدل ضدگلوله باشید! فانتوم۴ یک خودروی هشت سیلندر با بدنه و شیشه‌های ضخیم است که سرعت آن به ۲۶۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد.
 


از دیگر خودروی تاریخی و گران قیمت‌ترین خودرو جهان و تاریخ ایران متعلق به رضا شاه پهلوی است. رضاشاه پهلوی دنبال یک خودرو متفاوت بود، رئیس بانک پهلوی به کمپانی لیموزین «پیرس ارو» در آمریکا سفارش ساخت اتومبیلی را داد که بهای آن ۳۰ هزار دلار شد و روزنامه نیویورک به آن لقبِ «مجلل‌ترین مَرْکَب اربابان تخت طاووس در طول تاریخ» را داد، شاید این ماشین گران قیمت خودرو پیرس-ارو آمریکایی مدل ای (A) است که در سال ۱۹۳۰ تولید شد و در آن زمان گرانترین خودروی ایالات متحده آمریکا بود. در واقع زمان خرید خودرو بودجه کل کشور ۲۴۰ هزار دلار بوده است.
 

موزه خودروهای تاریخی ایران در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۸۲ افتتاح شد.در حال حاضر و در پی طرح توسعه موزه‌های موسسه فرهنگی موزه‌های بنیاد مستضعفان ُ این مرکز توسط شرکت‌های مطرح و بزرگ بین‌المللی باز طراحی و در نخستین روز آبان ماه 1400 همزمان با ولادت پیامبر اکرم(ص) و امام جعفر صادق بازگشایی شد.

موزه خودروهای تاریخی ایران مجموعه‌ای از بهترین‌ها و در پاره‌ای موارد منحصر به فردترین‌های صنعت خودروسازی را گردآورده تا علاوه بر حفظ و نگهداری از این آثار ملی، نمایش آنها را دستمایه بررسی و تبیین تاریخچه ورود خودرو به ایران کند. آنچه اکنون مهیا شده، به همت موسسه فرهنگی موزه‌های بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی بدین پایه رسیده است و با همه کاستی‌ها، نخستین گام است در پیمودن راهی دراز.

این موزه به همت بنیاد مستضعفان ساخته شده است. 61 خودرو ذی قیمت در 4 سالن جداگانه نگهداری می‌شود و از این تعداد ۵۵ خودروی سواری، ۴ موتورسیکلت و ۲ عدد کالسکه است. البته ممکن است این تعداد به‌مرورزمان و علت‌های مختلف کم یا زیاد شود.

انتهای پیام

  • چهارشنبه/ ۳۱ مرداد ۱۴۰۳ / ۱۵:۰۸
  • دسته‌بندی: تفریح و سرگرمی
  • کد خبر: 1403053121717
  • خبرنگار : 71958