به گزارش ایسنا به نقل از بنیاد وکلا،در این مطلب، قصد داریم مفهوم و شرایط عقد کفالت را به طور کامل توضیح دهیم.
تعریف عقد کفالت
عقد کفالت در حقوق ایران به معنای تعهد و تضمین شخص ثالث (کفیل) برای انجام تعهد یا پرداخت دین شخص دیگر (مکفول) در برابر طلبکار (مکفول له) است.
به عبارت دیگر، عقد کفالت قراردادی است که طی آن شخصی (کفیل) متعهد می‌شود در صورت عدم انجام تعهد یا پرداخت دین توسط شخص دیگر (مکفول)، خود آن تعهد را انجام دهد یا دین را بپردازد. در مجموع، عقد کفالت به معنای تضمین اجرای تعهد شخص دیگر توسط فردی ثالث است.
آیا کفیل می‌تواند از تعهد خود در عقد کفالت برائت گیرد؟
به پاسخ مشاوره حقوقی بلی، کفیل در برخی شرایط می‌تواند از تعهد خود در عقد کفالت برائت گیرد. موارد برائت کفیل از تعهد کفالت به شرح زیر است:
۱. اقرار مکفول به ادای دین یا انجام تعهد:
درصورتی‌که مکفول اقرار کند که دین را پرداخت یا تعهد را انجام داده است، کفیل از تعهد خود برائت می‌یابد.
۲. اقرار مکفول له به وصول دین یا انجام تعهد:
اگر مکفول له اقرار کند که دین پرداخت شده یا تعهد انجام‌گرفته است، کفیل از تعهد خود برائت می‌شود.
۳. انقضای مدت کفالت:
درصورتی‌که در عقد کفالت، مدت معینی برای آن تعیین شده باشد و آن مدت به پایان برسد، کفیل از تعهد خود برائت می‌یابد.
۴. فوت مکفول:
با فوت مکفول، تعهد کفیل نیز ساقط می‌شود و او از تعهد خود برائت می‌یابد.
۵. ابراء مکفول له:
درصورتی‌که مکفول له کفیل را از تعهد خود ابراء کند، کفیل از تعهد خود برائت می‌گیرد.
بنابراین، در موارد فوق کفیل می‌تواند با احراز شرایط از تعهد خود در عقد کفالت برائت گیرد.
اگر کفیل نتواند تعهد را ایفا کند چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر کفیل نتواند تعهد خود در قالب عقد کفالت را ایفا کند، چند اتفاق ممکن است رخ دهد:
۱. مطالبه از کفیل:
در صورت عدم ایفای تعهد توسط مکفول (مدیون اصلی)، مکفول له (طلبکار) می‌تواند مطالبه خود را مستقیماً از کفیل (ضامن) درخواست کند.
کفیل ملزم است تا مبلغ تعهد اصلی را به مکفول له پرداخت کند.
۲. رجوع کفیل به مکفول:
پس از پرداخت مبلغ به مکفول له، کفیل می‌تواند به مکفول (مدیون اصلی) رجوع کرده و مبلغ پرداختی را از او مطالبه نماید.
این امکان رجوع به‌عنوان یکی از آثار عقد کفالت به کفیل داده می‌شود.
۳. انقضای عقد کفالت:
- در صورت عدم امکان ایفای تعهد توسط کفیل، عقد کفالت منفسخ شده و به پایان می‌رسد.
- در این حالت، کفیل دیگر مسئولیتی در قبال تعهد اصلی نخواهد داشت.
بنابراین، عدم ایفای تعهد توسط کفیل، منجر به مطالبه طلب از وی و همچنین امکان رجوع کفیل به مکفول خواهد شد. در نهایت نیز عقد کفالت به اتمام خواهد رسید.
آیا کفیل می‌تواند از مکفول در صورت پرداخت مبلغ به طلبکار خسارت دریافت کند؟
بله کفیل می‌تواند در صورت پرداخت مبلغ به طلبکار (مکفول له)، از مکفول (مدیون اصلی) خسارت دریافت کند.
این موضوع به‌عنوان یکی از آثار و نتایج عقد کفالت پیش‌بینی‌شده است:
۱. حق رجوع کفیل به مکفول:
پس از پرداخت مبلغ به طلبکار توسط کفیل، کفیل می‌تواند به مکفول رجوع کرده و مبلغ پرداختی را از او مطالبه نماید.
۲. دریافت خسارت توسط کفیل:
- مکفول ملزم است تمام خسارتی را که کفیل متحمل شده است (مبلغ پرداختی به طلبکار) به کفیل بپردازد.
- این خسارت شامل اصل مبلغ تعهد اصلی، هزینه‌های جانبی و نیز خسارات وارده به کفیل (مانند هزینه دادرسی) می‌شود.
بنابراین، کفیل می‌تواند پس از پرداخت مبلغ به طلبکار، کلیه خسارات وارده به خود را از مکفول (مدیون اصلی) مطالبه و دریافت نماید. این حق رجوع و دریافت خسارت یکی از مزایای اصلی عقد کفالت برای کفیل است.
آیا کفیل می‌تواند از مکفول به دلیل تاخیر در پرداخت نیز خسارت دریافت کند؟
- بله کفیل می‌تواند از مکفول به دلیل تاخیر در پرداخت نیز خسارت دریافت کند.
- در مورد خسارت تأخیر در پرداخت، قوانین و مقررات به شرح زیر است:
۱. پس از پرداخت مبلغ به طلبکار توسط کفیل، کفیل حق دارد خسارت تأخیر در پرداخت را از مکفول مطالبه کند.
۲. خسارت تأخیر در پرداخت شامل:
- خسارت ناشی از عدم پرداخت به‌موقع مبلغ توسط مکفول
- هزینه‌های اضافی که کفیل متحمل شده است (مانند هزینه‌های دادرسی)
۳. مبنای محاسبه خسارت تأخیر در پرداخت:
- بر اساس نرخ قانونی تاخیر در پرداخت بدهی‌ها (مانند نرخ تأخیر در پرداخت مالیات)
- یا در صورت عدم وجود نرخ قانونی، بر اساس نرخ متعارف در معاملات مشابه
بنابراین، کفیل می‌تواند علاوه بر مطالبه اصل مبلغ پرداختی به طلبکار، خسارت ناشی از تأخیر در پرداخت توسط مکفول را نیز از او دریافت کند. این حق از مزایای مهم عقد کفالت برای کفیل است.
آیا در صورت ورشکستگی مکفول، کفیل می‌تواند خسارت تأخیر در پرداخت را از سایر دارایی‌های وی دریافت کند؟
بله در صورت ورشکستگی مکفول، کفیل می‌تواند خسارت تأخیر در پرداخت را از سایر دارایی‌های وی دریافت کند.
قوانین مربوط به این موضوع به شرح زیر است:
۱. زمانی که مکفول ورشکسته شود، کفیل حق دارد مطالبات خود (اصل مبلغ پرداختی به طلبکار و خسارت تأخیر در پرداخت) را از اموال و دارایی‌های ورشکسته مکفول وصول کند.
۲. خسارت تأخیر در پرداخت که کفیل پرداخت کرده است، جزء مطالبات وی از ورشکستگی مکفول محسوب می‌شود.
۳. کفیل با ارائه مدارک و اسناد مربوطه می‌تواند این خسارت را از سایر دارایی‌های مکفول در فرایند ورشکستگی وصول کند.
۴. این حق کفیل در پرداخت خسارت تأخیر در پرداخت از دارایی‌های ورشکسته مکفول، در قوانین ورشکستگی نیز پیش‌بینی شده است.
بنابراین، حق مطالبه خسارت تأخیر در پرداخت از سوی کفیل، حتی در صورت ورشکستگی مکفول، مورد تأیید قانونی است و کفیل می‌تواند آن را از سایر دارایی‌های وی وصول کند.
انتهای رپرتاژ آگهی