روح‌الله اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به شیوه انتخاب وزرای دولت چهاردهم در ذیل شورای راهبری، اظهار کرد: برای نخستین بار در ایران رئیس‌جمهور منتخب پس از پیروزی در انتخابات، شورایی متشکل از سه دسته نیرو را برای پیشنهاد وزرا ایجاد کرده است. دسته اول نیروها، شامل افراد فعال در ستادهای انتخاباتی دکتر پزشکیان است که اکنون تبدیل به افراد مطالبه‌گر شده‌اند.
وی افزود: دسته دوم نیروها، سیاستمداران باتجربه‌ای اند که در دولت‌های قبلی در مناصبی از جمله مدیریت، معاونت و وزارت کار کرده‌اند و اکنون نیز می‌خواهند برای انتخاب کابینه نقش ایفا کنند. دسته سوم نیروها نیز شامل اندیشمندان دانشگاه و حوزه و همچنین روشنفکران جامعه می‌شود که دارای تئوری و ایده هستند و می‌خواهند با شرکت در فرایند انتخاب اعضای کابینه، تئوری‌های خود را به عمل تبدیل کنند. در حقیقت بر اساس روشی که رئیس‌جمهور منتخب برای انتخاب کابینه در پیش گرفته، نوعی اجماع بین نخبگان برای تعیین اعضای هیات دولت ایجاد شده است.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اطلاع‌رسانی‌های انجام‌شده در راستای شفاف‌سازی این فرایند برای مردم، عنوان کرد: اکنون هم مردم از رئیس‌جمهور منتخب انتظار کابینه‌ای توانمند را دارند و هم جریانات سیاسی و افراد همراه دکتر پزشکیان سعی دارند با گفت‌وگو و شفاف‌سازی فرایندها برای مردم، رضایت آنان را جلب کنند.
اسلامی بیان کرد: بر اساس چیزی که از سمت مسئولین شورای راهبری اعلام شده، اعضای این شورا از نخبگان، اصناف، احزاب و جریانات سیاسی با هر گرایشی خواسته‌اند افراد مد نظر خود برای هر وزارت یا معاونت را معرفی کنند تا در کارگروه‌های این شورا بررسی و بر اساس شاخص‌های اعلام‌شده، ۵ فرد مناسب برای هر وزارت یا معاونت به رئیس‌جمهور معرفی شود که البته نهایتا دست رئیس‌جمهورر برای انتخاب هر فردی در کابینه باز است.
وی اضافه کرد: این روش برای انتخاب اعضای کابینه هم مطابق با وعده‌های انتخاباتی دکتر پزشکیان است، هم باعث اجماع‌سازی بین گرایشات مختلف شده، هم از نظرات نخبگان و کارشناسان برخوردار است و هم مهمتر از همه باعث ایجاد ارتباط مناسب بین مردم با اعضای دولت می‌شود. در ادوار گذشته عمدتا روسای جمهور بدون اینکه در مورد رویه چینش کابینه خود گزارشی به افکار عمومی بدهند، افرادی را برای هر سمتی انتخاب می‌کردند و حالا اطلاع‌رسانی‌های صورت‌گرفته در مورد فرایند انتخاب وزرای دولت چهاردهم می‌تواند زمینه خوبی برای ارتباط‌گیری افکار عمومی با اعضای دولت باشد.
این پژوهشگر مسائل سیاسی همچنین با اشاره به اینکه بر اساس شاخص‌های اعلام‌شده از سمت شورای راهبری، ویژگی‌هایی از جمله زن بودن یا عضویت در اقلیت‌ها جزو امتیازات محسوب می‌شود، گفت: اصل بر ایرانی بودن افراد است، یعنی ما هیچ کدام به صرف جنسیت یا اینکه از کدام قوم و مذهب هستیم، بر بقیه برتری نداریم و همه باید از امکانات و فرصت‌های لازم برخوردار باشیم. اما گاهی اعمال یک سری سهمیه‌ها برای برخی از گروه‌ها لازم است. این کار در بقیه کشورها هم انجام می‌شود و به تبعیض مثبت معروف است.
اسلامی ادامه داد: به عنوان مثال چون تقریبا در تمام دنیا زنان از فرصت‌های برابر نسبت به مردان برخوردار نیستند، یک سری سهمیه‌ها برای آنان در نظرگرفته می‌شود، مثلا اینکه حداقل ۲۰ درصد مجلس باید زنان باشند یا در هیات مدیره شرکت‌ها حداقل ۳۰ درصد اعضا باید زن باشند. لحاظ کردن این امتیاز کار مثبتی است و در بسیاری از کشورها انجام می‌شود.
وی اضافه کرد: اما دادن امتیازهای قومیتی و مذهبی می‌توانند خطرناک باشد. با توجه به اینکه ایران نخبگان زیادی دارند و مردم قبل از هر چیز خود را ایرانی می‌دانند، به نظرم اگر سهمیه‌های این چنینی مطرح نشود بهتر است. حالت مطلوب این است که تمام افراد توانمند فارغ از نگاه‌های قومی و مذهبی و صرفا بر اساس ملاک‌های مبتنی بر حقوق شهروندی بررسی شوند. دامن زدن به گسل‌های قومی برای کشور بسیار خطرناک است و تجربه‌های مهلکی در این خصوص در دیگر کشورها وجود دارد. لذا توجه به این ویژگی برای گزینش مدیران مناسب نیست.
جای خالی احزاب و اندیشکده‌ها در ایران
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی با اشاره به روش‌های مرسومی که در دنیا برای چینش اعضای کابینه استفاده می‌شود، گفت: در دنیا، اندیشکده‌ها بازوی فکری نامزدهای انتخاباتی هستند. مثلا در آمریکا، اندیشکده رند، بروکینگز و... با توجه به طرحی که از حزب دموکرات یا جمهوری‌خواه دریافت می‌کنند، برای نامزد آن‌ها برنامه می‌نویسند و بر اساس برآوردی که از وضعیت موچود دارند، سیاست‌های اجتماعی، اقتصادی، بین‌المللی و... را تعیین می‌کنند تا نامزد پیروز آن‌ها را به کار گیرد. بنابراین در کشورهای توسعه‌یافته، روسای جمهور از همان دوران نامزدی انتخابات، اندیشکده‌ها را به عنوان بازوی فکری در کنار خود دارند.
اسلامی با بیان اینکه همچنین در این کشورها احزاب بازوی اجرایی رئیس‌جمهور هستند، اظهار کرد: یعنی در این کشورها اگر نظام انتخاباتی تناسبی باشد، آنگاه برای اجرای امور کشور ائتلاف بین احزاب شکل می‌گیرد و اگر نظام انتخاباتی اکثریتی باشد، حزب پیروز قدرت را در دست می‌گیرد و حزب شکست‌خورده دولت در سایه را تشکیل می‌دهد.
وی با بیان اینکه ما در کشورمان نقش‌آفرینی احزاب و اندیشکده‌ها را کم داریم، افزود: ما حداقل می‌توانیم سه حزب شامل اصلاح‌طلب، اصولگرا و اعتدالی داشته باشیم که با برقراری پیوند با اندیشکده‌ها، یک الگوی نهادمند برای اداره کشور ایجاد کنند، اما در ایران عملا این افراد هستند که به جای احزاب و اندیشکده‌ها نقش تعیین‌کننده پیدا کرده‌اند. ما سیاستمداران با تجربه‌ای داریم که پس از سال‌ها حضور در مجلس یا در مناصب اجرایی، شبکه‌ای را تشکیل داده‌اند، اما این شبکه هیچ‌گاه خود را در قالب یک حزب تعریف نکرده است که اگر چنین می‌شد، صحنه سیاست ایران به شکلی نهادمند به پیش می‌رفت. اکنون این طور نیست و به جای نهادگرایی، نوعی از فردگرایی وشخص‌‍محوری در کشور حاکم است.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه معمولا پس از تغییر دولت‌ها، حدود ۳۰۰ هزار نفر از عوامل اجرایی کشور تغییر می‌کند، گفت: مهمترین ملاکی که باید برای انتخاب وزرا، معاونین و مدیران جدید مد نظر قرار گیرد، داشتن علم و تخصص لازم در حوزه مربوطه است. البته این بدین معنا نیست که مثلا وزیر جهاد کشاورزی تحصیل‌کرده رشته کشاورزی باشد، اما باید در حوزه سیاستگذاری و اجرای سیاست‌ها دانش و توان کافی را داشته باشد. معمولا کسانی که در رشته‌های علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، حقوق، اقتصاد و مدیریت تحصیل کرده‌اند، دانش لازم در این حوزه را دارند. همچنین تحصیل در دانشگاه معتبر، دارا بودن رزومه قابل قبول پژوهشی و تسلط به زبان فارسی و چند زبان خارجی نیز از دیگر الزاماتی است که باید در مورد انتخاب مدیران کشور مورد توجه قرار گیرد.
اسلامی با تاکید بر اینکه باتجربه بودن نیز از دیگر ویژگیهاست، عنوان کرد: حتما مهم است که در هر وزارتخانه کسی به عنوان وزیر و مدیر انتخاب شود که از بدنه همان وزارتخانه باشد و سلسله مراتب را از کارمند و کارشناس تا سطوح بالا طی کرده باشد. حتی اگر فردی بهترین مدرک تحصیلی را داشته باشد، باز هم در صورت عدم دارا بودن تجربه نباید به عنوان مدیر سطح بالا در یک وزارتخانه منصوب شود، زیرا مرتکب خطاهای مهلکی در حوزه اجرا خواهد شد.
وی اضافه کرد: معیار بعدی انتخاب وزرا و معاونین این است که فردی به این سمت‌ها منصوب شود که یک تیم مدیریتی هم‌عقیده و مجرب را در کنار خود دارد تا با کمک آنان بتواند سیاست‌های مدنظرش را اجرا کند. علاوه بر این‌ها، رهبر انقلاب نیز در دیدار با نمایندگان مجلس مجددا تاکید کردند حتما افرادی باید در کابینه قرار گیرند که امین، پاکدست، مثبت‌نگر و معتقد به کلیت نظام باشند و بتوانند با تمام مجموعه‌ها کار کنند. در نهایت ایشان به مجلس تاکید کردند به رئیس‌جمهور منتخب کمک کند تا بتواند به سرعت دولت خود را تشکیل دهد. اگر تمام موار گفته‌شده برای انتخاب اعضای کابینه مورد توجه قرار گیرد، دولت چهاردم دولتی موفق خواهد بود.
انتهای پیام