به گزارش ایسنا، انتخابات به عنوان یکی از ارکان اساسی دموکراسی، نقش کلیدی در شکل‌دهی آینده جوامع ایفا می‌کند. مشارکت فعال و آگاهانه شهروندان، به ویژه دانشجویان، در این فرآیند می‌تواند به تقویت اصول دموکراتیک و بهبود کیفیت حکمرانی منجر شود. دانشجویان با توجه به آگاهی و تحصیلات خود، می‌توانند نقش مهمی در افزایش شفافیت، پاسخ‌گویی و مشارکت عمومی ایفا کنند. بنابراین، تقویت نقش دانشجویان در انتخابات نه تنها به نفع جامعه کنونی است، بلکه آینده‌ای روشن‌تر و پایدارتر را نیز به ارمغان می‌آورد. این فرآیند نه تنها موجب تقویت مشارکت مردمی و مسئولیت‌پذیری حکومت‌ها می‌شود، بلکه اعتماد عمومی به سیستم‌های حکومتی را نیز افزایش می‌دهد.
در این راستا، نقش دانشجویان به عنوان یکی از اقشار آگاه و تحصیل‌کرده جامعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دانشجویان به دلیل آگاهی و تحصیلات بالا، نقش ویژه‌ای در انتخابات و فرآیندهای دموکراتیک دارند. اولاً، آنها می‌توانند به عنوان رای‌دهندگان فعال و مطلع عمل کنند. دانشجویان به دلیل دسترسی به منابع مختلف اطلاعاتی و توانایی تحلیل آنها، می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری در انتخاب نمایندگان خود بگیرند. دانشجویان می‌توانند به عنوان نیروهای فعال در کمپین‌ها و فعالیت‌های انتخاباتی نقش داشته باشند. آنها می‌توانند با آگاهی‌بخشی به دیگران، تاثیر قابل توجهی در افزایش مشارکت عمومی داشته باشند. برگزاری جلسات مناظره، سمینارها و کارگاه‌های آموزشی در دانشگاه‌ها می‌تواند به بالا بردن سطح دانش و آگاهی سیاسی در جامعه کمک کند. در همین خصوص خبرگزاری دانشجویان ایران، اقدام به برگزاری مناظره میان سید احسان هاشمی، فعال حوزه دانشجویی و مجتبی طهماسبی، دبیر کل هسته بین‌الملل بسیج دانشجویی دانشگاه‌های استان تهران کرد که متن این مناظره به شرح ذیل است:
*علل کاهش مشارکت مردم باید بررسی شود
سید احسان هاشمی، فعال حوزه دانشجویی، در ابتدای این مناظره با بیان اینکه انتخابات یک مسئله مهم در کشور است، اظهار کرد: در خصوص انتخابات تعریف‌های متعددی مطرح می‌شود. عده‌ای انتخابات را تنها مسیر دموکراسی می‌دانند و جریان سیاسی دیگری نیز انتخابات را ذیل مردم‌سالاری دینی تعریف می‌کند. اما فارغ از هر گونه تعاریف، آنچه بیش از هر چیز خودنمایی کرد، کاهش مشارکت در این دوره بود.
این فعال حوزه دانشجویی افزود: باید بررسی کنیم که چرا ۶۰ درصد از واجدین شرایط در انتخابات مشارکت نکردند. باید با آسیب‌یابی و بررسی عملکردها، چرایی تحریم انتخابات به‌عنوان نمادی از دموکراسی و مردم‌سالاری دینی را مورد ارزیابی قرار داد.
وی افزود: اگر به دنبال حل مشکلات در کشور هستیم، باید بدون توجه به نگاه سیاسی ابتدا مشکل را بپذیریم و بعد برای آن نسخه تجویز کنیم.
هاشمی بیان کرد: در انتخابات مجلس گذشته و ریاست جمهوری امسال، عدم رقابت به‌عنوان دلیل کاهش مشارکت عنوان می‌شد، اما با وجود تأیید صلاحیت‌های این دوره، شاهد سردی حضور مردم هستیم. این بی‌تفاوتی ناشی از رفتارهای گذشته دولت‌ها در چهار سال اخیر است.
وی افزود: مردم زمانی برای رأی دادن مراجعه خواهند کرد که بدانند این رأی تأثیری بر رفتار و کنش‌های دولت خواهد داشت. علاوه بر این، ارائه برنامه عملی برای حل مشکلات می‌تواند مردم را نسبت به مشارکت در انتخابات ترغیب کند. به‌طور مثال، یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در این دوره از لفظ زنان بی‌سرپرست برای زنان سرپرست خانوار استفاده می‌کند که نشان از نوع نگاه این گروه سیاسی به زنان است.
هاشمی بیان کرد: این نوع نگاه به بخش عظیمی از جامعه نمی‌تواند نیازهای اجتماعی جامعه هدف را تأمین کند. این نگاه محدودیت‌آمیز باعث کاهش مشارکت در انتخابات خواهد شد.
وی با اشاره به بحث ناکارآمدی برخی از مسئولان بیان کرد: بخشی از ناکارآمدی در دولت‌ها به دلیل انتخاب گزینشی بر پایه هم‌حزبی بودن شکل می‌گیرد. باید بپذیریم در تمام دولت‌ها به دنبال استفاده از افراد خودی هستیم و هر ساله این حلقه تنگ‌تر خواهد شد.
*پیروزی ایدئولوژی بر مهارت
این فعال حوزه دانشجویی بیان کرد: در نظام مدیریتی کشور همواره ایدئولوژی بر مهارت و تخصص ارجحیت داده شده است. این یکی از معضلات اساسی در کشور است که باعث دلسرد شدن مردم برای انتخابات شده است. در برخی مواقع به دلیل مشکلات ساختاری و ایجاد فساد و رانت، حتی یک مدیر موفق نیز عملکرد درستی نخواهد داشت.
هاشمی عنوان کرد: در مناظرات انتخابات بحثی در خصوص نحوه فروش نفت مطرح شد که در آن دو حالت می‌توان متصور شد: یک، فروش نفت بدون تحریم و دریافت مستقیم پول آن و دیگری، فروش نفت از مسیرهای غیررسمی و تعدد واسطه‌ها و در نهایت فروش با قیمت پایین‌تر.
این فعال حوزه دانشجویی بیان کرد: به دلیل تحریم‌های نفتی و بانکی، ایران امکان حضور رسمی در بازارهای بین‌المللی را ندارد و برای حل این مشکل، زنجیره‌ای از شرکت‌ها و حساب‌های بانکی به‌منظور دور زدن تحریم ایجاد شده که علاوه بر ایجاد فساد و توزیع رانت فراوان، باعث کاهش درآمدهای ارزی شده است.
وی با بیان اینکه منازعات سیاسی در کشور باعث آزردگی مردم شده است، عنوان کرد: عموم مردم به دنبال شرایط مناسب برای زندگی هستند و حتی برخی از آنها دیدگاه سیاسی مشخصی نیز ندارند. مردم اگر بدانند حاکمیت، دولت و یا نظام سیاسی توانایی تأمین این شرایط را دارد، به سمت آنها خواهند آمد.
هاشمی با بیان اینکه فضای سیاسی در دانشگاه با رخوت فراوانی مواجه شده است، بیان کرد: برای ایجاد نشاط در جامعه و دانشگاه، باید به مطالباتی که در خصوص آزادی در تمام ابعاد مانند اقتصاد، قیمت‌گذاری دستوری و آزادی‌های اجتماعی توجه شود. دایره آزادی باید با تعریف قوانین بر پایه عرف اجتماعی تعیین شود.
این فعال حوزه دانشجویی عنوان کرد: آزادی برآمده از عرف اجتماعی است. اگر به موضوعی آزادی داده شود، مطمئن باشید که قوانین عرفی برای آن حد و حدود تعیین خواهد کرد. اما با دستوری‌سازی و مداخله در برخی از ابعاد زندگی، شاهد نتیجه متفاوتی هستیم که می‌توان به قوانین وضع شده در دانشگاه‌های کشور اشاره کرد که بسیاری از دانشجویان را با سرخوردگی مواجه کرده است.
وی با اشاره به کاهش میزان مشارکت در انتخابات بیان کرد: آمار ۴۰ درصدی مشارکت برای کشور خوب نیست، اما برای مقابله با اقتدارگرایان و حذف آنها از سپهر سیاسی، مشارکت در انتخابات مهم است. این به معنای حذف رقیب نیست بلکه باید شرایط برای رقابت گروه‌های معتدل فراهم شود.
هاشمی بیان کرد: برای افزایش اعتماد عمومی باید صدای مردم را شنید و به سبک زندگی آنان احترام گذاشت. تا زمانی که اعتراض مردم را اغتشاش نامگذاری کنیم و برای آنها تعیین تکلیف کنیم، این اعتماد شکل نخواهد گرفت.
*ناکارآمدی مسئولان می‌تواند به‌عنوان یکی از عوامل کاهش مشارکت باشد
مجتبی طهماسبی، دبیر کل هسته بین‌الملل بسیج دانشجویی دانشگاه‌های استان تهران، با بیان اینکه انتخابات یکی از ارکان اساسی زندگی سیاسی است، اظهار کرد: انتخابات ریاست جمهوری این دوره به سبب نوع ماهیت آن متفاوت با سایر انتخابات بود. محدودیت زمان و برگزاری زودهنگام این دوره انتخابات شرایط ویژه‌ای را برای ساماندهی و ایجاد ساختار رقابت در انتخابات ایجاد کرد.
دبیر کل هسته بین‌الملل بسیج دانشجویی دانشگاه‌های استان تهران تصریح کرد: کاهش میزان مشارکت با وجود تأیید صلاحیت نامزدهای گروه‌های سیاسی نسبت به دوره‌های گذشته کمتر بوده است که در ادامه باید عوامل این کاهش مشارکت را بررسی کرد.
وی افزود: ناکارآمدی مسئولان می‌تواند به‌عنوان یکی از عوامل کاهش مشارکت باشد. ما در دهه ۹۰ با شرایطی مواجه بودیم که قول و عمل مسئولان هیچ تناسبی با هم نداشت. برخی از مسئولان در این دوره با مطرح کردن شعارها و ارائه وعده‌هایی که اصولاً امکان اجرایی آن وجود ندارد، باعث کاهش مشارکت شدند. به‌طور مثال، یکی از نامزدهای انتخابات، معافیت مالیاتی برای کارگران و کارمندان را به‌عنوان یکی از اهداف خود عنوان کرد. علاوه بر شعارها و وعده‌های توخالی، با روی کار آمدن دولت‌ها شاهد عملکردی ضعیف بودیم که هیچ تناسبی با شعارهای گذشته نداشت.
*ایران نیاز به یک نگاه فراجناحی دارد
طهماسبی بیان کرد: بحث تعارض منافع نیز در این انتخابات مطرح است. یکی از نامزدهای انتخابات که در دولت تدبیر و امید فعالیت داشته، بار دیگر با استفاده از تریبون صداوسیما وعده‌های فراوانی برای حل مشکلات مردم داده است. حال این سوال مطرح می‌شود که چرا ایشان در زمان تصدی مسئولیت این اقدامات را انجام نداده است؟
دبیر کل هسته بین‌الملل بسیج دانشجویی دانشگاه‌های استان تهران تصریح کرد: تغییرات و نحوه انتخاب مدیران پس از روی کار آمدن دولت‌های جدید در ایران، نشان از فقدان یک نگاه فراجناحی دارد و مردم نیز با مشارکت کم در انتخابات اعتراض خود را نسبت به این موضوع بیان کرده‌اند.
وی بیان کرد: این رویکرد فراجناحی در دولت سیزدهم وجود داشته است تا جایی که معاون علمی دولت دوازدهم را در کابینه خود قرار داده است. باید بپذیریم که برای اداره کشور نمی‌توان یک گروه سیاسی را حذف کرد، بنابراین باید با ترکیب مهارت و ایدئولوژی در مناصب دولتی و نخبگانی کشور استفاده کنیم.
طهماسبی بیان کرد: این الگو باعث می‌شود که نخبگان علمی کشور پس از اتمام تحصیل با امیدواری نسبت به مشارکت در جریان اداره کشور حضور پیدا کنند. متأسفانه برخی از نگاه‌های سیاسی باعث حذف نخبگان از جریان تصمیم‌گیری شده است که این نوع رفتار را می‌توان در بسیاری از دولت‌ها مشاهده کرد.
این فعال حوزه دانشجویی عنوان کرد: در مناظرات انتخابات ریاست جمهوری نیز بسیار کم به این موضوع توجه شده است. این عدم توجه باعث اتلاف ظرفیت‌های فراوانی در این بخش شده است.
وی با بیان اینکه عوامل متعددی در کاهش مشارکت در انتخابات مطرح است، بیان کرد: به دلیل فضای ایجاد شده در کشور و وقوع برخی از اغتشاشات، شاهد افزایش نگاه امنیتی بر کشور هستیم. اما نمی‌توان تنها عامل کاهش مشارکت را این مورد و یا حتی مشکل اقتصادی عنوان کرد. به طوری که در میان تحریم‌کنندگان انتخابات، افراد با تمکن بالایی نیز وجود داشته که نشان می‌دهد نمی‌توان تنها بر عوامل اقتصادی تأکید کرد.
طهماسبی گفت: برخی از نامزدهای انتخاباتی که منصب دولتی نیز داشته‌اند، با شعارهای عوام‌فریبانه به دنبال کسب آرای مردم هستند. این رفتار دوگانه باعث شده که بسیاری از مردم نسبت به مشارکت دوباره دچار تردید شوند. اگر مسئولان با مردم صادق باشند و نظر و عمل آنها یکی باشد، میزان مشارکت مردم نیز افزایش خواهد یافت.
انتهای پیام