این روزها در سایه وجود تکنولوژی‌های نوین ارتباطی و تغییر در شیوه‌های فرزندپروری و بروز تفاوت‌های فاحش بین روش‌های تربیتی والدین امروزی با پدر و مادرهای خود، اگر والدین به طور صریح و شفاف زبان به سرزنش و نصیحت فرزندان خود نکنند، دست‌کم در گفتگو با هم‌دوره‌ای‌های خود، زبان به گلایه از اوضاع و دلخوری از تفاوت ارزش‌های فرزندانشان باارزش‌های خود می‌گشایند. حال آنکه، تفاوت در بین دو نسل همواره وجود داشته و دارد. کافی است قدری واقع‌بین بود و دوران نوجوانی و جوانی خود را به یاد آورد.
در شرایط سه، چهار دهه قبل که تکنولوژی‌های ارتباطی به اندازه امروز رشد نکرده و جهان به دهکده‌ای بدل نشده بود نیز بین دو نسل پدران با پسران و مادران با دختران تفاوت‌هایی بود که البته نمی‌شد آن را شکاف نسلی نام نهاد، اما این روزها که سرعت تغییرات شتاب بیشتری دارد، گاه والدین در برابر این تفاوت ارزش‌ها موضع گرفته و به‌جای حل مسائل خود با نوجوان و جوان، به تعارضات با آنها دامن می‌زنند.
تفاوت فاحش ارزش‌های بین دو نسل در حوزه مسائل اعتقادی
راه و رسم زندگی روزمره ما نشان از این دارد که همواره بین نسل‌ها تفاوت‌هایی وجود داشته و دارد. اما درگذشته سرعت تغییرات به‌قدری کند بوده که گاه در پی تغییر دو یا سه نسل شاهد تغییر در نظام ارزش‌های اجتماعی می‌شدیم. اما اکنون شرایط تفاوت مشهودی با گذشته دارد.
احمد اکبری، روانشناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به مسئله شکاف نسل‌ها اظهار کرد: یکی از ویژگی‌های جامعه مدرن وجود پدیده شکاف نسل‌هاست و در جامعه ما که در حال گذار از سنت به مدرن است نیز امروز بیشتر شاهد تفاوت ارزش‌ها بین والدین و فرزندان هستیم. تفاوت‌ها به شکل مشهودی در نسل‌ها وجود دارد، اما خوش‌بینانه‌تر این است که بگوییم شکاف نسلی وجود ندارد که البته در حال شکل‌گیری است.
وی با اشاره به نقش اینترنت، گسترش ماهواره و رشد روزافزون شبکه‌های اجتماعی در تغییر برخی ارزش‌های جامعه، بیان کرد: اکنون به وضوح شاهد تفاوت‌هایی به‌ویژه در پایبندی به مسائل دینی در بین فرزندان و والدین هستیم. انتقاداتی که نسل جدید نسبت به مسائل اجتماعی، سیاسی و... دارند، نشان‌دهنده این است که این نسل متفاوت از گذشته به مسائل نگاه می‌کند.
این روانشناس با اشاره به عوامل زمینه‌ساز در بروز تفاوت نگاه به ارزش‌های بین دو نسل، عنوان کرد: هم‌اکنون سه حوزه ارزش‌های دینی، سیاسی و اجتماعی بین جوانان و بزرگسالان متفاوت شده است و در جنبه‌های دینی و اعتقادی به طرز مشهودتری تفاوت‌ها دیده می‌شود. وجود مشکلات اقتصادی و اجتماعی از عوامل دخیل در بروز این تفاوت‌هاست.
اکبری تصریح کرد: به هراندازه که رفتار و گفتار نسل قدیم به هم نزدیکتر باشد، جوانان بیشتر به آنان اعتماد می‌کنند و تفاوت ارزش‌ها بین آنان کمرنگ‌تر می‌شود، لذا تنها نمی‌توان نسل جوان را در بروز شکاف نسل‌ها مقصر دانست. بخشی از نسل قدیم اهل ریاکاری، پارتی‌بازی و... هستند و در مقابل تحمل هیچ انتقادی را هم ندارند. اگر چنین رفتارهایی در نسل قدیم از بین رود، اعتماد نسل جوان به بزرگترهای خود افزایش می‌یابد و با پذیرش تفاوت در ارزش‌ها و درک متقابل می‌توان فاصله‌ها را پر کرد و به تعمیق شکاف بین نسل‌ها میدان نداد.
وی با بیان اینکه جامعه را همین نسل جوان امروز اداره خواهند کرد، گفت: باید مانند سال‌های اول انقلاب که جوانان در مناصب مهمی نقش‌آفرینی داشتند، جنگ را اداره می‌کردند، فرماندهان لشکر و گردان و... بودند، امروز هم در اداره امور از آنها کمک گرفت. لذا ضرورت دارد قشر بزرگسال رفتارهای محتاطانه و سخت‌گیرانه خود نسبت به جوانان را تعدیل و به آنان اعتماد کند تا جوانان هم بهتر بزرگترهای خود را بپذیرند.
دو نسل متفاوت با تجربه‌های زیستی متفاوت
سیدعباس موسوی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه نیز در این خصوص معتقد است با تغییر دوران، حال جوامع هم رو به تغییر می‌رود. لذا تغییر از ویژگی‌های هر جامعه‌ای است.
وی در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: هر نسلی خصوصیات و ویژگی‌های خودش را دارد و با نسل قبل متفاوت است، به ویژه اینکه در عصر حاضر این تفاوت‌ها سریع‌تر خود را نشان می‌دهد. در شرایط فعلی که سرعت تحولات شتاب زیادی دارد، تفاوت نسل‌ها بیش از گذشته ملموس است. لذا اگرچه جامعه ما هنوز به وضعیت مخاطره‌آمیزی گرفتار نشده، اما ضرورت دارد پیش از طغیان و گردن‌کشی نسل جوان، بزرگسالان را برای همدلی و همراهی با این نسل مهیا کنیم.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: ما با تفاوت در ارزش‌ها، آرمان‌ها، الگوها، ظاهر و پوشش و حتی سخن گفتن و در یک کلام، در سبک زندگی نسل امروز با پدران و مادرانشان مواجهیم و باید بپذیریم همین تفاوت‌هاست که دنیای هر نسل را با نسل دیگر متمایز می‌کند، پس برای کاهش تعارضات با فرزندان باید به جای جبهه‌گیری در برابر این تفاوت‌ها، اقتضائات سنی و شرایط هر دوره جامعه را درک کنیم.
موسوی اظهار کرد: باید قبول کنیم که نسل پدران و مادران با نسل فرزندان امروز، متفاوت است و سیاست‌گذاران نیز باید این تفاوت‌ها را ببینند متناسب با آن، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کنند.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه عدم ارتباط و درک بین نسل‌های مختلف، ناشی از تفاوت ارزش‌ها و اهداف آن‌هاست، عنوان کرد: بر اساس تحقیقات انجام‌شده در حوزه علوم اجتماعی، تمام ویژگی‌های یک نسل قابل انتقال به نسل بعد نیست و البته تعصب بر این انتقال هم کار صحیحی به نظر نمی‌رسد، اما جا دارد برخی ویژگی‌ها مانند احترام به بزرگتر، حیا و عفت، غیرت و... به نسل‌های جدید انتقال یابد تا همدلی در بین نسل‌ها ایجاد شود و جامعه انسانی به برکت وجود همدلی ارتقا یابد.
انتهای پیام