به گزارش ایسنا، «جیبوتی» مستعمره سابق فرانسه با تنها یک میلیون نفر جمعیت، در سال ۱۹۷۷ استقلال یافت و توسط همسایگان بزرگتر و بیثباتتر احاطه شده است.
این کشور از شمال با اریتره هم مرز است، کشوری طرد شده طی دو دهه گذشته؛ در جنوب توسط سومالی احاطه شده که سالهاست با شورش تندروها ویران شده است؛ و در غرب آن اتیوپی است که براساس تخمینهای ایالات متحده و اتحادیه اروپا، پس از یک جنگ داخلی مرگبار تنها در دو سال، بیش از ۵۰۰ هزار تن در آنجا کشته شدند.
موقعیت این کشور کوچک شرق آفریقا، در نقطهای که دریای سرخ با خلیج عدن تلاقی میکند، جیبوتی را به اولویت استراتژیک برای قدرتهای بزرگ تبدیل کرده است. این نقطه، پایگاههای نظامی چینی، فرانسوی، ایتالیایی، ژاپنی و ایالات متحده است. به گفته دیپلماتهای منطقه، آلمان هم پایگاه دریایی خود را در این کشور میخواهد. توکیو هم اخیرا کشتیهای گشتزنی گارد ساحلی جدیدی را عرضه کرده است.
کاپیتان «محمد حسین عمر»، رئیس سازمان بنادر و مناطق آزاد جیبوتی در یکی از خطرناکترین خطوط ساحلی جهان گشت میزند.
تا قبل از شعلهور شدن جنگ رژیم صهیونیستی علیه حماس و ملت فلسطین در هفت ماه پیش، عمدتا قاچاقچیان انسان و قاچاقچیان مواد مخدر بودند که ناوگان نزدیک به ۷۰ قایق گشتی گارد ساحلی عمر را به خود مشغول میکردند. اما از زمانی که نیروهای مسلح ارتش یمن حمله به کشتیهای تجاری در دریای سرخ را آغاز کردند، این افسر گارد ساحلی هرگز تا این حد تحت فشار نبوده است.
دیپلماتهای غربی میگویند که به موازات آن، جیبوتی بهعنوان یک مرکز اطلاعاتی شهرت پیدا کرده است. یک «برلین جنگ سرد» را در شاخ آفریقا تصور کنید، اما این بار بهعنوان نقطه تلاقی بین غرب و جهان عرب.
به گفته یک دیپلمات، «یک ضربالمثل قدیمی وجود دارد که میگوید جایی که کالاها باشند، اطلاعات هم هست. این مکان یک بندر است و افسران اطلاعاتی به چنین نقاطی نیاز دارند.»
این سرمایهگذاریهای بینالمللی در سختافزار نظامی و جمعآوری اطلاعات، هرگز مهمتر از این به نظر نمیرسید. نیروهای ارتش یمن که در پی جنگ غزه و حمایتهای تمامعیار آمریکا و دیگر متحدان رژیم صهیونیستی از اقدامات نظامی کورکورانه آن در این جنگ، کشتیهای مرتبط با آنها را در دریای سرخ و خلیج عدن هدف حملات موشکی و پهپادی قرار داده و یا اقدام به توقیف آنها کردهاند، گفتهاند تا زمان متوقف شدن حملات رژیم صهیونیستی و حمایتها از آن، این اقدامات تلافیجویانه ادامه خواهند داشت.
براساس گزارش صندوق بینالمللی پول، در دو ماه اول سال ۲۰۲۴، تجارت از طریق کانال سوئز که در بالای دریای سرخ قرار دارد، نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد کاهش یافته است.
جیبوتی – منطقهای به وسعت ماساچوست – طی دو دهه گذشته با موفقیت خود را بهعنوان یک دارایی ضروری در این منطقه معرفی کرده است. این به آن اهرمی میدهد، اما برای حفظ بیطرفی خود که از زمان شروع بحران دریای سرخ تحت فشار بوده، باید از موقعیت دشوار دیپلماتیک عبور کند.
جیبوتی منتقد اقدام نظامی رژیم صهیونیستی در غزه است که طبق گفته وزارت بهداشت تحت کنترل حماس در غزه، جان بیش از ۳۵ هزار تن از جمله زنان و کودکان را گرفته است. با این وجود جیبوتی بی سر و صدا به کشتیهای نیروی دریایی ماموریت «اسپیدز» اتحادیه اروپا با ماموریت حفاظت از کشتیهای باری در دریای سرخ، اجازه سوختگیری و استفاده از امکانات بندری خود را داده است. چندین کشتی آسیبدیده در عملیاتهای موشکی ارتش یمن به دست نیروهای محلی در جیبوتی تعمیر شدهاند.
در پی عملیاتهای ارتش یمن، بندر کانتینری جیبوتی شاهد رونق اقتصادی است. اکنون کشتیهای بیشتری پهلو میگیرند تا کالاها را در کشتیهای کوچکتر تخلیه کنند و آنها را از دریای سرخ عبور دهند.
«ابوبکر عمر هادی» رئیس سازمان بنادر و مناطق آزاد جیبوتی تخمین میزند که درآمد بندری کشورش در سال جاری نسبت به سال ۲۰۲۳ با یکسوم افزایش به حدود ۶۰۰ میلیون دلار خواهد رسید.
براساس دادههای منتشر شده توسط نیروی دریایی اتحادیه اروپا که در منطقه فعال است، از نوامبر بیش از ۱۵۰ عملیات از سوی ارتش یمن علیه کشتیهای تجاری و نظامی در دریای سرخ صورت گرفته است. وقفه ۱۰ روزه عملیاتها در اواسط آوریل، جای خود را به حملات مجدد در روزهای اخیر داده و تاکنون ۱۱ مورد در ماه مه رخ داده است.
به گفته مقامات و وزرا، اگر اقتصاد جیبوتی حول بنادر و موقعیت آن بنا شده باشد، بقای آن به بیطرفی بستگی دارد. آنها میگویند که این به بوته آزمایش گذاشته شده است.
«عبدالقادر کامل محمد» نخست وزیر جیبوتی میگوید پس از آغاز حملات موشکی ارتش یمن در ماه اکتبر، ایالات متحده درخواست مجوز برای انجام عملیات علیه این گروه از داخل پایگاه دریایی خود در جیبوتی کرد. نخستوزیر جیبوتی افزود: «اما دولت ما گفت نه.»
کامل محمد در گفتوگو با شبکه بلومبرگ میگوید: «از ابتدا خیلی واضح بوده است. ما نمیخواهیم وارد جنگ شویم. آمریکا آنجاست و ما به آنها گفتهایم مراقب باشید جنگ را به اینجا نیاورید.»
او میافزاید: «جیبوتی همچنان روابط خوبی با ایالات متحده دارد.»
این کشور همچنین در حال مذاکره مجدد درباره پیمان همکاری دفاعی با فرانسه است که شامل تعهد این قدرت استعماری سابق برای ارائه کمک نظامی، در صورت نیاز جیبوتی است.
ایالات متحده اجازه دارد یک سیستم دفاع ضد موشکی در این کشور برای محافظت از پایگاه خود نصب کند، اما مجاز به پرتاب پهپادهای نظارتی برای نظارت بر ارتش یمن از جیبوتی یا شلیک موشکها نیست.
همچنین دیپلماتها میگویند چین به طور جداگانه از دولت جیبوتی خواسته است که اجازه ندهد هواپیماهای آمریکایی بر فراز پایگاه دریایی چین در این کشور در فاصله بسیار پایین پرواز کنند و بر تعادل ظریفی که مقامات باید انجام دهند، تاکید میکنند.
سفارت چین در جیبوتی به درخواست برای اظهار نظر پاسخی نداده است.
وزارت دفاع ایالات متحده در پاسخ به اینکه آیا واشنگتن از انجام عملیات تهاجمی از جیبوتی خودداری کرده است، گفت اقداماتی را برای «تقویت بازدارندگی منطقهای» در برابر حملات ارتش یمن انجام میدهد. یکی از سخنگویان وزارت دفاع آمریکا گفت: «جیبوتی خود را بهعنوان شریکی مشتاق و توانا در مبارزه با سازمانهای افراطی خشونتآمیز ثابت کرده است. حملات حوثیها علیه کشتیهای تجاری یک مشکل بینالمللی است که راهحل بینالمللی را میطلبد.»
به گفته دیپلماتهایی در جیبوتی که در مورد مسائل امنیت ملی صحبت کردند و خواستند ناشناس بمانند، پاسخ ایالات متحده به جواب رد جیبوتی، تشکیل یک نیروی ائتلاف چندملیتی مستقر در بحرین بود.
«الکسی محمد» مشاور ارشد «اسماعیل عمر غیله» رئیسجمهور ۷۶ ساله جیبوتی، با تاکید بر اینکه چرا بیطرفی برای کشورش حیاتی است، میگوید: «در زمان جنگ سرد، شما یا باید طرفدار غرب میبودید یا شرق. حال دیدگاه مردم جیبوتی و سیاست خارجی رئیسجمهور این است که در هر موقعیتی، چه غزه و چه در دریای سرخ، موضعی عینی داشته باشند.»
رئیس سازمان بنادر و مناطق آزاد جیبوتی میگوید که آینده این کشور به توانایی آن در جلوگیری از هرج و مرج اطراف بستگی دارد، اما این میتواند دشوار باشد. او میگوید: «جیبوتی چشم طوفان است. این میانه، اوضاع آرام است اما سومالی، یمن، اریتره و اتیوپی در اطراف کانون طوفان هستند.»
انتهای پیام