علیرضا بهرامی در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: آلزایمر یک اختلال پیشرونده عصبی و غیر قابل درمان است که باعث می‌شود سلول‌های مغزی فرد به مرور از بین برود و بافت مغز به تدریج کوچکتر از حد طبیعی خود شود. علائم اولیه این بیماری با از دست دادن حافظه کوتاه مدت شروع می‌شود و غالبا افراد بالای ۶۵ سال درگیر این بیماری می‌شوند، اما این بیماری شروع زودهنگام در سنین پایین‌تر هم دارد که به آن آلزایمر جوانی گفته می‌شود. با پیشرفت بیماری و شروع اختلالات شناختی فرد در تشخیص زمان و مکان دچار مشکل می‌شود و به تدریج دچار توهم، هذیان گویی، افسردگی و دچار مشکلات جسمی و حرکتی می‌شود.
بهرامی در خصوص نیازهای توانبخشی و کاردرمانی بیماران مبتلا به آلزایمر گفت: آلزایمر یک بیماری پیشرونده است که درمان قطعی ندارد، اما با تشخیص به موقع، دارو درمانی و انجام توانبخشی می‌توان سیر بیماری را کندتر کرده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود ببخشیم.
وی افزود: پروسه توانبخشی برای بیماران آلزایمری شامل گفتار درمانی و کار درمانی است که با محوریت کنترل سیر بیماری و با هدف کندتر کردن پیشرفت آن تلاش می‌کند تا ضمن افزایش فعالیت‌های شناختی و فیزیکی، آسیب‌های بیماری را در فرد کاهش داده و طول عمر مفیدی فرد را افزایش دهد. توانبخشی و کاردرمانی در مورد بیماران مبتلا به آلزایمر با توجه به اینکه در چه سطحی از بیماری قرار دارند، متفاوت خواهد بود.
بهرامی ادامه داد: در فاز اول این بیماری که فرد فقط مشکلات شناختی دارد، تمرکز مداخلات درمانی روی تقویت حافظه کوتاه مدت و بلند مدت فرد است. در این بین یکسری تمرینات جسمی هم داده می‌شود تا فرد بتواند به فعالیت روزمره خود ادامه دهد، چون این فعالیت‌های جسمی و حرکتی روی عملکرد شناختی و حافظه‌ای فرد تاثیر زیادی می‌گذارد و می‌تواند سیر بیماری را کنترل کند.
محیط زندگی بیماران مبتلا به آلزایمر باید ایمن‌سازی شود
این کاردرمانگر با اشاره به اهمیت ایمن سازی محیط زندگی این بیماران گفت: نکته مهم در خصوص آلزایمر این است که با پیشرفت بیماری یکسری مشکلات حرکتی برای فرد به وجود می‌آید، لذا باید برای آنها ایمن سازی محیط انجام شود و یک محیط ساده‌ای را برای زندگی آنها فراهم کنند تا فرد بیمار از این بابت خیلی دچار چالش نباشد. در صورتی که فرد شاغل بوده و توانایی انجام کار را دارد، از لحاظ توانبخشی ارزیابی شغلی برای فرد انجام شده و برای اینکه فرد بتواند عملکرد روتین شغلی خود را داشته باشد، تا جاهایی که ممکن است شغل را برای او ساده می‌کنند.
بهرامی در ادامه بیان کرد: از فاز دوم به بعد بیماری، مشارکت اجتماعی تحت تاثیر این بیماری قرار می‌گیرد، کاری که توانبخشی در این زمینه انجام می‌دهد این است که فعالیت‌های گروهی مثل ورزش، تفریح‌های جمعی و اجتماعی را برای فرد لحاظ می‌کند، تا ضمن تعامل با افراد مختلف سیر بیماری کندتر شود. همچنین در ادامه مداخلات گفتار درمانی برای داشتن ارتباط موثر لازم بوده و با پیشرفت بیماری که بیمار در بلع دچار مشکل می‌شود، باید در پروسه توانبخشی مورد کنترل قرار گیرد.
کرج مرکز توانبخشی آلزایمر ندارد
وی در ادامه افزود: مهمترین موضوع در مورد مسائل توانبخشی این بیماران این است که مراکزی وجود داشته باشد که خدمات توانبخشی را به صورت خاص و تخصصی از مرحله تشخیص تا پیشرفت بیماری برای آنها ارائه کنند. اگرچه ممکن است در شهرهای بزرگ چنین مراکزی وجود داشته باشد، اما در سطح شهر کرج مراکزی را در اختیار نداریم که به صورت خصوصی یا دولتی در مورد توانبخشی آلزایمر خدمات تخصصی ارائه کنند. اصولا مراکزی که وجود دارد، مراکز نگهداری سالمندان هستند که مراقبت‌های سایرین را بر عهده دارند و به صورت تخصصی روی آلزایمر کار نمی‌کنند.
وی در ادامه درمورد چالش‌های توانبخشی این بیماری گفت: فردی که مبتلا به آلزایمر می‌شود، متاسفانه اطرافیان آگاهی درستی از توانبخشی که باید برای این افراد انجام شود، ندارد از این رو موضوع درمان بیماران آلزایمری فقط در بحث پزشکی، پرستاری و مراقبتی خلاصه می‌شود. از طرفی بحث توانبخشی به خاطر هزینه بالایی که برای خانواده خواهد داشت و عدم وجود این آگاهی که توانبخشی چقدر می‌تواند در روند این بیماری تأثیرگذار باشد، نادیده گرفته می‌شود.
وی افزود: چالش دیگری که هست، کاردرمانان به خاطر جمعیت کمی که دارند اصولاً تمایلی برای فعالیت در این زمینه به صورت خاص و تخصصی ندارند و فرصتی هم پیش نمی‌آید که روی مباحث توانبخشی این بیماری مانور زیادی داده شود. در حال حاضر بیشتر کاردرمانی‌ها روی نیازهای کودکان و ارتوپدی خلاصه شده و بر روی بیماری‌های نورولوژی، روانپزشکی و مغز و اعصاب بزرگسالان کمتر کار شده است. این امر هم مستلزم کمک کردن مراجع بالادستی است که از مرحله تشخیص تا درمان این بیماری مجموعه‌های توانبخشی مخصوص این بیماری را شکل دهند.
اهمیت مشارکت اجتماعی بیماران آلزایمر
وی افزود: برای اینکه در فرد مبتلا به آلزایمر سیر بیماری کنترل شود، مهم است که فرد مشارکت اجتماعی خود را داشته باشد و این نیازمند این است که توانایی جسمی که به مرور از دست خواهد رفت را بیشتر حفظ کند، لذا تقویت حافظه و عملکرد شناختی با استفاده از خدمات توانبخشی در کنار پرستاری و مراقبت این بیماران باید دنبال شود تا ضمن فعالیت و مشارکت اجتماعی سیر بیماری برای او کندتر شود.
بهرامی با اشاره به تغییرات خلقی و رفتاری در آلزایمر ادامه داد: از طرف دیگر چالش‌هایی که مراقبین این بیماران با آن مواجه هستند و باید درک کنند این است که در بیمار مبتلا به آلزایمر شخصیت و رفتار تغییر می‌کند و فرد در سیر بیماری حالت‌های مختلف خواهد داشت. از این رو باید در مقابل این تغییرات خلقی صبر و حوصله و درک کافی داشته باشند.
وی ادامه داد: همچنین با پیشرفت بیماری درک حملات پیچیده برای بیمار دشوار خواهد شد، بنابراین ترجیحا باید گفتگوها و دستورات ساده باشد و یا به وسیله تصاویر و نمادهای مختلف با فرد صحبت شود. در قبال سوالات تکراری هم که شایع بوده و به دلیل ضعف در حافظه کوتاه مدت پیش می‌آید، اطرافیان باید در رفتار و نحوه برخورد خود با آنها دقت لازم را داشته باشند.
شیوع آلزایمر در زنان بیشتر از مردان است
این کارشناس ارشد کاردرمانی در خصوص آلزایمر گفت: در سال ۲۰۰۶ اعلام شد که ۲۶ میلیون نفر در جهان مبتلا به آلزایمر بوده و پیش بینی شد که تا سال ۲۰۵۰ این به تعداد ۸۵ میلیون نفر برسد. از زمانی که برای فرد تشخیص آلزایمر داده می‌شود ۳ تا ۹ سال امید به زندگی وجود دارد و پس از آن از دنیا خواهد رفت.
این کاردرمانگر یادآور شد: علت اصلی این بیماری به طور کامل شناخته شده نیست اما دانشمندان بر این اعتقادند که برخی از پروتئین‌ها در مغز رسوب می‌کنند و باعث به وجود آمدن پلاک در نورون‌های عصبی شده و عملکرد اطلاعاتی مغز را مختل می‌کنند.
وی افزود: عواملی که احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد، سن بالای ۶۵ سال، ژنتیک و سوابق خانوادگی، ضربات به سر و ابتلا به سندرم داون است. تحقیقات نشان داده شیوع آلزایمر در در زنان بیشتر از مردان است.
انتهای پیام