شاعران پارسی‌گوی بسیاری به مقام شامخ امام رضا علیه‌السلام در قالب سرودن شعر عرض ادب و احترام کرده اند.

به گزارش ایسنا، به گواه تاریخ، نخستین شاعری که در ستایش امام هشتم شعر سرود سنایی غزنویی است با قصیده‌ای ۳۸ بیتی:

دین را حرمی است در خراسان

دشوار ترا به محشر آسان

از معجزهای شرع احمد

از حجت‌های دین یزدان

همواره رهش مسیر حاجت

پیوسته درش مشیر غفران

و الی آخر.

شاعر دیگر خاقانی شروانی است که مورد غضب سلسله شروان‌شاهان (که در ۹۱۷ خورشیدی یعنی اوایل حکومت عباسیان به قدرت رسیدند) به سبب ارادتش به ضامن آهو بود تا آنجا به مصلحت نمی‌دیدند که پا به خراسان بگذارد. خاقانی وقتی چنین دید در قصیده‌ای با مطلع زیر سرود:

چه سبب سوی خراسان شدنم نگذارند

عندلیبم به گلستان شدنم نگذارند

در قصیده‌ای دیگر نیز، که خاقانی را بیماری پیشامد کرده بود در شهر ری، در اشتیاق خود برای پابوسی امام رضا (ع) قصیده‌ای نگاشت مشهور با ردیف ان‌شاءالله با این مطلع:

به خراسان شوم ان‌شاءالله

آن ره آسان شوم انشاءالله

اکنون به عطار آن عارف بزرگ می‌رسیم که در نعت سریر ارتضا علی بن موسی الرضا علیه السلام و کسب فیوضات از آستان آن حضرت سرود:

شه من در خراسان چون دفین شد

همه ملک خراسان را نگین شد

امام هشتم و نقد محمد

رضای حق بُد او در دین احمد

هم او بُد قرة‌العین ولایت

به او همراه بُد کل عبادت

بدان تو کعبه بر حق مرقدش را

از آنکه هست محبوب حق آنجا

به‌قول مصطفا حج شد طوافش

چرا کردی تو ای ملعون خلافش

و الی آخر.

جامی که از شاعران سده نهم هجری است و لقب خاتم‌الشعرا را به او داده‌اند نیز مانند سنایی و خاقانی از شعرای اهل سنت است. با این حال در یکی از سروده‌های خویش به مولای هشتم شیعیان عرض ادب و ارادت کرده و با صفاتی نیکو چون «شاه مطلق» و «قبله‌گاه سلاطین» از ایشان و حرم مبارکشان یاد کرده است:

سلام علی آل طه و یس

 سلام علی آل خیر النبیین

سلام علی روضه حل فیها

امام یباهی به الملک و الدین

امام به‌حق شاه مطلق که آمد

حریم درش قبله‌گاه سلاطین

شه کاخ عرفان گل شاخ احسان

در درج امکان مه برج تمکین

علی بن موسی الرضا کز خدایش

رضا شد لقب چون رضا بودش آیین

ز فضل و شرف بینی او را جهانی

اگر نبودت تیره چشم جهان بین

پی عطر روبند حواران جنت

غبار درش را به گیسوی مشگین

اگر خواهی آری به کف دامن او

برو دامن از هرچه جز اوست برچین

هچنین وحشی بافقی شاعری که بیشتر به خاطر سرودن شعرهای احساسی و عاشقانه شهره است از ستایش ائمه غافل نمانده در سروده‌ای لقب «نخل باغ دین» به امام رضا (ع) داده است:

گر نمی‌آید ز طوف روضه آل رسول

چیست مهر آل کاورده است بر تومار گل

نخل باغ دین، علی موسی بن جعفر را که هست

باغ قدر و رفعتش را ثابت و سیار گل

ای به دور روضه‌ات خلد برین را سد قصور

وی به پیش نکهتت با سد عزیزی خوار گل

اکنون به شاعران متاخر بپردازیم و یادی کنیم از ملک الشعرای بهار که در مدح امام هشتم شعر سروده‌ است. ملک الشعرای بهار خود خراسانی بود و به سبب همجواری با آستان متبرک امام رضا (ع) شعرهای بسیاری در ستایش این امام همام سروده است. از آن جمله است این بیت:

گنج اسرار الهی زاده موسی، رضا

آن که ایمان را قوام و شرع را بنیان بود

و یا:

هیچ دانی که چه بودست غریبان را حال

یا چه رفته است غریب الغربا را بر سر

از شاعران هم‌عصر ما مهدی اخوان‌ثالث نیز به امام رضا (ع) ارادت داشته و سروده:

بعد چل سال که ری داشت چو محبوس مرا

می‌کشد عشق دگرباره سوی توس مرا

کاش ز آغاز نمی‌آمدم از توس به ری

که به انجام نبود این همه افسوس مرا

من که دست پدر خویش نمی‌بوسیدم

مشهد توس فراخواند به پابوس مرا

و در پایان به قیصر امین‌پور، یکی از شاعران تاثیرگذار در دوره انقلاب اسلامی، می‌رسیم که حق مطلب را به زیبایی در نعت رضای آل اطهار (ع) ادا کرده است:

چشمه‌های خروشان تو را می‌شناسند

موج‌های پریشان تو را می‌شناسند

پرسش تشنه‌گی را تو آبی، جوابی

ریگ‌های بیابان تو را می‌شناسند

نام تو رخصت رویش است و طراوت

زین سبب برگ و باران تو را می‌شناسند

از نشابور با موجی از لا گذشتی

ای که امواج طوفان تو را می‌شناسند

اینک ای خوب فصل غریبی سر آمد

چون تمام غریبان تو را می‌شناسند

کاش من هم عبور تو را دیده بودم

کوچه‌های خراسان تو را می‌شناسند

انتهای پیام