به گزارش ایسنا، محمّد لسانی، فعال و پژوهشگر حوزه رسانه در مصاحبه با باشگاه خبرنگاران جوان درمورد اهمیت سواد رسانه در میان افراد جامعه در شرایط مختلف بیان کرد: اصولاً سواد رسانه یکی از الزامات و ضرورت‌های زندگی در دنیای مدرن است. به همین دلیل، یک سواد پایه‌ای و اولیه محسوب می‌شود. لزوماً ربطی به این ندارد که بحران وجود داشته باشد و یا این‌که پدر یا مادر باشیم تا نیاز داشته باشیم که سواد رسانه بدانیم. بلکه همین‌که به عنوان یک فرد از رسانه استفاده می‌کنیم باید سواد رسانه‌ای داشته باشیم.

این پژوهشگر حوزه رسانه گفت: در سال ۱۹۵۴ «نیل پستمن» (Neil Postman) سواد رادیو را در آمریکا بیان کرده است و این نشان می‌دهد که در آن زمان، رادیو رسانه‌ی اول آن‌ها بوده است و بعد از آن، آقای «مارشال مک لوهان» (Marshal McLuhan) واژه سواد رسانه را به کار برده است.

یک زمانی تلویزیون پدید آمد و در خانواده‌ها رونق گرفته بود و در حال حاضر، هم دنیای دیجیتال و هم تلفن‌های همراه و هوش مصنوعی باعث شده‌اند که الزام وجود سواد رسانه احساس شود.

لسانی در پاسخ به این‌که «چگونه می‌توان این حجم از اخبار را راستی‌آزمایی کرد؟» مطرح کرد: یکی از مسائلی که کمک می‌کند تا ما این حجم از اخبار را راستی‌آزمایی کنیم منابع و اشخاص خبره و حرفه‌ای هستند. مثلاً antifakenews.ir یا مجموعه‌هایی مثل factyar.com که در داخل کشور فعالیت می‌کنند و هویت رسانه‌ای دارند یا سرویس‌های شبهه و شایعات خبرگزاری‌هایی مثل ایرنا و فارس می‌توانند برای این منظور کمک کننده و موثر باشند. 

 از سوی دیگر، افرادی هم در این حوزه فعال هستند و ما آن‌ها را تحت عنوان راستی‌آزما می‌شناسیم. مثلاً خود بنده راستی‌آزمایی می‌کنم و همچنین، افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند. 

این پژوهشگر حوزه رسانه ادامه داد: با توجه به این‌که حجم اخبار زیاد است و ما به عنوان کاربران معمولی نمی‌توانیم راستی‌آزمایی را انجام دهیم، می‌توانیم با افراد خبره در این زمینه ارتباط برقرار کنیم.

لسانی درمورد چگونه دور شدن از نگاه غرض ورزانه رسانه‌ها افزود: تقویت تفکر نقادانه و چند منبعی بودن موثر هستند. یعنی منابع مخالف ذیل گفتمان‌ها هستند؛ به طوری‌که گاهی اوقات، اصلاح‌طلب، اصولگرا جناح‌های داخلی هستند و بعضی وقت‌ها، رسانه‌های خارجی؛ آمریکا، اسرائیل، انگلیس، قطر، الجزیره، العربیه و... هستند که باید چند منبعی باشیم و اگر موضوع داخلی است همان‌طور که به جناح اصولگرا توجه می‌شود باید به اصلاح‌طلب هم نگاه شود و اگر موضوع بین المللی است نباید صرفاً روایت یک رسانه مثلاً آمریکایی را نگاه کرد و باید به روایت غربی و عربی هم توجه داشت و از میان آن‌ها به یک فهمی دست پیدا کرد. 

لسانی با اشاره به راهکارهایی برای این‌که پیگیری مداوم اخبار باعث خدشه‌دار شدن روح و روان افراد نشود، مطرح کرد: قطعاً در دورانی هستیم که سرریز و افزونگی اطلاعات باعث شده است که هر چه تلاش کنیم باز هم به پایان اطلاعات و اخبار نرسیم. زیرا با توجه به این‌که اطلاعات به صورت انبوه در حال تولید شدن هستند، فکر می‌کنیم ما جا مانده‌ایم و همین حس جاماندگی، یکی از اضطراب‌های فضای مجازی است که به آن ( Fear Of missing out ) یا « فومو » به معنای ترس از دست دادن گفته می‌شود. یعنی شما فکر می‌کنید که اخبار فلان کانال یا محتوا را نخوانده‌اید و همین موضوع، خودش اضطراب‌آور است. در نتیجه، راهکار چیست؟ یکی از راهکارها این است که مجاری ورودی‌مان را کم کنیم. یعنی از خیلی از گروه‌ها و کانال‌ها خارج شویم و گلچین کنیم. زیرا خیلی وقت‌ها یک روزنامه، به ویژه الان که روزنامه‌ها سرویس‌های مختلف دارند یا خواندن بسته‌های خبری روزانه که شامل اتفاق کلی روز می‌شوند، می‌توانند به ما کمک کنند تا در جریان مهم‌ترین اتفاق‌ها باشیم و از چیزی یا خبری جا نمانیم. 

این پژوهشگر حوزه رسانه با اشاره به سخره گرفتن اخبار و اتفاق‌های مهم در کشور و جهان توسط برخی از افراد یادآور شد: اصولاً ما در زندگی عادی و واقعی و در فضای رسانه‌ای آزادی اظهارنظر داریم؛ چیزی که تحت عنوان ( Free Speech )یا ( Free Expression) یا آزادی بیان شناخته می‌شود و تا حدی بر اساس ارزش‌های اسلامی قابل دفاع است و افراد در نظر دادن آزاد هستند. از اینرو، اگر به سخره گرفتن باعث شیرینی و شادکامی زندگی شود ایرادی ندارد. زیرا می‌تواند باعث تخلیه هیجانات و آرامش روان افراد شود. اما اگر با هر چیزی شوخی شود که به زندگی و آبروی انسان‌ها و مسائل هویتی و ملی ارتباط دارد و بعضاً شوخی‌بردار نیستند نباید این کار را انجام داد. چون آثار روانی و اجتماعی و امنیتی دارند.

انتهای پیام