در خراسان جنوبی همزمان با ماه مبارک رمضان آداب رسوم خاصی وجود دارد از جمله؛ آیین شوخوانی یا شب خوانی که در بیرجند در هر محله چند مرد خوش صدا به بام‌ها می‌روند و مشغول به خواندن دعا در سه نوبت می‌شوند تا اهالی با شنیدن صدای آن‌ها از خواب بیدار شوند و آماده سحری شوند.

در کنار شوخوانی، برخی مناطق از جمله مردم طبس و بشرویه، مراسم طبل‌زنی را اجرا کرده این مراسم هر شب ماه رمضان به این شیوه اجرا می‌شود که طبل نوازان ماهر از سه ساعت پیش از نماز، به زدن طبل در محل مشغول می‌شوند.

در شب‌های رمضان در منطقه بیرجند و اطراف آن مراسم رمضان خوانی انجام می‌شود که جوانان و نوجوانان محل در دسته‌های چندنفری آماده شده و در محله می‌چرخند و به خانه ثروتمندان و سرشناسان می‌روند و از آن‌ها طلب انعام می‌کنند که هدف از این کار جمع‌آوری نذورات برای برگزاری افطاری است.

مردم خراسان جنوبی و بسیاری از مردم جهان در ماه مبارک رمضان به دیدار اهل قبور می‌روند و هر پنجشنبه ماه رمضان به آرامستان‌ها می‌روند و سفره افطار خود را در کنار مزار عزیزانشان می‌چینند
جمع‌آوری خیرات و کمک‌های نقدی مردم هر منطقه برای کمک به یتیمان و بی‌سرپرستان و تعمیر و توسعه مساجد از دیگر برنامه‌های ماه مبارک رمضان در مناطق مختلف بیرجند است.

تلاوت‌های قرآن کریم

جلسات قرآن خوانی از دیگر آداب مردم خراسان جنوبی در رمضان بوده که در پایان رمضان، شخصی که در دوره قرآن سوره «الرحمن» یا «یس» به او رسیده، با شیرینی یا خرما از مردم پذیرایی کرده و کسی که به او سوره «توحید» رسیده، در روز عید فطر آشی به نام «قل هوالله» می‌پزد و میان مردم پخش می‌کند.

جلسات قرآن معمولا به دو شیوه خانگی و یا عمومی برگزار می‌شود که در شیوه خانگی محفل خانوادگی است و اعضاء فامیل گرد هم آمده و به تلاوت قرآن می‌پردازند و در نوع عمومی، مردم از اقشار و گروه‌های مختلف، زن و مرد و پیر و جوان در اماکن مذهبی همچون مساجد، امامزادگان گرد هم آمده و به جزخوانی روزانه قران کریم می‌پردازند.

افطاری

مجالس افطاری به‌ویژه دعوت افراد مسکین، فامیل و همسایگان دور و نزدیک از نمودهای بارز احیای سنت زیبای "صله رحم" در ماه مبارک رمضان در استان است که در این ماه زنان و دختران خانواده نیز برای پختن شیرینی‌های محلی و آماده کردن مواد غذایی ماه رمضان به منزل یکدیگر می‌روند.
با توجه به تداخل ماه رمضان با عید دیدنی دید و بازدیدهای بیشتر صورت گرفته و در افطاری نیز از خوراکی‌های مثل نون، پنیر، سبزی و سوپ استفاده و در سحرها بیشتر از غذای گرم مثل چلو و خورش یا پلو است.
در گذشته زنان در هر عصر ماه رمضان، چند قرص نان می‌پختند و در تابستان نیز خوردن شربت، هندوانه و خربزه هنگام افطار در اغلب خانواده‌های انجام می‌گرفت.

توصیه‌های تغذیه‌ای و بهداشتی برای شرایط خاص و گروه‌های ویژه در ماه رمضان

سیده سمیه اصغری، رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بیان کرد: نوجوانانی که به سن تکلیف رسیده و توان جسمی کامل دارند و به عبارت دیگر وزن و قد متناسب با سن خود را دارند، بر اساس تکلیف دینی باید با رعایت نکات زیر  روزه کامل بگیرند و ازمصرف زیاد مواد قندی و شیرین در وعده سحری اجتناب کرده چون مصرف این مواد سبب افت قند خون گردیده و توانایی یادگیری آن‌ها را در طول روز کاهش می‌دهد.

وی بیان کرد: نوجوانانی که سال نخست روزه داری را آغاز می‌کنند به علت گذراندن دوران رشد به توجهات بیشتری نیاز دارند و رعایت تنوع و تعادل در استفاده از تمامی گرو ه‌های غذایی بسیار مهم و ضروری است و منابع خوب پروتئینی (انواع گوشت، ماهی، تخم مرغ و حبوبات) باید در برنامه غذایی آن‌ها گنجانده شود.

اصغری گفت: از دریافت کافی گروه شیر و لبنیات در این افراد مطمئن شوید (حداقل در دو وعده سحر و افطار) چرا که نوجوانان علاقه خاصی به خوردن انواع هله هوله‌ها و مواد غذایی کم ارزش دارند که فقط پر کننده معده هستند و بخصوص در ایام روزه داری نباید مصرف شوند.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند اظهار کرد: از منابع غذایی آهن و روی، ویتامین A و ویتامین B۱۲ از جمله انواع گوشت، حبوبات، تحم مرغ،  شیر و لبنیات، انواع خشکبار و مغزها که در رشد و خونسازی نقش دارند، در ایام روزه داری به مقدار کافی مصرف کنند.

وی بیان کرد: قدرت سیستم ایمنی و مقاومت در برابر بیماری‌ها با افزایش سن و سالمندی کاهش می‌یابد بنابراین سالمندان اگر روزه می‌گیرند باید بیش از پیش مراقبت سلامت خود باشند و سالمندان سالم برای روزه گرفتن ضمن رعایت مواردی باید با پزشک مشورت کنند که کم آبی و کاهش قند خون ممکن است موجب سرگیجه، از حال رفتن و سقوط شود که برای سالمندان خطر آفرین است بنابراین باید به توصیه‌های مربوط به پیشگیری از افت قند خون و کاهش مایعات بدن بیشتر توجه شود.

اصغری اظهار کرد:  سالمندان عموما از مشکلات دهان و دندان رنج می‌برند لذا مصرف میوه رنده شده، لبنیات خصوصاً شیر کم چرب، استفاده از انواع سوپ‌ها و آش‌ها در افطار و سحر و نوشیدن آب و چای کمرنگ در فاصله افطار تا سحر برای آنان مفید و مورد تاکید است و می‌تواند تعادل آب و مواد معدنی را نیز برقرار کند.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند گفت: روزه داری برای بیماران دیابتی نوع ۲ که دیابت آنان با رژیم غذایی کنترل شده مفید است و نه تنها بیماری آنان را تشدید نمی‌کند بلکه کاهش وزن را نیز به همراه دارد که برای مبتلایان به دیابت دارای اضافه وزن یا چاقی موثر است و افرادی که برای کنترل دیابت خود از قرص استفاده می کنند اگر علائم افت قند خون را در طول روز داشتند باید فورا روزه خود را باطل کنند.

وی با بیان اینکه بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ با نظر پزشک معالج و کارشناس تغذیه به شرط اینکه به سایر بیماری‌ها مبتلا نباشند، به راحتی می‌توانند در این ماه روزه بگیرند و از اثرات مفید آن بهره کافی ببرند و لذا بیماران دیابتی که روزه می‌گیرند باید با تنظیم داروهای مصرفی خود زیر نظر پزشک در وعده های سحر و افطار، رژیم غذایی مخصوص خود را در افطار و سحر رعایت کرده و در مصرف غذاهای شیرین که در ماه مبارک رمضان در وعده افطار استفاده می‌شود دقت  و مقدار و میزان توصیه شده توسط مشاورین تغذیه را رعایت کنند.

انتهای پیام