با توجه به پر رنگ شدن فعالیت احزاب در اینروزها، فضای انتخاباتی موجود، فرصت خوبی برای مرور وضعیت احزاب در کشور و بررسی نقش آنها در فضای سیاسی کشور و افزایش مشارکت در انتخابات است، به همین دلیل مناظره ای با حضور سعید نادری رئیس جبهه اصلاحات استان مرکزی و عبدالرحیم علیپور رئیس جبهه حامیان انقلاب اسلامی استان در خبرگزاری ایسنا برگزار شد که در آن به سوالات ایسنا در این خصوص پاسخ داده شد.
نقش احزاب را در افزایش مشارکت در انتخابات چگونه ارزیابی می کنید؟
عبدالرحیم علیپور در پاسخ به این سوال، بیان کرد: در همه نقاط دنیا احزاب برای نشاندن نامزد مدنظر خود از طریق دموکراسی بر مسند قدرت تلاش و فعالیت می کنند.
وی با تاکید بر اینکه فعال کردن یک حزب در ایران کاری بسیار دشوار است چراکه قانون احزاب ضعیف است و حمایتی از احزاب نمی شود، اظهار کرد: با وجود اینکه در قانون اساسی به مسئله حزب و فعالیت احزاب به طور جدی پرداخته شده، اما قانونگذار و در رأس آن مجلس شورای اسلامی بهایی به این اصل از قانون اساسی نداده اند.
علیپور با بیان اینکه در برخی حکومت ها حزب، دولت در سایه تلقی می شود، گفت: احزاب قدرتمند گزینش و آموزش افراد، داشتن رسانه، سخنگو، اساسنامه و مرامنامه و کادرسازی را در رأس برنامه خود قرار می دهند و به طور طبیعی به دنبال کسب قدرت به شکل مشروع هستند.
وی با اشاره به هزینه های مالی فعالیت احزاب، تصریح کرد: در چارچوب کشور ما، راه های مختلفی چون پرداخت منابع مالی از طریق دولت به شکل قانونی به احزاب، دریافت منابع مالی از مردم و ... وجود دارد تا احزاب مخارج خود را تامین کنند، ولی تا امروز چنین منابع مالی را در اختیار احزاب قرار نگرفته، خلاء های قانونی در این حوزه بسیار است و حتی گویا اختصاص یک فضایی به عنوان خانه احزاب نیز کار سختی است به همین دلیل احزاب عموما فعالیت خود را از طریق منابع مالی مردمی تامین می کنند.
علیپور منابع مالی مردمی را شامل منابع مالی خرد همچون حق عضویت اعضای حزب و منابع مالی کلان همچون شرکت ها، سرمایه گذاران، فعالین اقتصادی و ... دانست و افزود: کارکرد اصلی احزاب( اگر حزب واقعی باشد) رسیدن به قدرت و حفظ قدرت است تا به دولت در سایه تبدیل شود و با توجه به داشته های خود عملکرد دولت، مجلس و قوه قضاییه و دستگاه ها را مورد نقد عالمانه قرار دهند و می توانند یکی از عوامل موثر در دعوت مردم به مشارکت حداکثری در انتخابات باشند.
علیپور با اشاره به اصلاح قانون انتخابات پس از ۲۰ سال، ابراز عقیده کرد: مجالس مختلف در دوره های مختلف با حضور همه جریانات سیاسی تشکیل شد، اما هیچ کدام به اصلاح قانون انتخابات به شکل کامل و درست اقدام نکردند.
وی از تعجیل در اصلاح قانون انتخابات سخن گفت و افزود: در این خصوص نظرسنجی از رسانه ها و افکار عمومی و کمیسیون های مربوطه و کار مطالعاتی انجام نشد که جای انتقاد دارد.
در ادامه سعید نادری رییس جبهه اصلاحات استان مرکزی اظهار کرد: کم هزینه ترین و کم خطاترین روش حکومت داری، دموکراسی است ولی دموکراسی ارکان و لوازمی مثل تفکیک قوا، احزاب و مطبوعات آزاد دارد و موضوعی نیست که فقط مختص ایرانیان باشد و بشر طی قرن های مختلف به این تجربه رسیده است که کم خطاترین و کم هزینه ترین روش حکومت داری، دموکراسی است.
وی با بیان اینکه احزاب در دموکراسی نقش برجسته ای دارند چراکه وظیفه اصلی احزاب جلب مشارکت سیاسی مردم است، گفت: حزب تشکیل می شود که از راه مشروع و قانونی قدرت را به دست بگیرد، کادرسازی کند و نیرو پرورش دهد. یکی از وظایف اصلی احزاب پرورش نیرو برای اداره کشور است ولی در کشور ما احزاب و نقش آنها در حاکمیت به رسمیت شناخته نشده است.
نادری تصریح کرد: اولین پیش فرض اینکه از احزاب انتظار داشته باشیم در جلب مشارکت سیاسی مردم موثر باشند این است که نظام انتخاباتی ما بر پایه احزاب باشد. ولی امروز در کشور نمای غیر جدی از احزاب استاندارد در کشور ما وجود دارد و قطعا در این شرایط نمی توان از احزاب انتظار داشته باشیم که کارکرد درست خود برای جلب مشارکت سیاسی مردم را داشته باشند.
رییس جبهه اصلاحات استان مرکزی افزود: بارها در مجالس مختلف تلاش شد که نظام انتخاباتی به صورت حزبی تغییر کند، اما علاقه‌ای به این امر نشان داده‌نشد.
وی اظهار کرد: زمانی که احزاب به رسمیت شناخته شوند باید قانون و منابع مالی مشخص و شفافی داشته باشند، افراد را تربیت کنند، کادرسازی کنند و براساس این تربیت نیرو، هر زمان که قدرت را به دست گرفتند، نیروی حزبی تربیت شده، کابینه تشکیل دهد، اما در ایران روند دیگری را شاهدیم تا جایی که افراد برای کسب پست در اولین اقدام به عنوان یک امتیاز برای خودشان، اعلام می کنند که حزبی و سیاسی نیستم، اما سوال اینجاست که اگر سیاسی نیستند، چرا در پست سیاسی قرار می گیرند؟ مجلس شورای اسلامی یک جایگاه کاملا سیاسی است، چطور فردی که سیاسی نیست در انتخابات مجلس شرکت می کند؟ دلیل این رفتار این است که برخی نهادهای حاکمیتی حزبی نبودن را امتیاز تلقی می کنند و در این شرایط نمی توان از احزاب انتظار داشت که موثر باشند.
نادری افزود: برای مثال در موضوع منابع مالی، کسانی سرمایه دار هستند و تفکر نزدیک به احزاب مختلف دارند و انتظار می رود که به صورت شفاف به این احزاب کمک مالی بدهند ولی این افراد به دلیل نگرانی از اینکه کمک به یک حزب در آینده برای آنها مسئله ساز شود نمی توانند اینکار را بکنند و در بیان گرایش سیاسی خود انواع محافظه کاری ها را انجام می دهند.
نادری با بیان اینکه در حکومت های دموکراتیک ممتاز دنیا، جناح اکثریت به تناسب اکثریتش یک سری کرسی ها و اقلیت نیز به همان تناسب، اقلیت کرسی ها را در اختیار می گیرد، گفت: در واقع هیچ گاه اقلیت ها حذف نمی شوند و جناحی که در انتخابات، اقلیت می شود هیچ گاه به صورت کامل کنار گذاشته نمی شود. در این شرایط حزب و جناح اقلیت مجددا فعال می شود، خود را بازسازی می کند، دولت در سایه تشکیل می دهد، برنامه و مطالعه می کند و با روش و دیدگاه های جدیدتر در انتخابات بعدی دوباره خود را در معرض انتخاب مردم قرار می دهد و کسانی که از این حزب اقلیت حمایت کرده اند می دانند که این حمایت برای آنها هزینه ندارد. این موانعی است که در مسیر فعالیت احزاب و بویژه تاثیرگذاری آنها در انتخابات وجود دارد.
وی با تاکید بر اهمیت رفتار رسانه ها در آستانه انتخابات، بیان کرد: متاسفانه درخصوص انتخابات مجلس برخی رسانه ها سه سال و ۶ ماه، موضوعات یک طرفه را مطرح می کنند، اما در ۶ ماه منتهی به انتخابات ژست بی طرفی به خود می گیرند و پس از انتخابات مجددا احزاب و رفتارهای منصفانه را فراموش می کنند، ولی افکار عمومی این مدل رفتار را نمی پذیرد. این نگاه فصلی و مقطعی به احزاب نشان از عدم اعتقاد به فعالیت حزبی مستمر، قانونمند و قدرتمند دارد.
وی افزود: نهادهای حاکمیتی باید کاملا بی طرف باشند ولی مشاهده شده که در دوره های مختلف همیشه یکسری از این نهادها طرف یکی از جناح ها قرار داشته اند که این درست نیست و نباید از پشتوانه این نهادها که فلسفه وجودی شان بی طرفی است، برای فعالیت احزاب و انتخابات استفاده شود.
علیپور در واکنش به آنچه نادری گفت اظهار کرد: شورای نگهبان فقط می تواند با قوانینی که خلاف شرع یا قانون اساسی هستند مخالفت کند. حتی اگر قوانینی در مجلس وضع کنند که شورای نگهبان آن را نپذیرد، اگر مجلس قدرتمند باشد می تواند بر حرف خود اصرار کند. در این شرایط مصوبه طبق قانون به مجمع تشخیص می رود و این مجمع قانون را داوری و رد یا تایید می کند پس نمی توان گفت که در زمان حاکمیت یک جناح در کشور همه چیز خوب بوده و برعکس، در واقع راه قانونی موجود، فصل الخطاب است.
علیپور در ادامه با بیان اینکه در همه نقاط دنیا افکار عمومی را با آموزش، قانون و رسانه شکل می دهند، افزود: آموزش و پرورش در این عرصه بسیار اهمیت دارد ولی متاسفانه کارکردی را که باید در این حوزه از آموزش و پرورش شاهد نیستیم. اگر به آموزش و پرورش بها داده نشود بسیاری از مشکلات را تجربه خواهیم کرد.
احزاب مدتی قبل از انتخابات فعال شده و افرادی را در لیست خود قرار می دهند و این افراد به دلیل عدم تعلق خاطر به حزب گاهی از احزاب عبور می کنند، که این امر کاهش اعتماد مردم به حزب را در پی دارد، دلیل این مسئله و راهکار رفع آن چیست؟
علیپور در اینباره اظهار کرد: بروز چنین مسائلی را ناشی از خلاء جدی و اساسی قانون می دانم. قانون احزاب باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد و دولت با مصادیق دقیق و روشن مکلف به حمایت از احزاب شود. در شرایطی که احزاب از قدرت کافی برخوردار نیستند نمی توانند کادرسازی کرده و لیستی از افراد توانمندی که پرورش داده اند ارائه کنند در نتیجه از میان کاندیداهای موجود کسانی را که از نظر فکری به حزب نزدیک تر هستند، حمایت می کنند ولی این افراد نیز به دلیل نداشتن تعلق خاطر به حزب ممکن است به یکباره از لیست خارج شوند.
وی افزود: تنها چیزی که ما از این افراد می خواهیم خدمت به مردم است و تاکید کرده ایم که قانونگذاری و نظارت اصل کار شماست ولی آنها که در واقع باید خواهان برخورداری از حمایت حزب باشند، ناگاه بدون دلیل از لیست خارج می شوند.
نادری نیز در این خصوص بر لزوم تربیت نیروی حزبی معتقد به عنوان تنها راهکار تاکید کرد و گفت: زمانی که پایه های فکری فرد در حزب شکل می گیرد و از طرف حزب به عنوان کاندیدای اختصاصی به جامعه معرفی می شود، به برنامه ها و تفکرات حزبی خود ملتزم می شود و خلاف اصول حزبی رفتار نمی کند. حزب به شدت کاندیدای خود را تحت نظر دارد و کاندیدا نیز به افکار عمومی که به حزب اعتماد کرده اند احترام می گذارد.
وی اظهار کرد: اگر نظام انتخاباتی حزبی در کشور حاکم شود، در مجلس نیز، احزاب کمیسیون ها و فراکسیون ها را تشکیل می دهند و برنامه ها را جلو می برند و مشکلات را براساس برنامه های حزب که عقبه تحقیقاتی و مطالعاتی دارد پیگیری می کنند،اما زمانی که تا دقیقه ۹۰ هنوز تایید صلاحیت‌ها مشخص نیست یا گزینه‌های حزب رد صلاحیت می‌شوند، حزب یا لیستی ارائه نمی‌دهد یا به ناچار از افراد تایید صلاحیت شده که تفکری نزدیک به خودش دارند گزینه‌ای معرفی می‌کند و در مدت زمان کمی که در آستانه انتخابات هست حزب نمی‌تواند برنامه‌هایی که مدت‌ها روی آنها کار کرده به این کاندیدا منتقل کند و این فرد ممکن است پس از استفاده از اعتبار حزب، در زمان ورود به مجلس، طبق برنامه های حزب پیش نرود و حتی راه ارتباطی خود را با حزب را قطع کند.
کاندیدای اصلح چه ملاک و معیارهایی می تواند داشته باشد؟
علیپور قبل از پاسخ به این سوال گفت: بسیاری از مشکلات موجود از جمله مسائلی که آقای نادری بیان کردند در واقع، معلول هستند و باید به دنبال علت ها باشیم. اینکه دائما از رد صلاحیت ها سخن بگوییم یا بیان کنیم که حاکمیت فعالیت احزاب را نمی خواهد، مشکلی را حل نمی کند و صحبت دقیقی نیست.
وی در خصوص ویژگی‌های کاندیدای اصلح، برخورداری افراد از تخصص، تجربه در قانونگذاری و روحیه تعامل و صبر و حوصله را امر مهمی دانست و افزود: کسی که سابقه اجرایی داشته باشد سنجیده تر تصمیم می گیرد. این افراد باید بین ۳۵ تا ۶۰ سال باشند تا هم تجربه کافی برای حضور در مجلس داشته باشند و هم توان تجزیه و تحلیل داشته باشند.
وی بر لزوم برخورداری فرد از روحیه تعامل تاکید کرد و گفت: چنین فردی می تواند در تعامل با دیگر نمایندگان نسبت به پیگیری اموری که در حوزه قانونگذاری به صلاح کشور است اقدام کند.
علیپور همچنین با بیان اینکه قانون نسبتی بین وظایف قانونی نماینده و وظایف عرفی او تعریف نکرده است، بر لزوم نظارت بر مجلس و عملکرد نمایندگان تاکید کرد و گفت: باید مرجعی در مجلس وجود داشته باشد که علاوه بر نظارت، نماینده را به سوال و جواب بکشد. جامعه نیز درخصوص موضوع نظارت بر مجلس باید مطالبه گر باشد و عملکرد مجلس مورد نقد قرار گیرد.
لیستی رای دادن اقدام درستی است یا خیر و می تواند در جلب مشارکت تاثیر داشته باشد یا خیر؟
علیپور در خصوص ارائه لیست توسط احزاب بیان کرد: لیستی رای دادن در برخی از کلانشهرها مانند تهران بُرد دارد، اما در شهرستان ها خیلی مورد توجه نیست چراکه مردم آشنایی چندانی با احزاب و کارکرد آنها نداشته و اعتقادی به احزاب ندارند و از دوران مدرسه نسبت به جایگاه حزب و اهمیت آن آگاه نشده اند.
رئیس جبهه اصلاحات استان مرکزی نیز گفت: متاسفانه در کشور فضای مطالبه‌گری چندان قوی نیست، اگرچه با ایجاد شبکه‌های اجتماعی فضای مطالبه گری تا حدودی تقویت شده است اما کافی نیست. اگر افکار عمومی به تمامی موضوعات حساسیت داشته باشد بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد. البته باید فضایی ایجاد شود که رسانه‌ها مطالبات مردمی را پیگیری کنند.
وی با بیان اینکه اگر مقدمات و لوازم لیستی رای دادن فراهم باشد، به نظر من کار خوبی است، افزود: برخی افراد علاقه ای به مشارکت مردم ندارند چون افزایش مشارکت به آنها ضرر می زند. وقتی انتخابات حزبی مورد توجه قرار نمی گیرد و افراد رد صلاحیت می شوند احزاب مجبور به ارائه لیست‌هایی می شوند که کارآمد نیستند. اگر فرایند انتخابات به درستی طی شود و احزاب بتوانند افراد مد نظر خود را به عنوان کاندیدا داشته باشند، آن زمان لیستی که ارائه می شود شامل افرادی است که به حزب متعهد هستند و با برنامه‌های آن آشنایی و آگاهی دارند و حزب نیز می تواند پاسخگو باشد.
وی در خصوص انتخاب اصلح نیز گفت: یکسری صلاحیت های عمومی هست که افراد باید داشته باشند. بیان کردن موضوع انتخاب اصلح به معنای خط کش گذاشتن برای انتخاب افراد نیست این مهم باید به مردم سپرده شود و رای و نظر مردم باید محترم شمرده شود. دیدگاه های مختلف همچون تعامل با دنیا به رسمیت شناحته شود.
وی رای سفید دادن را حرکتی بیهوده دانست و با بیان اینکه نباید به مردم گفت اگر کاندیدای اصلح ندارید صرفا در انتخابات شرکت کنید و رای سفید دهید، گفت: از نظر مردم قابل قبول نیست که در انتخابات رای سفید و باطله بدهند. آنها بدنبال انتخاب معنی‌دار هستند و انتظار دارند که خواسته هایشان در سیاست ها دیده شود و تاثیرگذار باشد.
نادری تصریح کرد: باید مجلسی شکل بگیرد که متناسب با خواست مردم و روح دموکراسی باشد و نباید اجازه داد تاثیرگذاری رای و حضور مردم به دلیل جریان‌سازی و فضاسازی‌های غیرواقعی از بین برود.
چرا جبهه اصلاحات استان در این انتخابات لیستی ارائه نداد؟
وی گفت: ما این روش را قبلا آزموده‌ایم و از آن نتیجه‌ای نگرفته‌ایم. در واقع معرفی کاندیدای نیابتی نتیجه نمی‌دهد چراکه جوابگوی نیاز جامعه نیست. باید انتخاب را به مردم سپرد قطعا در این شرایط اگر رسانه‌ها فعال باشند و افکار عمومی حساس باشند افرادی که صلاحیت ندارند رای نمی‌آورند. نباید هزاران فیلتر در مسیر حضور افراد در انتخابات گذاشت، البته یکسری شرایط شفاف و روشن و نه قابل تفسیر باید گذاشته شود مثل سن، تحصیلات و نداشتن یکسری محکومیت ها و مابقی به مردم سپرده شود.
علیپور در واکنش به سخنان نادری ضمن تاکید بر اینکه تقابل با دنیا منطقی و عاقلانه نیست و هیچکس جز افراد منحرف دنبال این نیستند که به جای تعامل به تقابل با دنیا بپردازیم،گفت: اینکه گفته شد هزاران فیلتر در مسیر حضور داوطلبان در انتخابات وجود دارد را قبول ندارم و در تمام دنیا چیزی شبیه شورای نگهبان دارند که صلاحیت داوطلبان را بررسی می کند. شورای نگهبان مثل قاضی است، وقتی منابع پنجگانه به آنها گزارش صحیح بدهند طبق همان گزارش حکم می کند.
وی اظهار کرد: ما در حد اطلاعات خودمان قضاوت می کنیم ولی اگر در مجموعه هیات نظارت استان یا دستگاه امنیتی باشیم چنین اظهاراتی را فورا تصحیح می کنیم.در دنیا برای افرادی که در سرنوشت خود دخالت نمی‌کنند یکسری محرومیت های اجتماعی در نظر گرفته می‌شود.اینکه در انتخابات مشارکت نکرده و مردم را به عدم مشارکت تشویق کنیم درست نیست.
علیپور تاکید کرد: سکوت در قبال انتخاب امر مثبتی نیست. حتی مشکلات قانونی که در مجلس هست نیز باید در مجلس رفع شود و این نیازمند مشارکت مردم برای انتخاب افراد مناسب است وگرنه حتی در صورت عدم تحقق مشارکت حداکثری انتخابات متوقف نمی‌شود.اعضای مجلس، اعضای شوراها و رئیس جمهور را مردم انتخاب می کنند و هیئت وزیران نیز توسط نمایندگان مجلس که منتخب مردم هستند تایید یا رد می شوند پس انتخابات و حضور در آن بسیار با اهمیت است.
وی اظهار کرد: باید از عناوین اصلاح طلبی و اصولگرایی عبور کنیم، اگر همه ما معتقد به برطرف کردن خلاءهای قانونی باشیم فارغ از اینکه هر طرف چه عنوانی دارد باید به اصل موضوع پرداخت. نزدیک به سه دهه از مطرح شدن دو عنوان اصلاح طلب و اصولگرا می گذرد ولی هنوز یک تعریف جامعی از این دو وجود ندارد. مجلس در دوره های مختلف در اختیار این دو طیف بوده و فرصت کافی داشته اند ولی هنوز تعریف جامع و کاملی نداده اند و اشکالات را اصلاح نکرده اند.
برای یکپارچه شدن جریان های سیاسی که تحت لوای یک تفکر شکل گرفته ولی جداگانه کار می کنند چه باید کرد؟
علیپور گفت: قانون باید در همه امور از جمله درخصوص احزاب و جریان های سیاسی و فعالیت های آنها فصل الخطاب باشد و ضمانت اجرایی داشته باشد. گاهی منافع شخصی و فرصت طلبی یا سلیقه شخصی در عملکرد احزاب و سیاست هایی که توسط دفاتر مرکزی آنها در استان ها پیگیری می شود تاثیر می گذارد و گروه های سیاسی مختلف ایجاد می شود و اختلافات بین آنها را نیز باید در همین مسائل جستجو کرد. این گروه ها عموما با هم تعامل نمی کنند و بواسطه تفاوت هایی که دارند واکنش های متفاوت به مسائل نشان می دهند. از طرفی باید به تحصیلات، دانش، روحیات، توانمندی ها، زیرکی و ... افرادی که برای اداره جریان های سیاسی در استان ها انتخاب می شوند نیز توجه شود. فعالان احزاب و جریانات سیاسی باید تحت آموزش قرار بگیرند تا رفتارهای سیاسی درستی داشته باشند. این مسئله هم از آن دسته علت هایی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
در ادامه مناظره رئیس جبهه اصلاحات استان مرکزی در پاسخ به علیپور گفت: در دنیا احزاب و جریانات سیاسی افراد اصلح را به مردم معرفی می‌کنند و مسئولیت آن را نیز می‌پذیرند.
نادری با بیان اینکه مصوبات مجلس باید با خواست اکثریت جامعه همخوانی داشته باشد و کسانی که قرار است قوانین را اصلاح کنند باید صلاحیت و پشتوانه افکار عمومی را داشته باشند، تاکید کرد: مردم باید به این نتیجه برسند که خواست و نظرات شان در مجلس مورد توجه قرار می گیرد که در این صورت در صحنه حاضر می شوند.
رئیس جبهه اصلاحات استان مرکزی در خصوص تعدد گروه‌های سیاسی، گفت: اگر مانند بسیاری از کشورها احزاب تاثیرگذاری وجود داشت، مثلا ۱۰ حزب سیاسی ۱۰ فهرست انتخاباتی با سلیقه خود ارائه می‌کرد و حزب به وعده و تعهد خود پایبند بود، پیشرفت و حل مشکلات در تعامل و تضارب آرا اتفاق می افتاد.
چرا احزاب و جریانات سیاسی تنها در بزنگاه‌ها و به ویژه در انتخابات فعال می‌شوند؟
علیپور در پاسخ به این پرسش گفت: در خصوص فعالیت سیاسی احزاب فضا به سمت و سویی رفته که سلیقه در این عرصه حاکم است نه آموزش و تربیت، از طرفی احزاب در کشور کاغذی و کاریکاتوری هستند. در حال حاضر در استان مرکزی قریب به ۵۰ حزب وجود دارد که همه آنها کاغذی است و به جز دوستان بنده هیچکس در استان برای مشارکت حداکثری فعالیت نکرده است. اینکه چند نامزد دعوت شوند و فیلم و عکسی منتشر شود خوب است اما باید به وظایف اصلی و ذاتی احزاب عمل کرد.
علیپور افزود: یکی از اشتباهاتی که برخی دولت‌ها به کشور کردند این بود که می‌توانستند لایحه‌ای به مجلس بدهند و قانون جامع نظام شایسته سالاری را در کشور تعریف کنند تا هر مسئولی براساس نظام شایسته سالاری انتخاب و منصوب شود.
وی تصریح کرد: سلیقه‌های مختلف و آموزش‌های متنوع و متمایز در تهران موجب شده است که یکپارچگی احزاب در استان‌ها شکل نگیرد و براین اساس خرد جمعی وجود نداشته و صدای واحد از احزاب در استان‌ها شنیده نمی‌شود و چه بسا انشقاق روی می‌دهد.
نادری نیز در پاسخ به این پرسش گفت: از آنجا که در کشور حزب واقعی که برای کسب قدرت تلاش کند نداریم و انتخابات نیز حزبی نیست، احزاب عملا در یک برهه زمانی نظیر انتخابات فعال می‌شوند و انگیزه‌ای برای فعالیت از سوی احزاب در تمام دوران و مقاطع وجود ندارد.
وی گفت: مجلس آینده می تواند با تغییر قانون فعلی انتخابات و تصویب قانون انتخابات حزبی به پویایی بیشتر احزاب کمک کند.
وی بیان کرد: بسیاری از نامزدهای فعلی گرایش فراجناحی و غیرحزبی دارند و از افرادی که چنین ژستی می‌گیرند نمی‌شود توقع داشت که اعتقادی به حزب و جریان سیاسی داشته باشند. مسئله این است که یک نامزد انتخابات بیشتر از آنکه دغدغه رای و نظر مردم را داشته باشد، دغدغه مراجعی را دارد که قرار است او را تایید صلاحیت کنند و طبیعی است که در چنین شرایطی ژست فراجناحی و غیرحزبی به خود بگیرد و حتی وقتی وارد مجلس هم می‌شود چنین حسی دارد و این بزرگترین آفت نظام انتخاباتی کشور است.
نادری با بیان اینکه علیرغم این شرایط، علاقه و احساس مسئولیت یا حتی منفعت طلبی می تواند انگیزه ای برای ادامه فعالیت احزاب باشد گفت: بخشی از فعالیت احزاب، آموزش نیروهای حزبی است و ابزار و توان مالی برای آموزش عمومی جامعه ندارند ولی اگر نظام انتخاباتی کشور به صورت حزبی باشد می‌توانند دست به آموزش عمومی جامعه بزنند. اول باید یک اراده جمعی در حاکمیت و مردم در این خصوص شکل بگیرد تا کارکرد احزاب معنای واقعی پیدا کند و نهادینه شدن این مهم در جامعه بسیار زمانبر است.
در ادامه مناظره، علیپور نیز در خصوص نقش آفرینی مجلس آینده در شکل گیری و فعالیت احزاب، گفت: مجلس به دلیل اختیارات بزرگی که در حوزه قانونگذاری دارد، اگر بخواهد می تواند در این حوزه نقش آفرین باشد و راهکارهای عملی از طریق مرکز پژوهش‌های مجلس و ریاست جمهوری، هیئت وزیران، صاحبنظران و کارشناسان ارائه دهد.
نادری در جمع بندی سخنانش گفت: مشکلات معیشتی، مردم را گرفتار کرده است و وظیفه حکومت برطرف کردن مشکلات و مطالبات مردم است. به نظر بنده باید اولویت اصلی هر تصمیم‌گیر و مسئولی در کشور حل مشکلات مردم به ویژه معیشت آنان باشد. آقای قالیباف گفت ما یک خیزش بزرگ برای نجات اقتصاد کشور هستیم ولی از وقتی مجلس یازدهم سر کار آمده تا الان تمام کالاها ۵ برابر شده است، باید پرسید شما چه چیزی را نجات دادید؟
نادری با اشاره به تحریم ها و رفع مشکلات مردم در صورت رفع تحریم ها تصریح کرد: در این صورت امید تقویت می شود و اگر مردم امیدوار شدند افزایش مشارکت را خواهیم دید.
وی با تاکید بر اینکه استاندارد برگزاری انتخابات بر سه مولفه آزاد، رقابتی و منصفانه استوار است، تصریح کرد: انتخاب باید معنادار باشد و شیوه اداره جامعه براساس انتخاب مردم باشد، جایگاه مجلس نیز با انتخاب صحیح و معنادار ارتقا می یابد. انتخابات باید به گونه‌ای انجام شود که آحاد مختلف مردم در تصمیم‌گیری دخیل باشند، مجلسی که پشتوانه مردمی داشته باشد می‌تواند حلال مشکلات باشد.
وی تصریح کرد: انتخاب خوب زمانی صورت می‌گیرد که مردم متفکرانه و براساس شایسته سالاری رای بدهند و بتوان با تشکیل مجلس قوی و کارآمد مشکلات را برطرف کرد.
دبیر جمعیت حامیان انقلاب اسلامی استان مرکزی نیز گفت: نشان دادن زخم‌ها، هم ملال‌آور است و هم نتیجه بخش نیست. باید با ارائه راهکار و برنامه به دنبال درمان زخم‌ها بود.
وی افزود: مجلس باید اولویت‌های جامعه و کشور در حوزه قانونگذاری و نظارت را احصا کند و پس از تعیین نقشه راه به دنبال حل مشکلات و برطرف کردن خلاءهای قانونی از طریق تقسیم کار باشد. مجلس باید به علت‌ها توجه کند و برای حل مشکلات معیشتی، کنترل تورم، مبارزه با گرانی، اشتغال جوانان و .... به دنبال چاره‌جویی باشد.
انتهای پیام