به گزارش ایسنا، رسانه قطری در گزارشی با موضوع تداوم روند تقویت حضور و گسترش نفوذ روسیه در قاره آفریقا به گسترش نقش و جایگاه شرکت امنیتی خصوصی «واگنر» در این قاره به ویژه در لیبی اشاره میکند.
الجزیره نوشته است: «حضور روسیه در قالب شرکت پیمانکار نظامی خصوصی واگنر دست کم از سال ۲۰۱۸، در لیبی در حال رشد بوده است؛ سالی که در آن این گروه نظامی خصوصی نخستین بار گزارش داد به سربازان تحت امر خلیفه حفتر، فرمانده گروه موسوم به ارتش ملی لیبی که تحت حمایت پارلمان شرق لیبی است، آموزش نظامی میدهد.»
الجزیره تصریح داشته است که در پی مرگ «یوگنی پریگوژین»، متحد سابق «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه و بنیانگذار گروه واگنر بعد از کودتای شکست خورده سال گذشته میلادی او در روسیه، سرنوشت این نیروی شبهنظامی در لیبی و آفریقا با ابهام مواجه شد.
در این گزارش تاکید شده که هر چند چندین شرکت نظامی خصوصی در روسیه فعالیت میکنند اما هیچ کدام از آنها به اندازه شرکتی که پریگوژین پایه گذاری کرده به کرملین نزدیک نبوده و در سطحی گسترده در خارج از روسیه به کار گرفته نشده است. شرکت واگنر با رویکردی که هزینه چندانی برای کرملین نداشته توانسته برای روسیه نفوذ مالی، نظامی و سیاسی در سراسر لیبی و آفریقا کسب کند و با توجه به اهمیت این شرکت هرگز این احتمال که کرملین بخواهد آن را به رغم شورش سال گذشته تحت رهبری پریگوژین ضد مسکو، منحل کند مطرح نیست.
در یک گزارش منتشر شده از سوی اندیشکده موسوم به «انستیتوی خدمات متحد سلطنتی» انگلیس که در هفته اخیر منتشر شد ادعا شد در پی مرگ پریگوژین که از قبل انتظار آن میرفت منافع نظامی و تجاری او بین سرویسهای اطلاعاتی گوناگون روسیه تقسیم شدهاند.
به نوشته الجزیره، فرماندهی بخش حضور برونمرزی در شرکت واگنر به ژنرال «آندری آوریانوف» مقام ارشد سازمان اطلاعات نظامی روسیه (جی.آر.یو) واگذار شده است و این بخش در دستورالعمل اولیه خود به دنبال ساخت یک ارتش از نیروهای پیمانکار متشکل از حدود ۴۰۰۰۰ سرباز بوده که بعدا به ۲۰۰۰۰ سرباز تقلیل پیدا کرده که البته باز هم بسیار بیشتر از تعداد نیروهای فعلی آن در این قاره است.
آوریانوف سفرهای متعددی را به آفریقا داشته که از جمله در سپتامبر سال گذشته میلادی برای دیدار با خلیفه حفتر به لیبی سفر کرد و بعد از آن نیز به کشورهای مالی، بورکینافاسو، جمهوری آفریقای مرکزی و نیجر رفت و در تمامی موارد پیشنهاد استفاده از منابع این کشور آفریقای در ازای امنیت را داده است.
آن طور که الجزیره ادعا میکند شرکت واگنر چند شرکت خصوصی کوچکتر دیگر شامل شرکتهای «کانووی» (که در سال ۲۰۲۲ در کریمه تاسیس شد) و شرکت «ریدوت» (شرکتی که در اوکراین فعال است اما در ۲۰۰۸ برای محافظت از منافع تجاری روسیه ایجاد شد) را واسطه قرار داده تا قابلیت انکار حقوقی خود را حفظ کند و با استفاده از آنها بخش عملیاتهای خود در اوکراین به نام «یگان داوطلبان» و بخش مرتبط با عملیاتهای دیگر خود را تحت عنوان «یگان فرا مرزی» تغییر نام دهد.
آفریقا یکی از غنیترین قارههای جهان به لحاظ منابع معدنی و انرژی بوده همزمان در حال تجربه «انفجار جمعیت جوانان» است که میتواند ترکیب جمعیتی جهان را تغییر دهد.
لیبی در داخل آفریقا دارای یکی از بزرگترین ذخایر نفت و طلا بوده و در بین ۵۰ کشور اول جهان از این بابت رده بندی میشود. جایگاه جغرافیایی این کشور نیز که نیجر، چاد و سودان را به شمال آفریقا و اروپا متصل میکند آن را حائز اهمیت راهبردی میکند.
به نوشته این رسانه قطری، تاسیسات استخراج نفت روسیه تحت نظر جبهه نیروهای مخالف خلیفه حفتر در طرابلس موسوم به «دولت وحدت ملی» فعالیت میکنند و در نتیجه خلیفه حفتر و متحدانش که به ادعای وزارت دفاع آمریکا شامل امارات متحده عربی میشود، باید پول حضور نیروهای یگان فرامرزی واگنر را خودشان پرداخت کنند.
«طارق المجریسی» کارشناس ارشد شورای روابط خارجی اروپا اظهار کرد: «حفتر به واگنر نیاز دارد. همچنان که او میزبان نیروهای آنها در لیبی است واگنر با استفاده از این موقعیت میتواند عمیاتهایش در سوریه، سودان و جاهای دیگر را حمایت کند.»
او گفت: «لیبی یک منطقه بسیار سودآور برای واگنر است.»
الجزیره گزارش میدهد برآوردهای کنونی نشان میدهند که تعداد نیروهای «یگان فرامرزی» واگنر در لیبی حدود ۸۰۰ سرباز پیمانکار را شامل شده و ۴۶۰۰ سرباز دیگر این نیرو در جنوب منطقه صحرای آفریقا پراکنده هستند. این یگان در کنار این نیروهای نظامی سه پایگاه هوایی را لیبی شامل یک پایگاه در حوزه نفتی سرت، یکی دیگر در منطقه الجفره و دیگری در منطقه « براک الشاطی» مدیریت میکند و تحلیلگران می گویند که هر ۲ گروه (ارتش ملی لیبی خلیفه حفتر و واگنر) از طریق این پایگاهها میتوانند کالاها را برای متحدان در سودان و دیگر مکانها در جنوب صحرای آفریقا بفرستند.
در کنار حضور این نیروهای زمینی پیمانکار روسیه، مذاکراتی هم در دست اجراست تا به کشتیهای جنگی روسیه حق لنگرانداختن در بندر طبرق در ازای سامانههای دفاع هوایی و آموزش دادن به خلبانهای «ارتش ملی لیبی» داده شود.
«ایوان کلیچ» مسئول بررسی سیاست خارجی روسیه در اندیشکده مرکز امنیت و دفاع در شهر تالین گفت: «حوزههای مرکز و شرق مدیترانه برای اروپا و همینطور ناتو اهمیت شدیدا بالایی دارند. روسیه از قبل در این حوزه بندر طرطوس در سوریه در اختیار داشته و با در اختیار گرفتن بندر طبرق حضورش را بیشتر کرده و به طور بالقوه وارد رقابت با اروپا و انگلیس که حضور دریایی بزرگی در قبرس دارد میشود.»
الجزیره تحلیل میکند تحقق هدف استقرار ۲۰۰۰۰ سرباز مقاطعه کار «یگان فرامرزی» (وابسته به واگنر) در آفریقا همانطور که در گزارش انستیتوی خدمات متحد سلطنتی به آن ارجاع شد چندان دور از دسترس این شرکت نظامی خصوصی نیست.
«جلال حرشاوی» یک کارشناس انستیتوی خدمات متحد سلطنتی انگلیس گفت: «این یک هدف غیر قابل تحقق در صورت در نظر گرفتن جایگاه کنونی آنها نیست. علاوه بر آن در کنار استخدام نیروهای پیمانکار روس، امکان استخدام نیروهای پیمانکار در سراسر آفریقا هم هست. او همینطور مدعی شد که واگنر در سال ۲۰۲۰ نیروهای پیمانکار خود را از سوریه به لیبی کوچ داده است».
انتهای پیام