به گزارش ایسنا، حجت الاسلام والمسلمین کمال‌الدین خداداده -رئیس ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری کشور- در نخستین روز از برگزاری این نشست‌ها با بیان اینکه مخاطبان اصلی ما در هیأت اندیشه‌ورز، مربیان و ائمه جماعت هستند نه نوجوانان، اظهار کرد: در این راستا مقصود از تربیت برای آنها تشریح و نهایتا مقرر شد که مبنای تربیت توحیدی را دنبال کنیم این روش با تربیت اخلاقی منافاتی ندارد و باید اخلاق هم کنار این مباحث گفته شود.
وی ادامه داد: باید اخلاق هم کنار مباحث تربیتی گفته شود، لذا مربیان ما در حال آشنایی با این ادبیات هستند و ذائقه‌شان با این ادبیات در حال به‌روزرسانی است اما کارهای دیگر تعطیل نمی شود چراکه آموزش، تفریح و اردو، فعالیت های رسانه ای و ... لازمه کار تربیتی هستند و دنبال می شوند. اگر مبانی درست تربیت را به مربیان آموزش دهیم آنگاه شکل اردو و تفریح بچه های مسجد هم تغییر می کنند.
خداداده ابراز کرد: برای مثال اگر ۱۰ هزار مربی مسجدی با این ادبیات آشنا شوند هر کدام بر جمعی کثیری از بچه های مسجد اثر می گذارند. هیأت اندیشه‌ورز ستاد کانون های مساجد دنبال آن نیست که ائمه جماعات و مربیان عرفان عملی یاد بگیرند بلکه تلاش ما بر آن است که تربیت توحیدی مبنای همه فعالیت های مسجدی شود!
وی تأکید کرد: ورود به عرصه عرفان ظرافت های خاص خود را دارد اما این نباید مانع از ورود و استفاده از آن شود؛ اگر عرفان حقیقی و ناب را عرضه نکنیم و آن را دست نیافتنی جلوه دهیم، جوان و نوجوان ما عرفان را از دیگر مواضع و دکّان ها طلب و تهیه می کند.
خداداده در اضافه کرد: امروز سطح تعقل و بینش و بصیرت بچه های مسجد ارتقا یافته آنها سوالات دم‌دستی مطرح نمی کنند، سوالات عمیق آنها به پاسخ های عمیق و اصولی نیاز دارد.
وی تصریح کرد: امسال نزدیک به ۳۵۰ هزار دانش آموز در مساجد معتکف بودند، این به این معنا است که در سال های آینده در کشورمان بر خلاف آنچه که دشمن تصور می کند، ما با نوجوانان و جوانانی که تشنه محبت الهی هستند، مواجه هستیم و اگر مسیر را درست طرح ریزی نکنیم و آنها با عرفان حقیقی آشنا نشوند، فرصت، به خطر تبدیل می شود. چراکه امروز دلیل گرایش برخی از نوجوانان و جوانان به عرفان های نوظهور آن است که ما به نیازهای آنها پاسخ نداده‌ایم و آنها جواب سوالاتشان را در جای دیگر دریافت می کنند.
خداداده در پایان خاطرنشان کرد: امروز ما می توانیم معجزه مسجد در تربیت توحیدی را به وضوح مشاهده کنیم و بخشی از صحنه ها و گزارش های از اعتکاف های دانش آموزی بشارت های عجیب بوده است.
ذائقه بچه‌های مسجد را در برنامه‌ها لحاظ کنیم
در ادامه حجت الاسلام علی نهاوندی -عضو هیأت اندیشه‌ورز ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد کشور- در روز نخست این نشست ها با بیان اینکه طرح برخی سوالاتی درباره این هیأت دور از ذهن نیست، اظهار کرد: پرسش هایی همچون اینکه چرا شما تربیت توحیدی و توحیدمحور را اصل قرار دادید؟ یا چرا تربیت های رایج دنیای را برای بچه ها به کار نمی برید، و چرا تربیت اخلاقی و اخلاق محور مدنظر کانون های مساجد نباشد؟
مدیر گروه فلسفه هنر مجمع عالی حکمت ادامه داد: همچنین است پرسش از اینکه تربیت اخلاقی مطلوب است یا تربیت آخرت محور و یا اینکه چرا ما تدریجی کار نمی کنیم و تربیت را به سمت عرفان و توحیدمحوری برده ایم؟
وی تصریح کرد: واقعیت آن است که دنیای امروز، تبلیغ در فضاهای مختلف به ویژه برای جوانان و نوجوان را تجربه کرده، امروزی زمانه و عصری متفاوت است و مطالبه نسبت به فضای عرفانی (منظور عرفان صحیح) جدی است! به گونه ای که هر بحث و موضوعی به سمت عرفان برده می شود به دل ها می نشیند و جاذبه ایجاد می کند.
نهاوندی با بیان اینکه باید سیر تربیت در فضای کانون های مساجد را ذومراتب و تشکیکی بدانیم، گفت: به نحوی که در ابتدا غلبه با دیگر جنبه های تربیت باشد و نَمی از توحید عرفانی در آنها دیده شود و بتدریج این فضا جدی تر و پررنگ تر شود. شاید در موارد نادر غلبه صرف عرفانی جواب دهد اما اگر از ابتدا بر نوجوان برای تربیت توحیدی فشار بیاوریم، ممکن آسیب هایی داشته باشد لذا خوب است ابتدا انواع دیگر تربیت بیشتر محل توجه باشد و بتدریج به سمت عرفان برویم.
عضو هیأت اندیشه‌ورز ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد کشور تأکید کرد: از جاذبه های مهم کانون های مساجد پرداخت به امور وهمی و خیال در لابلای فعالیت های فرهنگی هنری است اینچنین نوجوان و جوان جذب می شود و در لایه های بعد مسائل عقلی و حتی مافوق عقلی را هم می پذیرند. اگر مخاطب اصلی کانون های مساجد نوجوانان و جوانان اند باید مطابق با ذائقه آنها برنامه داشته باشیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: می توان در دل مهارت هایی که به بچه های مسجدی آموزش داده می شود، آموزه ها را هم جای دارد، به ویزه آنکه عطش نسل جوان بسیار است که عرفان می تواند به رفع این عطش کمک کند تجربه این را ثابت کرده مواجهه آنها با پاسخ های کلامی و سکوت و عدم اقناع اما با پاسخ های عرفانی رضایت و جذب دل ها است!
مبارزه با ظلم عرفان عملی است
حجت الاسلام و المسلمین الدراجی -از شاگردان شهید صدر- نیز در روز نخست این سلسله نشست‌های هیئأت اندیشه ورز ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد با ابراز خرسندی از حضور استادان و علمای اسلام در این نشست‌ها، گفت: دو نکته مهم در تعامل با مسجد وجود دارد که برای بیان آنها به ذکر دو مثال می پردازم. مثال اول به آغاز عصر اسلام برمی گردد که مبارزه با شرک از مسجد آغاز شد.
الدراجی افزود: جنگ با شرک معضل واقعی در مدینه بود و بدون شک اسلام به اساسی‌ترین مشکلات پرداخت. جزیره العرب مجموعه بزرگی از مشکلات غیرقابل شمارش بود. اما پیامبر(ص) در راس امور، مبارزه با شرک را قرار دادند که با توحید یعنی عرفان عملی، آغاز شد.
وی ادامه داد: مثال دیگر مربوط به عصر جدید یعنی زندگی امام خمینی(ره) در شهر نجف اشرف عراق است. ایشان در مسجد جامع شیخ انصاری(ره) کتاب ولایت فقیه را تدریس کردند؛ امام خمینی(ره) فیلسوف، فقیه، مجاهد و سیاستمدار بودند و مبارزه با ظلم و ظالم را سرلوحه کار داشتند.
الدراجی با بیان اینکه عبادت صرف ارزشی ندارد، تأکید کرد: ایشان نقطه مرکزی همه فعالیت های خود در عرصه های مختلف را مبارزه با ظالمان تعیین کردند و در ایران با شاه و در عراق با صدام مبارزه داشتند. مبارزه با ظالمان همان عرفان عملی است.
الدراجی افزود: در نجف افراد هم‌سن و سال امام خمینی(ره) و بزرگتر از ایشان بسیار بودند. بلکه شاید بیشتر از امام خمینی(ره) عبادت می کردند، اما تاثیرگذاری امام خمینی(ره) را نداشتند.
این عالم عراقی گفت: افقی که امام خمینی(ره) ترسیم کردند، توحید متقارن با تولی و تبری است. نکته اساسی این است که انسان تولی و تبری (دوستی با خدا و دوستان وی و دشمنی با دشمنان خدا) داشته باشد.
وی در پایان سخنانش گفت: ما امروز به ویژه در جمهوری اسلامی ایران و عراق به این مسئله نیاز داریم، زیرا در بالاترین جنگ فکری قرار داریم نه جنگ نظامی. ما امروز براساس اعتقاد و سخنان معصومان به ارتباط امت با فقها نیاز داریم.
همچنین، در ادامه این نشست، حجت الاسلام محمدرضا حیدری -دبیر هیأت اندیشه‌ورز ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور- نیز با اشاره به فعالیت کانون های فرهنگی هنری مساجد از اوایل دهه ۷۰ شمسی، گفت: کانون های مساجد با موضوع فرهنگ و هنر و با هدف تربیت نیروی کارآمد و متعهد در بستر مساجد تاسیس شدند و به برکت جمهوری اسلامی یکی از دستاوردهای فعالیت آنها ایجاد بیش از ۲۶ هزار کانون فرهنگی هنری در جوار مساجد است و امروز شاهدیم که کانون های مساجد در عرصه هنر، فرهنگ و تربیت فعالیت می کنند.
وی با اشاره به اهداف تشکیل هیأت اندیشه‌ورز در ستاد کانون‌های مساجد، گفت: هیأت اندیشه‌ورز با این هدف که مبانی دینی را در حوزه فرهنگ و هنر در رشته ها و رسته ها، اتخاذ مبنا و کاربردی و آن را در بستر مسجد جریان ساز کند، فعال شده است و نتیجه این تلاش ها تهیه کتاب نظام تربیت توحیدی شد.
وی تأکید کرد: قریب شش هزار کانون تربیت محور در کشور فعالیت می کنند که اساسا فعالیت آنها حول محور تربیت است و این کتاب دقیق و به شدت کاربردی و متناسب با جوان معاصر است که می تواند برای آنها کاربردی باشد، فصل دوم کتاب هم در حوزه تربیت و هنر است و ابتدای این فصل نیز پیرامون فرمایشات مقام معظم رهبری پیرامون مسجد در دیدار با ائمه جماعات مساجد استان تهران مباحثی مطرح شده است.
سیدهادی سیدوکیلی نیز در این نشست درباره روند تحقیق و نگارش کتاب «نظام تربیت توحیدی» و صحبت با کارشناسان و متخصصان عرصه تعلیم و تربیت در این باره توضیحاتی را ارائه کرد.
حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا حیدری -دبیر هیئت اندیشه ورز ستاد کانون های مساجد کشور- در ابتدای جلسه گفت: در جلسه گذشته عنوان شد تصور کنید یک مربی طلبه سطح عالی حوزه در مساجد وجود دارد که بر اساس دغدغه خود می خواهد در مسجد کار تربیتی انجام دهد و به او آموختیم که نظام تربیتی و نظام واره تربیت چه در کلیات تعاریف و چه در راهبردها به چه شکل است و به او معنای حقیقی تربیت را براساس چارچوب نظری تربیت آموزش داده ایم.
وی ادامه داد: همچنین در جلسات گذشته مبتنی بر راهبرد هم سخن گفتیم که اگر مربی می خواهد القای مفاهیم بنیادین داشته باشد می تواند با استفاده از داستان های تمثیلی و تاویلی آن را رقم بزند یا اینکه می تواند به وسیله زندگینامه عرفا و شهدا اقدام کند یا اینکه در فضای جنود عقل و جهل در این فضا گام نهد.
مدیر ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد استان قم عنوان کرد: اگر امام جماعت و مربی حاضر در مسجد بخواهد نوجوان و جوان را به مسجد جذب کند، می تواند عرصه های مختلفی را در این باره انتخاب کند که از جمله می توان جذب توسط اردو، ورزش، فعالیت های ذوقی و هنری یا نصب وسایل ورزشی در مسجد و ... اشاره کرد البته ما این موارد را نیاز اصلی نمی دانیم بلکه کمک کننده است و بلکه بر اساس فرمایشات رهبری معظم انقلاب امام خامنه ای نقشه راه و راهکارهای مربیان در راستای جذب نوجوان و جوان باید عرفانی کردن فضا و شکوفایی فطرت نوجوانان و جوانان باشد.
۹۰ درصد کار مسجد وابسته به امام جماعت است
در ادامه آیت الله حسن رمضانی، عضو هیأت اندیشه‌ورز ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد بیان کرد: در پاسخ سوال شما در مورد شخصیت امام جماعت باید بگوییم اگر امام جماعت و مربی خودخواسته عالم و پاک و وارسته داشته باشیم ۹۰ درصد راه را رفته ایم و ۱۰ درصد باقیمانده با توجه به شرایط و اقتضائات مکان و مخاطب ادامه پیدا کند.
وی ادامه داد: به حاج آقای خداداده می گویم عمدتا در زمینه تربیت ائمه جماعات و مربیان مساجد فعالیت و با استفاده از اساتید بزرگ افراد را به لحاظ اخلاقی، علمی و رفتاری تربیت کنید؛ یک امام جماعت بااخلاق می تواند در هر محله مثل خورشید بدرخشد.
آیت الله رمضانی تأکید کرد: ما اگر هزاران طرح داشته باشیم اما افراد مجری آنها را نداشته باشیم، راه به جایی نخواهیم برد. امام جماعت باید آماری از خانواده های محله مسجد خود داشته باشد و با آنها ارتباط برقرار کند و برای‌شان برنامه داشته باشد. با توجه به اینکه بحث در خصوص نوجوانان است، باید بگویم چون این قشر از جامعه دغدغه های بزرگسالان را ندارند و به راحتی تاثیرپذیر هستند.
وی در ادامه تصریح کرد: در خصوص جوانان که دغدغه های ازدواج، اشتغال و مسکن دارند ابتدا باید ببینیم ما می خواهیم آنها چگونه تربیت شوند؛ متدین و دغدغه مند ارتباط دین با سیاست یا اینکه تنها افرادی معنوی بار بیایند که در خصوص مسایل سیاسی و اقتصادی هیچ نظری نداشته باشند. اگر از نوع دوم است نتیجه ای مد نظر ما از آنها حاصل نخواهد شد چرا که برخلاف منویات امام (ره) و رهبر معظم انقلاب است اما اگر بخواهیم آنها با مسائل سیاسی ارتباط داشته باشند با وضع کنونی نمی توانیم از خود دفاع کنیم.
وی تأکید کرد: ما هم از لحاظ اقتصادی هم از لحاظ سیاسی و هم از نظر مسایل اجتماعی با مشکل روبرو هستیم و نمی توانیم دفاع مطلقی از وضع کنونی داشته باشیم، نوجوانان و جوانان چون در زمان قبل از انقلاب حضور نداشته اند، هرچه از شرایط آن دوران برای آنها سخن بگویید درک درستی نخواهند داشت بنابراین کار را باید از جای دیگری شروع کرد و این کار ما منشأ اثر نخواهد بود چرا که ما نمی توانیم در مقابل جوانانی که مشکل اقتصادی، ازدواج و مسکن دارند، از عملکرد خود در همه جهات دفاع کنیم.
جوان با قصه و داستان جذب نمی شود
وی اضافه کرد: جوانان همانند بچه های ۶-۷ ساله نیستند که با داستان و قصه و ارزش های فطری بتوان جذبشان کرد جوانی را که هزار و یک مشکل دارند، نمی شود به این سادگی جذب کرد و کارها باید از جای دیگری دنبال شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: باید نسبت به جوانان و نوجوانان دو کار عمده صورت گیرد؛ یکی از این کارها تبیین است یعنی آشکارسازی ارزش ها، فواید، مبانی، آثار و نتایج آن که به بهترین وجه برای جوانان و نوجوانان بیان شود. مرحله دوم ارایه الگو است که ما پس از تبیین برای آن شاهد بیاوریم و بهترین الگو هم همان شخصی است که مسئولیت تربیت را به عهده گرفته است. ضمن اینکه ما باید از زبان عشق و محبت و دوستی استفاده کنیم، با امر و نهی و خشونت کار پیش نمی رود. ثمره این عشق و محبت رشد، نمو، تعالی، سعادت و جذب به ارزش ها است.
علما در مسجد حضور داشته باشند
در ادامه مهدی مقدم -معاون فرهنگی هنری ستاد کانون‌های مساجد کشور- با اشاره به برگزاری دوره «در مسیر» ویژه مربیان تربیتی، گفت: مربیان می گویند ما جذب کردن با کارهایی نظیر پینگ پنگ، فوتبال و کار دستی را بلدیم، بحث این است که معنویت اصولا جذابیت دارد اما ما از معنویت به عنوان یک هدف حرف نمی زنیم و از آن به عنوان یک وسیله و ابزار و جاذبه صحبت می کنیم؛ بنابراین سوال ما این است که جاذبه این معنویت چیست؟ یعنی من چطور می توانم از عنصری که ما به عنوان یک هدف شبه غایی در موردش صحبت می کنیم برای پایبندی به مسجد استفاده کنیم؟ معنویت به عنوان یک ابزار و وسیله چگونه می تواند در اینجا کارکرد خود را نشان دهد؟
معاون فرهنگی هنری ستاد هماهنگی کانون های مساجد ادامه داد: نکته اساسی این است که بیان شد اگر می خواهید با معنویت نسبت به جذب جوانان و نوجوانان اقدام کنید باید یکی از علما را در مسجد بگمارید تا این اتفاق رخ دهد در غیر این صورت این امر میسر نخواهد شد یعنی آنچنان مقدمات را سخت و دشوار می کنند که اتفاقات خوب همیشه در حد حرف باقی می مانند و هیچ وقت وقوع نخواهند افتاد.
وی خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی با توجه به محدودیت ها باید از معنویت استفاده کرد تا جوانان دغدغه مند چه در کانون های مساجد، چه در پایگاه های بسیج و چه گروه های خودجوش را به سرچشمه مقصود رساند.
روحانی در همه حال باید دغدغه مردم را داشته باشد
حجت الاسلام و المسلمین شیخ محمدسعید نعمانی -از شاگردان شهید صدر- نیز در ادامه بیان کرد: بنده سال ها در خدمت شهید محمد باقر صدر و از زمان آیت الله سید محمد باقر حکیم مقلد ایشان بودم. آن زمان فضای عجیبی در عراق حکمفرما بود و روحانیون بسیار اندک بودند. بعد از کودتای عبدالکریم قاسم که علیه سلطنت شورش کرد، احزاب به جامعه آمدند و سرآمد همه آنها حزب توده عراق صحنه را به دست گرفت. با اینکه آن زمان ۱۰-۱۱ سال بیشتر نداشتم اما به خوبی یادم هست که شعار آنها این بود هفت میلیون جمعیت مدعی حکومت حزب کمونیست هستند! یعنی کل جمعیت عراق در سال ۱۹۵۸ را طرفدار خود می دانستند!
وی ادامه داد: آن زمان شهید صدر به صرافت افتاد؛ ایشان با اینکه ۲۰ سال بیشتر نداشت، هیئت امنایی را تشکیل داد و زیر نظر شیخ مرتضی آل یاسین از مراجع تقلید آن زمان فعالیت می کرد. در همان بحبوحه حزب دعوت الاسلامیه تشکیل شد در صورتی که تا پیش از آن شیعه هیچ حزبی در عراق نداشت. افرادی همانند شهید صدر، شهید مرتضی عسگری، سید مهدی حکیم و ... از افراد شاخص این حزب بودند و این حزب کم کم فراگیر شد.
نعمانی ابراز کرد: شهید صدر نه فقط برای حوزه و تشیع و عراق و مسلمانان بلکه افتخاری برای انسانیت و بشریت است. بدون شک یکی از جنایت های صدام نیز شهادت ایشان بود و اگر این اتفاق نمی افتاد و ایشان ۷۰-۸۰ عمر می کردند، چه می شد؟ ایشان شاگردان بسیاری تربیت کرد و کتاب های زیادی نوشت. تقریبا یک ماه دیگر سالگرد شهادت ایشان است. متاسفانه هیچ مراسمی درخور ایشان گرفته نمی شود و تنها گاهی مراسم ترحیمی در یکی از حسینیه ها برای ایشان می گیرند.
وی با بیان اینکه الگو مسئله مهم ما است، گفت: واقعیت دردناکی را در این جلسه مطرح می کنم، من جلسات زیادی در قم، نجف و ... دیده ام متاسفانه بعضی از ما وقتی این لباس را می پوشیم، گمان می کنیم همه مردم باید در مقابل ما بایستند. شهید صدر وقتی کتاب اقتصادنا را می نویسد که هنوز جایگاه خود را از دست نداده است، روی جلد آن می نویسد محمد باقر صدر نه سید، نه حجت الاسلام، نه آیت الله ابدا هیچ یک از اینها را نمی نویسد؛ این مسئله باید برای ما الگو باشد.
وی ابراز کرد: مسئله مهم دیگر در مورد شهید صدر اینکه زمانی که استاد مرتضی مطهری به شهادت رسید، تنها کسی که در عراق مجلس فاتحه برای ایشان برپا کرد، ایشان بود و وقتی انقلاب ایران به پیروزی رسید سر از پا نمی شناخت و دو سه روز قبل از انقلاب فرمود: دیگر برای مرجعیت من اقدام نکنید زیرا الان امام آمده است. در همان مجلس ترحیم شهید مطهری از بلندگو اسم ایشان را آیت الله آسید باقر صدر خطاب کردند، به یکی از دوستان ما که آنجا بود گفت، بروید بگویید اسم من را تکرار کنند بدون اینکه اسم آیت الله را بیاورند.
نعمانی در پایان تأکید کرد: مردم هم از ما توقع دارند. امام خمینی یک الگوی مسلم برای ماست چرا که فقط آنگونه نبود که بالای منبر سخنرانی کنند و مردم را به جنبش و حرکت درآورند. مسئله تربیت مسئله آسانی نیست. شهید صدر تعبیری داشت و می گفت اگر من امکان داشتم برای هر ۱۰۰ نفر یک روحانی می گذاشتم، به اعتقاد ایشان کار روحانی فقط این نیست که در بالای منبر سخنرانی کند. روحانی باید در حالت دارایی، در حالت نداری و در همه حالت ها در تربیت مردم همراه مردم باشد.
انتهای پیام