امام نهم شیعیان حضرت جواد (ع) در سال ۱۹۵هجری در مدینه منوره چشم به جهان گشود. نام بزرگوارش محمد و کنیهاش مانند کنیه جد بزرگوارش امام محمدباقر (ع)، ابوجعفر؛ به همین جهت به ابیجعفر ثانی معروفند. از القاب آن حضرت میتوان به قانع، مرتضی، جواد، تقی، رضی، منتجب و باب المراد اشاره کرد. ولی تقی از همه معروفتر است. نهمین پیشوای ما را به خاطر دست بخشنده و گستردگی جود و کرم، «جواد» میخوانند.
پدر بزرگوارش حضرت رضا (ع) و مادر ارجمندش بانویی مصری تبار به نام سبیکه بود، ریحانه و خیزران از دیگر نامهای مادر امام جواد (ع) است.
حضرت رضا (ع) در مورد منزلت فرزندش امام جواد (ع) و مادر مکرمه آن حضرت، به یارانش فرمود: من دارای پسری شدهام که همچون موسی شکافنده دریاهای علم است و مانند عیسی مادری پاک دارد.
تولد امام جواد (ع) برکاتی را به دنبال داشت. با تولد این مولود عزیز، امام رضا (ع) توانست از مشکلاتی که با آنان روبرو بود، رهایی یابد. مشکلاتی که در عصر امامان قبل بیسابقه بوده است. زیرا از یک سو پس از شهادت امام کاظم (ع) تا حدود چهل و هفت سالگی، دارای فرزند نشده بود، و چون احادیث رسیده حاکی بود که امامان دوازده نفرند، که ۹ نفر آنان از نسل امام حسین (ع) خواهند بود، فقدان فرزند برای امام رضا (ع)، هم امامت خود آن حضرت و هم تداوم امامت را زیر سؤال میبرد و واقفیه این موضوع را بهانه قرار داده و امامت حضرت رضا (ع) را انکار میکردند.
تولد حضرت جواد (ع) به این مسئله خاتمه داد و موضع امام و شیعیان که از این نظر در تنگنا قرار گرفته بودند، تقویت گردید و اعتبار و وجهه تشیع بالا رفت. شاید به همین خاطر بود که در خانواده امام رضا (ع) و در محافل شیعه از حضرت جواد (ع) به عنوان مولودی پر خیر و برکت یاد میشد. نقل شده است که امام رضا (ع) فرمودند: "این مولودی است که برای شیعیان ما، با برکتتر از او زاده نشده است. "
امام جواد (ع) پس از شهادت جانگداز حضرت رضا (ع) در اواخر ماه صفر سال ۲۰۳ هجری در سنّ هفت سالگی به امامت رسیدند در همین سن کم از علوم دینی به مقدار کافی برخوردار و در سایر فضائل و کمالات انسانی در حدّ اعلا بود. ایشان تحت تربیت پدر و به جهت اصالت ذاتی خاندانش، فردی بسیار بخشنده بود.
پیشوای نهم در مجموع دوران امامت خود، که حدود ۱۷ سال بود، با دو خلیفه عباسی یعنی مأمون و معتصم، معاصر بوده است، که معتصم بعد از روی کار آمدن، حضرت را به اجبار از مدینه به بغداد احضار کرد و طبق شیوه سیاسیای که مأمون در مورد امام رضا (ع) به کار برده بود، او را در پایتخت تا هنگام شهادتشان که حدود یک سال طول کشید، تحت نظارت شدید خود قرار داد.
در ادامه گفتوگوی ایسنا با حجت الاسلام محمد صادق یوسفی مقدم به مناسبت ولادت امام جواد(ع) را میخوانید.
حجت الاسلام محمد صادق یوسفی مقدم در گفتوگو با ایسنا، اظهار کرد: امام جواد(ع) در سن کم به امامت رسیدند و تا سن ۲۵ سالگی امامت ایشان ادامه داشت و جوانترین امام بودند.
وی ادامه داد: امام جواد(ع) اهل جود و بخشش بودند و افرادی که به ایشان مراجعه میکردند نیازمندیهای مالی و مشکلاتشان را برطرف میکردند و همچنین امام(ع) در مقام رفع نیازمندیهای علمی و فکری مردم نیز برمیآمدند.
این کارشناس مذهبی گفت: امام جواد(ع) با وجود اینکه در سنین کودکی بودند اما توانایی مقابله با آن حضرت را نداشتند و امروزه باید جوانان و جامعه امام جواد(ع) را بهعنوان الگوی فکری شناسایی کنند.
یوسفی مقدم با اشاره به اینکه جایگاه علمی امام جواد(ع) سبب شد که معتصم دست به قتل امام(ع) بزند، عنوان کرد: امام جواد(ع) در کودکی از نظر علمی درخشیدند پیروانی داشتند، عباسیان و درباریان سعی میکردند چهره امام جواد(ع) را زیر سئوال ببرند.
وی تصریح کرد: در تاریخ آمده بعد از اینکه مأمون خلیفه عباسی، امام رضا(ع) را به شهادت رساند و امام جواد(ع) به امامت رسیدند، مأمون ایشان را با حساسیت بیشتری تحت نظر قرار داد و هراسان بود که مبادا امام جواد(ع) جای پدر بزرگوارشان را پر کنند؛ لذا از همان ابتدا دختر خود را به تزویج امام جواد(ع) درآورد تا یک مراقب شبانهروزی و دائمی در خانه آن حضرت داشته باشد.
وی با بیان اینکه برتری دانشی امام جواد(ع) پیوسته موجب رشک و حسادت عالمان بزرگ دربار مأمون شده بود، بیان کرد: در نهایت در روز آخر ذیالقعده امام جواد(ع) را مسموم کردند که برای شهادتشان روایات مختلف وجود دارد و مشهور آن این است که همسر وی، ایشان را به شهادت رساند.
در ادامه احادیثی آموزنده از امام جواد (ع) را میخوانید:
شرایط پذیرش توبه چهار چیز است: پشیمانی قلبی، استغفار با زبان، جبران کردن گناه نسبت به همان گناه حقّ الله و یا حقّ النّاس، تصمیم جدّی بر اینکه دیگر مرتکب آن گناه نشود.
سه چیز، سبب رسیدن به رضوان خدای متعال میباشد: نسبت به گناهان و خطاها، زیاد استغفار و اظهار ندامت کردن. اهل تواضع و فروتن بودن. صدقه و کارهای خیر بسیار انجام دادن.
نعمتی که از آن شکرگزاری نشود گناهی است که بخشیده نمیشود.
سرزنش کردن دیگران بدون علّت و دلیل سبب ناراحتی و خشم خواهد گشت، در حالی که رضایت آنان را نیز کسب نخواهد کرد.
سه خصلت جلب محبّت میکند: انصاف در معاشرت با مردم، همدردی در مشکلات آنها، همراه و همدم شدن با معنویات.
با فضیلتترین و ارزشمندترین عبادتها آن است که خالص و بدون ریا باشد.
هر که خود را به وسیله خداوند بینیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقوای الهی را پیشه خود کند خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار میگیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.
مؤمن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: توفیق از طرف خداوند متعال، واعظی از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت کسی که او را نصیحت کند.
انتهای پیام