نخستین گردهمایی تخصصی سوخت و روانکارها (F&L) امروز (اول بهمن ماه) در دانشگاه اصفهان برگزار شد.

در این گردهمایی تخصصی رضا کاظم‌نژاد، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و رئیس کارگروه تحول و پیشرفت دانش بنیان در ارائه خود با عنوان «نیازمندی‌های فنی و پژوهشی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران» به بیان مطالبی در حوزه سوخت و فرآورده‌های نفتی پرداخت.

در این گردهمایی تخصصی، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، اظهار کرد: در ایران با ۱۰ پالایشگاه بزرگی که داریم، روزانه حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت پالایش می‌شود. از این میزان تقریباً یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز، نفت خام است و تقریباً ۴۲۰ هزار بشکه میعانات نفتی.

کاظم‌نژاد ادامه داد: براساس برآوردهای انجام‌شده، در دنیا حدود سه درصد ورودی پالایشگاه‌ها صرف هزینه‌های پالایشی می‌شود، یعنی از ورودی ۱۰۰ بشکه نفت خام، در نهایت سه درصد از آن هزینه می‌شود و ۹۷ بشکه فرآورده‌های نفتی به‌دست می‌آید. در حالی که براساس برآوردهای انجام‌شده در ایران، این عدد ۶/۷ درصد است، یعنی از ۱۰۰ بشکه ورودی به پالایشگاه‌ها ۶/۷ درصد را هزینه می‌کنیم تا از آن فرآورده به‌دست آید و این عدد در مقایسه با معیار کشورهای پیشرفته دنیا بیش از دو برابر است!  

در تنوع تولید فرآورده‌ها در پالایشگاه‌ها عقب‌ماندگی فناوری داریم

او درباره اینکه چرا این عدد در ایران با معیار کشورهای پیشرفته متفاوت است، گفت: به‌طور متوسط ۲۸ درصد ورودی نفت خام ما در پالایشگاه‌ها به نفت کوره تبدیل می‌شود. در بحث انتقال نفت به پالایشگاه‌ها، در تولید فرآورده‌ها و نیز در تنوع تولید فرآورده‌ها در پالایشگاه‌های کشور، عقب‌ماندگی فناوری وجود دارد.

رئیس کارگروه تحول و پیشرفت دانش‌بنیان اظهار کرد: بخش دیگری از عقب‌ماندگی فناوری پالایشگاهی این است که ما تولیدات پالایشگاه‌ی‌مان را صرفاً برای مصرف سوخت استفاده می‌کنیم، یعنی تنوع مواد با ارزشی را که ممکن است طبیعت در طول میلیاردها سال به دست ما رسانده باشد به‌راحتی و به این شکل می‌سوزانیم!

وی بیان کرد: در گستره ترکیبات نفت خام، ترکیبات بسیار با ارزشی وجود دارد. به شکلی قیمت آن‌ها می‌تواند گاهی سه یا چهار برابر بیشتر از قیمت خود سوخت باشد. حتی می‌توان در یک عملیات و فرآیندهای واسطه‌ای، این عدد به رقم‌های بالاتری مثلاً به پنج یا شش برابر هم برسد.  

وی با تاکید بر اینکه باید به پتروپالایشگاه‌ها بسیار توجه کنیم، ادامه داد: باید از فرآورده‌های پالایش‌شده برای تولید مواد واسطه به‌صورت اقتصادی‌تر استفاده کرد. باید فناوری‌هایی را ابداع کنیم که هر آنچه مواد با ارزش در نفت خام وجود دارد، آن را تبدیل و خارج کنیم یا با اضافه کردن فرآیندهای شیمیایی یا فیزیکی، آن‌ها را ارزش ببخشیم و خالص‌سازی کنیم.  

مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران بیان کرد: بحث مهم دیگر، ارتقای نفت کوره است که ۲۸ درصد از ورودی نفت خام را تشکیل می‌دهد. اگر شما عدد یک میلیون ۸۰۰ هزار بشکه در روز را در ۰/۲۸ ضرب کنید متوجه می‌شوید که ما  روزانه حدود ۱۰۰۰ بشکه تولید مازوت داریم. این مازوت با این وضعیت فعلی که حدود سه یا چهار درصد گوگرد دارد، با نفت کوره‌ای که حدود ۰/۵ درصد گوگرد دارد تقریباً حدود ۱۰۰ دلار اختلاف قیمت دارد. این فقط در حوزه گوگردگیری از نفت کوره است و اگر ترکیبات با ارزش از این نفت کوره گرفته شود، این اختلاف قیمت بیشتر می‌شود.

وی افزود: گرفتن اجزای نفت و تبدیل کردن آن به ترکیبات دیگر، از حوزه‌هایی است که شرکت‌های دانش‌بنیان، اساتید و پژوهشگران می‌توانند به آن بپردازند.  

سرقت از خطوط لوله روند صعودی دارد

کاظم‌نژاد گفت: بحث سرقت از خطوط لوله در پنج - شش سال گذشته روند صعودی داشته و لازم است برای پیشگیری از آن، تدابیری اندیشیده و اقداماتی جدی انجام شود.  

رئیس کارگروه تحول و پیشرفت دانش‌بنیان اظهار کرد: در زمینه به‌کارگیری هوش مصنوعی در پالایشگاه‌ها اقداماتی را آغاز کرده‌ایم، اما هنوز استفاده عملیاتی که بتوانیم از هوش مصنوعی بهره ببریم و هزینه‌های‌مان را کاهش دهیم، اتفاق نیفتاده است. باید از هوش مصنوعی برای استفاده بهینه از فرآیندها و ارزان کردن تولید فرآورده‌های‌مان استفاده کنیم.

انتهای پیام