مهدی خدابخشی در نشست ایسنا با موضوع «بررسی وضعیت کیفیت هوای استان همدان» به مناسبت هفته هوای پاک، با بیان اینکه خوشبختانه امسال روزهای آلودگی-گردوغبار در فصل گرم و پایداری جوی در فصل سرد- نسبت به سال قبل بهتر شده است و روزهای آلوده کمتری داشتیم، مطرح کرد: براساس برآورد سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا چهارمین عامل مرگومیر در دنیاست و این خیلی عجیب و نگرانکننده است که از هر ۹ مرگ، یک موردش به علت آلودگی هواست و این زنگ خطری برای مسئولان و سیاستگذاران است که بیشتر در این زمینه کار کنند.
وی با اشاره به اینکه مرگ نزدیک به هفت میلیون نفر در سال در دنیا به علت آلودگی هوا آمار نگرانکنندهای است، خاطرنشان کرد: در استان به ویژه شهر همدان در طول سال دو نوع آلودگی داریم که یکی در فصل گرم و ناشی از گردوغباری است که عمدتاً از مناطق غربی کشور وارد استان میشود و دیگری ناشی از مصرف سوخت و ذرات و گازهایی است که در فصول سرد در آذر، دی و بهمنماه به علت پایداری هوا در شهر همدان شاهد هستیم.
خدابخشی ادامه داد: بحث گردوغبار استان را دربرمیگیرد اما بحث پایداری هوا عمدتاً شهرهای پرجمعیت را به شکلی متأثر میکند که بیشتر شهر همدان و بعضاً شهر ملایر و تاحدودی نهاوند است.
وی بیان کرد: به جز این طبقهبندی، آلودگی هوا در فضای آزاد و داخل به وقوع میپیوندد؛ آلودگی هوای داخل را هم داریم و نمیشود صرفاً به آلودگی هوای آزاد بپردازیم. سالانه عدهای به علت مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن در هوای داخل از بین میروند همچنین مسمومیتهای ناشی از مصرف شویندهها در هوای داخل رخ میدهد که در استان کمتر داریم. به علاوه بحث مصرف سوختهای جامد را شاهد هستیم که عمدتاً به خاطر وسایل گازسوز همچون اجاق و تنور در بسیاری از خانههای موجود در مناطق کشور مورد استفاده قرار میگیرد.
خدابخشی اظهار کرد: اگر از آلودگی هوای داخل بگذاریم، آلودگی هوا بعد از دخانیات دومین عامل مهم مرگ و میر ناشی از بیماریهای غیرواگیر است که اگر بتوانیم این دو عامل را کنترل کنیم، بخش عمدهای از بیماریهای منتسب به بیماریهای غیرواگیر کنترل میشود که کار سختی است چرا که بحث آلودگی هوا چندبُعدی است.
وی در ادامه گفت: شاید در فصول گرم سال بیشترین علت آلودگی هوا ناشی از ورود گردوغبار از کشورهای غربی همچون عراق، عربستان و کویت بود اما متأسفانه طی چند سال اخیر شاهد ورود گروغبار از مناطق مرکزی کشور همچون کویر قم، اصفهان، یزد و مناطقی از استان مرکزی هم هستیم و این جای نگرانی دارد که باید به آن بپردازیم، به جز این موارد، در استان نیز چشمههای گردوغبار داریم که باید برای کنترل آن برنامههایی مناسب همچون بیابانزدایی و جنگلزایی داشته باشیم.
مسئول برنامه پایش کیفیت هوای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: در گزارش کمیسازی و بررسی بیماریهای منتسب به آلودگی هوا در حال حاضر تنها یک آلاینده مورد بررسی قرار میگیرد این در حالیست که شش آلاینده معیار شامل PM۱۰ ،PM۲.۵ ،SO۲ ،NO۲ ،CO و گاز اُزن داریم و اگر میخواهیم بررسی درستی انجام شود باید تمام آلایندهها را بررسی کنیم.
استان همدان در بیشتر روزها از غلظت بالای PM۲.۵ متأثر است و عمده مشکل ما در این زمینه است و در سایر آلایندهها مشکلی نداریم
وی با اشاره به اینکه استان همدان در بیشتر روزها از غلظت بالای PM۲.۵ متأثر است و عمده مشکل ما در این زمینه است و در سایر آلایندهها مشکلی نداریم، خاطرنشان کرد: آلاینده فصل گرم PM۱۰ و آلاینده فصل سرد PM۲.۵ یا همان ذرات زیر ۲.۵ میکرون است.
خدابخشی با اشاره به شعار امسال هفته هوای پاک مبنی بر «هوای پاک، مسئول پاسخگو، شهروند مسئول» اعلام کرد: چالشهای عمده در برخی کلانشهرها وجود نیروگاههاست که با توجه به نوع سوخت مصرفی و آلایندگی این واحدها، امیدواریم به روزی برسیم که از این تکنولوژی فاصله بگیریم و به سمت انرژیهای تجدیدپذیر، نوین و پاک برویم.
وی با اشاره به صنایع آلاینده موجود در بعضی از نقاط استان اظهار کرد: لازم است بعضی از صنایع که بالقوه آلاینده هستند، در مناطقی احداث شوند که در جوار محیط های مسکونی نباشد.
خدابخشی در ادامه به بیان راهکارهای مواجهه با پدیده آلودگی هوا پرداخت و گفت: اخبار مواجهه با آلودگی باید خیلی فوری به سمع و نظر مردم برسد و امیدواریم بستری شکل گیرد که همه مردم به یکباره از وضعیت آلودگی و توصیهها مطلع شوند.
وی افزود: مهمترین بحث برای در امان ماندن مردم از آلایندهها، کاهش مواجهه است به طوری که هر چه مواجهه کمتر شود، تأثیرپذیری از مقوله آلودگی کمتر میشود.
خدابخشی خاطرنشان کرد: در هوای آلوده، یکسری از افراد آسیبپذیری بیشتری دارند؛ به افرادی که مشکلات قلبی، تنفسی، بیماری انسداد ریوی مزمن، بیماران سرطانی، خانمهای باردار، سالمندان، کسانی که به شکلی فشارخون بالا دارند، توصیه اکید میکنیم زمانی که چه به لحاظ گردوغبار و چه به لحاظ پایداری هوا آلودگی هوا داریم، حتیالمقدور از حضور در هوای آزاد و فضای باز خودداری کنند چرا که به هر حال به طور قطع آلودگی بیماریشان را تشدید میکند به ویژه کسانی که بیماری تنفس دارند.
وی ادامه داد: همچنین باید مواد غذایی مصرف کنیم که اثرات آلودگی هوا را کم کند، یکسری مواد غذایی مثل لبنیات همچون شیر، مایعات، میوههای تازه و سبزیجات میتواند به کاهش اثرات بد هوا کمک کند، یعنی اثرات سوء آلایندهها را از بین میبرد یا کم میکند در ضمن در روزهای آلوده باید از مصرف یکسری تنقلات بیفایده نظیر چیپس، پفک و نوشابههای گازدار که خود تشدیدکننده عوارض آلودگی هستند، خودداری کرد.
بنا به اعلام محیط زیست، منشأ ۸۰ درصد آلودگی هوای شهر همدان «خودروهای شخصی» است
خدابخشی اضافه کرد: باید همه شهروندان سعی کنند در روزهایی که هوا آلوده است، به ویژه زمانی که پایداری هوا داریم، از خودروهای شخصی استفاده نکنند و با توجه آمار اعلامی از سوی محیط زیست که منشأ ۸۰ درصد آلودگی هوای شهر همدان خودروهای شخصی است، میطلبد همه احساس مسئولیت کرده و از وسایل حملونقل عمومی استفاده کنند. حتی اگر نصف مردم هم از خودروهای شخصی استفاده نکنند سهم زیادی در کاهش آلودگیها خواهند داشت.
وی یادآور شد: اگر هم شهروندان مجبور به تردد داخل شهر هستند، سعی کنند حضورشان را به حداقل برسانند و در مناطق پرترافیک شهر تردد نکنند، ترجیحاً از ماسک مناسب استفاده شود، شاید برای همه مردم ماسکهای N۹۵ و فیلتردار در دسترس نباشد اما ماسکهای جراحی و معمولی میتوانند کمک کنند که ورود آلودگی به سیستم تنفسی خیلی کم شود.
خدابخشی توصیه کرد که از انجام ورزش، پیادهروی و دوچرخهسواری در هوای آلوده به ویژه در فصل تابستان که بحث ریزگردها را داریم، خودداری شود چرا که واقعاً برای سلامتی افراد مضر است. در ضمن در این ایام بهتر است در و پنجرههای منازل بسته و شیشههای خودروها بالا باشد.
وی ادامه داد: بعضی مواقع در فصل تابستان که هوا آلوده و کولر روشن است، بخشی از آلودگی از طریق کولر به داخل ماشین و منازل راه مییابد بنابراین توصیه میکنیم حتیالمقدور کولرهای آبی خاموش باشند و سیستم تهویه خودروها هم به گونهای تنظیم شود که هوا داخل کابین خودرو چرخش یابد و هوای بیرون به داخل خودرو راه پیدا نکند.
خدابخشی در بخش پایانی سخنانش به بحث مغفول مانده آلودگی صوتی اشاره کرد که به شدت در شهرها با آن مواجه هستیم و گفت: این موضوع که به تازگی در وزارت بهداشت مطرح شده، باید به لحاظ سلامت روانی مورد توجه قرار گیرد.
انتهای پیام