سیدجلال شاهرخ در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه حوضه آبریز رودخانه قره چای با مساحتی بالغ بر ۱۷ هزار کیلومتر مربع در بالادست سد الغدیر در دو استان همدان و استان مرکزی گسترش دارد، اظهار کرد: سرشاخه‌های این رودخانه در استان مرکزی از شهرستان شازند آغاز شده و در طی حدود ۳۰۰ کیلومتر مسیر خود با عبور از شهرستان‌های شازند و خنداب ضمن ورود به دشت قهاوند در استان همدان مجددا در محدوده استان مرکزی به شهرستان تفرش رسیده و در نهایت در تنگه وفرقان به دشت بزرگ ساوه وارد می‌شود.
وی ادامه داد: با در نظر داشتن وضعیت این حوزه در جغرافیای ذکر شده، اعمال مدیریت یکپارچه در بین دو استان و مشخصا در بین شهرستان‌های استان مرکزی یک ضرورت جهت دور شدن از شرایط مشابه بوجود آمده در زمان فعلی خواهد بود.
وی تصریح کرد: به منظور جلوگیری از تشدید تنش آبی احتمالی و با پیگیری‌های صورت گرفته خوشبختانه در سال جاری با اعمال مدیریت صورت گرفته تعداد زیادی از سر دهانه‌های بالادست سد در شهرستان‌های واقع در استان بسته شده‌اند تا جریان آبی بهتری از طریق رودخانه قره چای وارد سد الغدیر شود که نتیجه آن افزایش دبی ورودی به سد از حدود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه در ۲۰ روز گذشته و رسیدن آن به ۷۵۰ لیتر بر ثانیه بوده است.
مدیر امور بهره‌برداری از سد الغدیر ساوه با تاکید بر اینکه به دلیل گستردگی حوضه آبریز رودخانه قره چای نباید تصور کرد با یک بارندگی میزان دبی ورودی به سد به یکباره تا چند برابر افزایش خواهد یافت؛ به حقآبه کشاورزی در دشت ساوه نیز اشاره کرد و افزود: مطابق اسناد موجود و در شرایط ترسالی و وجود آب در ترازهای بالایی سد، حدود پنج هزار و ۲۰۰ لیتر در ثانیه مقدار آبی است که طی ۲۶۰ روز برای دو کشت پائیزه و بهاره از منابع آبی سد الغدیر برای امر کشاورزی شامل حقابه بران و مشترکین قابل تامین خواهد بود و به عبارتی دیگر میزان حقآبه بهره‌برداران و کشاورزان در پائین دست سد ساوه، این میزان است.
وی در خصوص موارد مشابه با وضعیت فعلی، به ذخیره سازی حداقلی منابع آبی در دریاچه سد الغدیر در سالهای ۱۳۹۵ و۱۳۹۷ اشاره کرد و گفت: به دلیل آنکه بخش قابل توجهی از منابع آبی سد الغدیر به مصارف شرب شهر ساوه می‌رسد و بخش عمده آن متعلق به حقآبه بران پائین دست جهت مصارف کشاورزی است لذا با توجه به میزان ورودی در هر سال آبی، میزان مصارف سد در بخش کشاورزی و شرب برنامه ریزی شده و در دستور کار این مدیریت قرار می‌گیرد.
وی گفت: باید به این نکات توجه کرد که ذخیره موجود در این سد و هر سد دیگری متاثر از آورد آبی در هر سال آبی و میزان مصارف مدیریت شده در کنار خروجی‌های اجتناب‌پذیر شامل نشت، زه‌کش و تبخیر از سطح دریاچه است.
شاهرخ ادامه داد: سد ساوه در چهار سال اخیر، با توجه به تداوم خشکسالی و عدم آوردهای مناسب و با مدنظر قرار دادن تمام درخواست‌ها که به دلیل وجود آب در مخزن سد در سه سال اخیر شدت گرفته بود و در عین حال با رویکرد آینده نگری، هیچگاه حقآبه کامل دشت را تامین نکرده و هرگونه تحویل آب براساس میزان تخصیص انجام شده در همان سال و با نگرش به ایجاد شرایط پایدار در سال های بعد بوده است.
وی گفت: در سال های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ با تکمیل شدن تراز نهایی و سرریز شدن آب، با دو پدیده افزایش در نشت آب در کنار افزایش میزان تبخیر از سطح دریاچه مواجه شدیم که این دو عامل بخش زیادی از کاهش ذخیره موجود در مخزن سد را شامل شده‌اند.
شاهرخ در ادامه با اشاره به اینکه سد الغدیر دارای ۲۷۷ میلیون مترمکعب ظرفیت نهایی است، اظهار کرد: در حال حاضر کمتر از ۲۰ میلیون متر مکعب آب(حدود ۷ درصد حجم نهایی) در دریاچه سدالغدیر ذخیره سازی شده که از این میزان ۱۶ میلیون مترمکعب در پائین دریچه‌های اول ذخیره شده و قابل استفاده نیست و به عبارتی نزدیک چهار میلیون متر مکعب آب قابلیت بهره‌برداری دارد.
وی با اشاره به اینکه با تدابیر صورت گرفته، دبی ورودی به سد الغدیر ۷۵۰ لیتر بر ثانیه است، اظهار کرد: براساس مطالعات اولیه و در سالهای قبل از احداث سد، آورد سالیانه حوضه آبریز قره چای در محل سد ۳۴۰ میلیون متر مکعب بوده است به نحوی که دبی متوسط رودخانه در سالهای ترسالی ۱۰ متر مکعب بر ثانیه و در سنوات خشکسالی چهار متر مکعب در نظر گرفته شده بود، اما در شرایط خشکسالی دبی متوسط رودخانه کمتر از یک متر مکعب بوده و هم اکنون نیز تنها ۷۵۰ لیتر بر ثانیه آب وارد سد می‌شود.
مدیر امور بهره‌برداری از سد الغدیر ساوه به تامین مصارف شرب شهر ساوه از محل منابع آبی ذخیره شده در سد الغدیر اشاره کرد و افزود: سالانه سهم آب شرب تخصیصی از سد الغدیر ۱۱.۶ میلیون متر مکعب است که تاکنون ۱۱ میلیون متر مکعب آب برای مصارف شرب شهر ساوه تحویل شده است که بر این اساس به حجم آب تخصیص داده شده به شهر نزدیک شده‌ایم.
وی ادامه داد: با توجه به کاهش حجم آب ذخیره شده باید راهکارهای دیگری برای تامین مصارف شرب از جمله، توجه ویژه به مدیریت مصرف، پایش بیشتر و در نتیجه اصلاح احتمالی شبکه توزیع در کنار بهره‌گیری از ظرفیت چاه‌های معین، علاج بخشی چاه های در اختیار شرکت آبفا و در صورت لزوم، حفر چاه جدید برای جبران کمبود احتمالی آب شرب شهر اقدام شود.
وی بیان کرد: با همین شرایط دبی ورودی به سد الغدیر تنها چهار یا پنج ماه دیگر می‌توان برای مصارف شرب شهر ساوه از منابع آبی سد الغدیر استفاده کرد.
گفتنی است سد الغدیر ساوه با ۲۶۵ متر طول تاج و حجم ۲۷۷ میلیون مترمکعب آب از نوع دو قوسی بتونی است که در سال ۷۲ با هدف تامین برق و آب کشاورزی ۲۳ هزار هکتار از اراضی این شهرستان احداث شد.
این سد براساس اهداف چند منظوره شامل تنظیم آب کشاورزی، کاهش خطرات سیل، تولید انرژی الکتریکی، اشتغال‌زایی و ایجاد مراکز گردشگری احداث شده است و از ویژگی‌های مسیر انتقال آب در سد الغدیر این است که آب از طریق کانال اصلی به طول حدود ۱۰ کیلومتر به شبکه اصلی آبیاری منتقل می‌شود.
انتهای پیام