به گزارش ایسنا، ناباروری از جمله تلخ‌ترین تجربه‌هایی است که یک فرد می‌تواند در طول زندگی داشته باشد. دلیل ناباروری یک زوج، هرچه باشد تأثیر غیر قابل انکاری بر تمامی جنبه‌های زندگی آنها می‌گذارد. مراجعه مکرر به پزشک و مراکز درمان ناباروری، انجام آزمایش های مختلف، مصرف داروهای کمکی و تن دادن به عمل‌های جراحی، تنها بخشی از این مشکل است. در کنار آن، بار سنگین روانی را که زوج نابارور متحمل می‌شوند نیز باید به تألمات آن اضافه کرد. از اضطراب و فشار روحی نتیجه نگرفتن از روش‌های درمانی پرهزینه گرفته تا مواجهه با دخالت‌ها و کنایه‌هایی که گاهی زندگی زوج را تا مرز فروپاشی پیش می‌برند. در این میان هستند کسانی که از این وضعیت دردناک به سودهای هنگفت دست پیدا می‌کنند. آنها دلالان درد هستند؛ واسطه‌هایی که جیبشان را با حسرت بچه‌دار شدن مردم پر می‌کنند.
نور نیوز نوشت، بر اساس پیمایش ملی شیوع ناباروری در ایران که گزارش آن از سوی موسسه ملی تحقیقات سلامت منتشر شد، تا سال ۱۳۹۸حدود ۳ میلیون و ۲۶۰ هزار زوج نابارور در کشور وجود داشت. این آمار اکنون به نزدیک ۴ میلیون زوج رسیده است؛ یعنی ۲۰.۳ درصد جمعیت زوج‌های ایرانی نابارورند. این در حالی است که طبق جدیدترین گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) حدود ۱۷.۵ درصد از جمعیت بزرگسال دنیا ناباروری را تجربه می‌کنند. با این حساب، میزان ناباروری در ایران بیش از میانگین جهانی آن است. ماجرا البته به همین آمارها ختم نمی‌شود چنان که بر اساس نتایج پیمایش، پیش‌بینی می‌شود که سالانه حدود ۸۸ هزار زوج به آمار ناباروری کشور اضافه شود.
به گفته حمید چوبینه، دبیر انجمن ناباروری ایران از هر ۵ زوج ایرانی یک نفر از زوجین یا هر دو نفر امکان باروری ندارند. این آمار بر اساس برآوردهای سازمان جهانی بهداشت، یک نفر از هر ۶ نفر در دنیاست و طبق اعلام این سازمان از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۱ میلادی حدود ۴۸ میلیون زوج و ۱۸۶ میلیون نفر در سراسر جهان با مشکل ناباروری مواجه بوده اند و در مورد این قضیه وضعیت هیچ قاره‌ای بهتر از قاره دیگر نیست. در واقع تمام افراد در سراسر جهان می‌توانند درگیر این مشکل شوند و به عبارتی ناباروری ،فقیر و غنی نمی‌شناسد. اما قطعا راه حل‌ها برای همه افراد عادلانه نیست و امکان دسترسی به روش های کمک باروری در تمام کشورها به طور یکسان وجود ندارد.
وقتی اجاره رحم تنها راه است
بدون شک تمام زنان که در آرزوی فرزنددار شدن هستند دوست دارند بارداری و به دنیا آوردن نوزاد را خود تجربه کنند اما گاهی این امر امکانپذیر نیست. به گفته متخصصان نازایی، مشکلاتی از جمله اندومتریوز شدید، تجربه سقط‌های مکرر و نیز حاملگی خارج رحمی، نارسایی دهانه رحم، زایمان زودرس و بیماری‌های قلبی و کلیوی از جمله دلایلی است که زن را نامزد استفاده از "رحم جایگزین" می‌کند. همچنین برخی زنان به دلایلی همچون هیسترکتومی یا درآوردن رحم، فقدان مادرزادی رحم و یا کوچک بودن رحم ،قادر به پرورش جنین در رحم خود نیستند واز این رو باید به کمک رحم جایگزین بچه‌دار شوند.
در این شرایط، زوج مورد نظر و فرد صاحب رحم جایگزین باید از نظر سلامت بیماری های مربوط به زنان و مردان، بیماری‌های عفونی، داخلی و روانی بررسی شوند و در صورت وجود سلامت جسمی و روحی، این افراد می‌توانند نامزد بارداری با کمک رحم اجاره‌ای باشند. زن نامزد رحم جایگزین، ترجیحا باید زیر ۳۴ سال سن داشته باشد و تجربه یک زایمان موفق را نیز از سر گذرانده باشد.
زنی که به عنوان حامل در روش اجاره رحم انتخاب می‌شود، دوران ۹ ماهه بارداری را سپری خواهد کرد در حالی که با جنین حاصل از لقاح آزمایشگاهی تخمک مادر و اسپرم پدر اصلی باردار شده است. صاحب رحم جایگزین، باید تمامی مراقبت‌های دوران بارداری را انجام دهد و پس از زایمان، نوزاد را به پدر و مادر تحویل دهد. برای انجام این کار مراحل قانونی طی می‌شود تا مشکلی برای زوج ها به وجود نیاید.
واسطه‌ها همه جا هستند
اجاره رحم روشی است که در سراسر دنیا به کار گرفته می‌شود و دارای بازار جهانی پرسودی است. بر اساس گزارش global market insights پیش‌بینی می‌شود تجارت این بازار جهانی تا سال ۲۰۳۲ به ۱۲۹ میلیارد دلار برسد. در ایران البته آمار مشخصی از بازار اجاره رحم وجود ندارد اما به نظر می‌رسد پول زیادی در این رابطه رد و بدل می‌شود.
وقتی برای زوج مسلم می‌شود که هیچ راهی جز استفاده از رحم جایگزین برای بارداری وجود ندارد، چالش یافتن رحم اجاره‌ای هم آغاز می‌شود. مشخص‌ترین کاری که می‌شود در این باره کرد، پیگیری از طریق مراکز درمان ناباروری است اما این کار معمولا زمان می‌برد و به جهت طی کردن مراحل مختلف، زوج‌ها چیزی بین یک تا ۵ سال باید منتظر بمانند تا فردی از سوی مرکز به آنها معرفی شود و پس از انجام آزمایش های لازم و طی کردن مراحل پزشکی و قانونی، فرآیند انتقال جنین صورت گیرد. بسیاری از زوج‌ها در این فرآیند طولانی انتظار دچار ضربه‌های روحی زیادی می‌شوند. اینجاست که واسطه‌ها وارد میدان می‌شوند.
کافی است سری به یکی از سایت‌های پر بازدید در امر باروری بزنید تا با حجم آگهی‌هایی که برای رحم اجاره‌ای داده شده مواجه شوید. واسطه‌ها عمدتا شماره تلفن‌هایی در این سایت‌ها منتشر می‌کنند و از متقاضیان می‌خواهند چه برای استفاده از رحم جایگرین و چه برای اجاره دادن رحم با آنها تماس بگیرند.
رویا زن ۳۸ ساله‌ای که تجربه ارتباط با یکی از این واسطه‌ها را داشته به نورنیوز می‌گوید:«من تا حالا سه بار تحت انجام عمل آی وی اف قرار گرفته‌ام و در کل ۱۲ جنین داشتم که در هر مرتبه سه جنین برایم انتقال داده‌اند و هر سه بار هم نتیجه منفی بوده است. حالا فقط سه جنین فریز شده برایم باقی مانده که چون نگرانم دوباره منفی شود، تصمیم گرفتم از رحم اجاره‌ای استفاده کنم تا شاید جنین‌ها در رحم فرد جوانتر بارور شود. از طریق کامنت‌های یک سایت با شماره تلفنی تماس گرفتم. خیلی‌ها در همان سایت توصیه اش کرده بودند و عنوان کرده بودند که با او نتیجه گرفته‌اند و الان بچه دارند. کسی که تلفن را جواب داد من را به شخص دیگری ارتباط داد که واسطه اصلی بود. در همان ابتدا هم خواست که ۵۰۰ هزار تومان به شماره حسابی واریز کنم تا بداند واقعا مشتری هستم. نرخی که برای معرفی عنوان کرد هم ۵ میلیون تومان بود که اگر معامله با آن فرد صورت می‌گرفت، ۵ میلیون دیگر هم باید به واسطه می‌دادم. ۵ میلیون برای معرفی دادم و خانمی را به من معرفی کرد که بعد از تماس فهمیدم نرخی که برای این کار دریافت می‌کند خیلی بالاست و خودش هم عنوان کرد که بخشی از آن را باید به معرف بدهد. در واقع واسطه از هر دو طرف پول می‌گیرد. به دلیل هزینه بالا هنوز برای این کار مردد هستم اما به هرحال ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان را همینطوری داده‌ام به واسطه که البته می‌دانم نرخ‌های بالاتری هم برای این کار می‌گیرند.»
از آنجا که نرخ مشخصی برای اجاره رحم وجود ندارد، نرخ واسطه‌گری آن هم چندان معلوم و مشخص نیست. یکی از کسانی که در مرکز درمان ناباروری واقع در شمال تهران مشغول به کار است، به نورنیوز توضیح می دهد؛ افراد برای اجاره رحم هر مبلغی را می‌توانند پیشنهاد کنند که به طور میانگین چیزی بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان و توافقی است. البته گاه ارقامی در حد ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیون تومان هم در سایت ها مطرح شده است. البته مبالغ پایین‌تر هم هست اما بالاتر از ۵۰۰ میلیون دیگر به ندرت دیده می‌شود. این مبلغ یک جا به صاحب رحم پرداخت نمی‌شود و در چند مرحله شامل غربالگری اول و دوم و نیز پس از زایمان به او پرداخت می‌شود. هزینه کلیه آزمایش ها و سونوگرافی هم به عهده زوج است و نیز مبلغی ماهانه بین ۵ تا ۷ میلیون تومان به صاحب رحم پرداخت می‌شود که می‌تواند طبق توافق در همان مبلغ اصلی باشد و یا جداگانه از آن در نظر گرفته شود.
به گفته او، واسطه‌ها معمولا در مراکز درمان ناباروی پرسه می‌زنند و مشتریان خود را از طریق تماس با بیماران پیدا می‌کنند. آنها شگردهای مختلفی دارند و گاهی خودشان را به جای بیمار جا می‌زنند. گاهی هم عنوان می‌کنند که با کمک واسطه‌ای بچه‌دار شده‌اند و از این طریق اعتماد افراد را جلب می‌کنند. بهرحال وقتی آدم‌ها مستأصل و پریشان هستند ممکن است به هر راهی دست بزنند. کسانی هستند که سال‌هاست به مرکز می‌آیند و می‌روند و دیگر خسته و نا امید شده‌اند. واسطه‌ها گاهی داستان‌های خیالی برای این افراد تعریف می‌کنند و وعده‌هایی می‌دهند که واقعی نیست چون در هرحال استفاده از رحم جایگزین به عنوان یک شانس برای بارداری محسوب می‌شود اما باز هم یک امر صددرصدی نیست. اما واسطه‌ها کاری به نتیجه ندارند و پولشان را هم معمولا همان اول دریافت می‌کنند. آنها بانکی از اطلاعات زنان نیازمند دارند که حاضرند رحم خود را برای پرورش نوزاد دیگری اجاره دهند و معمولا از طریق همان زنان هم گزینه‌های بیشتر را پیدا می‌کنند.
حمایت های بیمه ای از ناباروران
با اینهمه مدتی است که برخی از خدمات ناباروری تحت پوشش سازمان های بیمه گر قرار گرفته است. معاون دفتر خدمات تخصصی بیمه سلامت ایران، چندی پیش درخصوص حمایت‌های بیمه سلامت از زوجین نابارور گفت :«خدمات کمک باروری شامل خدمات سرپایی و تخصصی است که در مراکز تخصصی درمان ناباروری ارایه می‌شود. خدمات سرپایی شامل آزمایش، سونوگرافی و تصویربرداری و خدمات دارویی است که بیمه سلامت این خدمات را در بخش دولتی با تعرفه ۹۰ درصد ود ر بخش خصوصی ۹۰ درصد تعرفه عمومی غیر دولتی پوشش می‌دهد.» به گفته مریم آزادی، خدماتی که در مراکز درمان ناباروری که شامل خدمات فوق تخصصی هستند مانند خدمات IVF و روش میکرواینجکشن (ICSI) و خدمات لقاح داخل رحم و خدمت انتقال جنین در مراکز دولتی با پوشش ۹۰ درصدی تعرفه دولتی و در مراکز خصوصی و مراکز تامین اجتماعی با پوشش ۹۰ درصدی تعرفه عمومی غیر دولتی در حال انجام است.(فارس / ۲۹ آذر ۱۴۰۱)
رحم اجاره‌ای دستمایه ساخت فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها هم قرار گرفته و از این جهت است که می‌توان فهمید این مسأله تا چه حد می‌تواند دارای حساسیت باشد. فرآیند احساسی که مادر اصلی و مادر جایگزین طی می‌کنند، چیزی است که به راحتی از سوی کسانی که درگیر این مشکل نبوده‌اند، درک نمی‌شود. واسطه‌ها اما کاری به این چیزها ندارند. آنها به سودی می‌اندیشند که حاصل رنج زنی است که نمی‌تواند تجربه حمل نوزاد را در بطن خود داشته باشد.
انتهای پیام