رضا مقصودی‌خواه در نشست ایسنا با موضوع «فرهنگ‌سازی به منظور کاهش خطر حوادث گازگرفتگی»، اظهار کرد: سازمان نظام مهندسی ساختمان از سال ۸۱ کار نظارت بر لوله‌کشی داخل ساختمان‌های مسکونی و تجاری را انجام می‌دهد، قبل از آن شرکت گاز این کار را انجام می‌داد و از زمانی‌که نظام مهندسی این کار را انجام می‌دهد، کارهایی که ما برای کارشناسی می‌رفتیم به مراتب خطرات کمتر و شرایط بهتر بوده است.

وی افزود: سال ۸۴ دفتر مقررات ملی ساختمان برای گاز مبحث ۱۷ را نگارش کرد و تقسیم وظایف صورت گرفت و گفته شد برای این موضوع طراحی، نظارت و اجرا انجام گیرد به طوریکه طراحی را به شرکت‌های تجربی سپردند و این شرکت‌ها مثل در و پنجره‌سازها مجوزهایی داشتند و لوله‌کشی‌های گاز را در همان زمان شرکت گاز انجام می‌دادند و قرار شد فرصتی به آنها داده شود که خودشان را تطبیق دهند و پروانه اجرا از وزارت راه و شهرسازی بگیرند که متأسفانه اتفاقی نیفتاده است و شرکت‌های تجربی با مقاومت‌هایی که کرده‌اند، فعلاً با همان ترکیب و روش کارشان را انجام می‌دهند.

مقصودی‌خواه با بیان اینکه طراحی و اجرا دو بال یک پرنده هستند یعنی در واقع این شرکت‌ها، کارهایی که طراحی می‌شود و قرار است نظارت بر رویشان انجام گیرد را کامل می‌کنند، خاطرنشان کرد: در مباحثی که نوشته شد، قسمت طراحی را هم به شرکت‌های تجربی سپردند و صرفاً نظارت را به مهندسان نظام مهندسی دادند. در واقع کار لوله‌کشی گاز از قسمت‌های مصالح مصرفی گرفته تا دودکش و وضعیت عملکرد وسایل گازسوز داخل این مباحث نوشته شده است اما مبحثی که در سال ۸۴ نوشته شد خیلی جامع نبود بنابراین در سال ۸۹ ویرایش شد و یکسری مسئولیت‌ها برای طراح، ناظر و مجری و حتی بهره‌بردار پیش‌بینی کردند و گفتند هر کس می‌خواهد کار انجام دهد به چه صورت باشد.

وی ادامه داد: در قسمت طراحی همچنان در ویرایش گفته شد که همان مجری‌های تجربی کار را انجام دهند و نظارت بر عهده نظام مهندسی باشد اما قسمت اجرا را به نصاب مجاز واگذار کردند به طوریکه یک شرکت سازنده وسیله گازسوز باید نصابی را آموزش دهد که این فرد وظیفه‌اش کنترل عملکرد درست وسیله گازسوز است تا آن را راه‌اندازی کند و تحویل متقاضی دهد. این نکته در مقررات خوب بود اما چون آنها جدی نبودند، باز فشارش بر روی مهندسان سازمان نظام مهندسی بود، آن موقع فکر می‌کنم حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ نفر از مهندسان سازمان کار نظارت را انجام می‌دادند.

عضو هیأت رئیسه سازمان نظام مهندسی ساختمان استان همدان یادآور شد: برخی از وسایل گازسوز محفظه احتراق باز دارند و اکسیژن خود را از فضا می‌گیرند و به صورت اتمسفری کار می‌کنند و بعضی از وسایل گازسوز محفظه احتراقشان بسته است به طوریکه ساختمان‌هایی که دودکش‌هایشان روی دیواره و جداره نما است، از این وسایل بهره می‌گیرند، این وسایل تمام اکسیژن را از بیرون می‌گیرند و محصولات احتراق را هم بیرون می‌دهند که ایمن‌ترین نوع وسایل گازسوز محسوب می‌‍‌شوند چراکه با محیط داخل منزل زیاد در ارتباط نیستند و تنها الزامات خاص خودشان را دارد به طوریکه آن قسمتی که می‌خواهد دود و محصولات احتراق خارج شود، حریم‌هایی نیاز دارد که باید حتماً رعایت شود.

وی در ادامه گفت: وسایل گرمایشی بیشتر فصلی است، بعضی از وسایل گرمایشی همچون آبگرمکن و پکیج در ۱۲ ماه سال مورد استفاده قرار می‌گیرد و اگر هم دچار نقصی باشد چون در فصل سرد در و پنجره‌ها بسته می‌شود، بیشتر خود را نشان می‌دهد. یک مشکلی که در این قسمت‌ها وجود دارد و در آن مبحث مقررات ملی ساختمان پیش‌بینی شده است، گفته شده که نصاب نباید یک وسیله گازسوز دیگر را جای وسیله نصب کند. در واقع عمده تلفاتی که داشتیم در آبگرمکن‌های فوری بوده، یعنی در نقشه منزلی آبگرمکن زمینی پیش‌بینی شده اما آبگرمکن فوری جایگزین آن شده و در این مدل، تا زمانی‌که شیر آب گرم باز است مدام آبگرمکن روشن است و محفظه احتراقش هم باز است و کوچکترین اختلالی در دودکش کل فضا را پر از گاز مونوکسیدکربن می‌کند.

ارتباط لوله‌کشی‌های غیرمجاز و جابه‌جایی وسایل گازسوز با مسمومیت‌ها

مقصودی‌خواه افزود: مشکل دیگر لوله‌کشی‌های غیرمجاز است به طوریکه برخی بعد از اینکه لوله‌کشی‌های گازشان تأیید می‌شود اقدام به اضافه کردن یک وسیله گازسوز دیگر می‌کنند در حالیکه به صراحت در مقررات ملی ساختمان آمده اگر کسی در لوله‌کشی‌ها دست ببرد، مسئولیتی بر عهده مهندس یا شرکت مجری نیست بلکه با خود فردی است که این کار را انجام داده که با این موارد زیاد برخورد داشتیم؛ به عنوان مثال یک ساختمان موتورخانه مرکزی داشته و به سیلقه خودشان لوله‌کشی انجام داده بودند که چند سال پیش یک مورد فوتی در منطقه پردیس داشتیم.

وی ادامه داد: مورد دیگر که چند سال پیش خانمی در خیابان گلزار فوت شده بود، به جای استفاده از آبگرمکن زمینی که داخل نقشه بود و دودکش داشت، به خاطر مشکلی که برای دودکش پیش آمده بود، اقدام به نصب آبگرمکن فوری کرده و دودکش را از شیشه خارج کرده بودند در حالیکه باید از وسایل گازسوزی که برای آن قسمت تأیید می‌شود، استفاده کرد.

عضو هیأت رئیسه سازمان نظام مهندسی ساختمان استان همدان بیان کرد: واقعیت این است که در بحث طراحی و نظارت، ما نظارتی به نصب خود آن وسیله‌ها نداریم و واقعاً هم نمی‌شود که در آن مرحله نظارتی روی نصبش داشت چراکه وسایل گازسوز از اسمشان مشخص است با گاز کار می‌کنند و زمانی‌که ما برای تأیید می‌رویم گاز هنوز وارد لوله‌کشی ساختمان نشده است، یک مدت سازمان نظام مهندسی اجبار می‌کرد که این وسیله گازسوز و پکیج خاص باید در محل خود نصب شود اما از یک زمانی به بعد نیاز به کار فرهنگی دارد.

وی با اشاره به اینکه یک مدت افراد برای گرفتن تأییدیه وسیله گازسوزی را کرایه کرده و نصب می‌کردند و وقتی ما محل را ترک می‌کردیم آن را جابه‌جا می‌کردند چراکه به بهره‌برداری هم نمی‌رسید، اظهار کرد: این موارد با مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان سازگاری نداشت به طوریکه فکر می‌کنم روش صحیح این است که نصاب مجاز مجدداً به ساختمان مراجعه داشته باشد و همه چیز را بررسی کرده و با آموزش‌های لازم دریافتی و مسئولیت‌هایی که برایش تعیین شده، وسیله گازسوز را راه‌اندازی کند.

مقصودی‌خواه لوله‌کشی‌های غیرمجاز و جابه‌جایی وسایل گازسوز را در ایجاد مسمومیت با گازمونوکسید کربن و در نهایت مرگ افراد تأثیرگذار دانست و مطرح کرد: برای اتاق‌خواب‌ها که مجوز لوله‌کشی گاز داده نمی‌شد، دو مطلب داریم؛ یکی اکسیژن مصرفی است که اگر از حدی پایین‌تر بیاید حادثه‌ساز می‌شود چراکه در فصل سرما محفظه‌های در و پنجره‌ها سیر می‌شد و پس از نگارش مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان مبنی بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی در ساختمان‌ها شیشه‌ها دوجداره و مشخص شد که یکسری ساختمان‌ها مشکل دارند بنابراین مکاتبه کردیم و گفته شد تأمین هوای آنها باید از بیرون باشد پس برای بعضی از آپارتمان‌ها یک یا دو عدد دریچه‌ تعبیه و اکسیژن مصرفی از آن طریق تأمین شد.

وی با بیان اینکه برای اتاق خواب‌هایی که کوچک است، گفته شد حجم اکسیژن موجود در آنها کم است و احتمال اینکه در بسته شود و آنجا هم باز وسیله گازسوز باشد، به همین علت لوله‌کشی را منع کردند، گفت: واقعیت این است که تکنولوژی پکیج و آبگرمکن که مربوط به ۱۵۰ سال پیش دنیاست و چیز جدیدی نیست، اگر بخواهیم بگوییم خریدشان اقتصادی نیست و گران‌قیمت هستند، تبعاتی به همراه دارد؛ در قسمت بالای شهر از این سیستم‎‌ها در ساختمان‌ها استفاده می‌شود، در قسمت متوسط شهر ترکیب پکیج و بخاری است و در پایین شهر همه می‌گویند الزاماً باید بخاری داشته باشند.

حذف لوله‌گشی زیرکار، شومینه و روشنایی در همدان

مقصودی‌خواه با تأکید بر اینکه طبق متن ۳۳ قانون نظام مهندسی، مباحث مقررات ملی ساختمان هر چند سال یک‌بار باید ویرایش شود و اینگونه نیست که نیاز به تغییر نداشته باشد، خاطرنشان کرد: به تازگی توضیحاتی به مبحث ۱۷ اضافه شده که نقدهای زیادی هم به آنها بود؛ یکی اینکه خیلی از اتفاقاتی که منجر به حادثه‌های فوت می‌شد را بسته‌اند، مثلاً در مباحث قبلی می‌شد از شومینه استفاده کرد اما در مبحث جدید نیست و دیگر استفاده نمی‌شود، یا روشنایی که حذف شده است، البته ما مدت‌هاست با هماهنگی‌ با شرکت گاز زیر بار اجرای چندین مبحث از مجموعه مقررات ملی ساختمان نرفتیم، مثل لوله‌کشی زیرکار، شومینه و روشنایی و به خاطر اتفاقاتی که می‌افتاد، این موارد را حذف کردیم.

عضو هیأت رئیسه سازمان نظام مهندسی ساختمان استان همدان اضافه کرد: یک مشکل دیگر که داریم، انفجار است، مواردی داریم که گاز نشتی می‌کند و وسیله‌هایی که ترموکوپل ندارند مثل روشنایی، خاموش می‌شد و گرفتاری‌های این شکلی به وجود می‌آورد.

وی با اشاره به اینکه ساختمان‌هایی که ۱۰ سال از عمر لوله‌کشی گازشان گذشته، باید مورد بازدید قرار گیرند، تصریح کرد: تمام ساختمان‌ها نیاز به بازدیدهای دوره‌ای دارند به طوریکه مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان چند سالیست که نوشته شده و یکی از قسمت‌هایی که در آن خیلی مهم است و اهمیت دارد، بازدیدهای دوره‌ای برای لوله‌کشی گاز و دودکش‌هاست و باید یک نفر این موارد را چک کند که آیا با نقشه تأیید شده‌اش انطباق دارد یا خیر؟ نصاب وسیله گازسوزی که عوض شده، متخصص بوده است یا خیر و اتفاقات دیگر.

مردم تمایلی به بازدید مجدد لوله‌کشی گاز ندارند 

مقصودی‌خواه ادامه داد: به هر حال علت‌های زیادی داشت که این مبحث اجرا نشد و یکی از آنها این بود که مردم خیلی تمایلی ندارند کسی از بیرون بیاید و از جایی‌که در حال استفاده هستند، بگوید چه کارهایی باید انجام دهید. معمولاً در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد لوله‌کشی‌ها بعد از تأیید، تغییرات صوت می‌گیرد، یا یک طبقه جدید بر روی واحد مسکونی ساخته می‌شود. البته از ساختمان‌هایی که یک طبقه جدید می‌ساختند، بازدید کردیم، ظاهر قضیه این است که همه چیز درست است و تأییدیه دارد اما متوجه می‌شدیم مصالح ساختمانی راه دودکش‌ها را پر کرده و امکان استفاده از وسیله گازسوز نیست یا در برخی موارد با انجام ایزوگام، دودکش مسدود شده است.

وی خواستار اصلاح مبحث ۲۲ به این شکل شد که حداقل در نقل و انتقال و یا واحدهایی که دوباره دارند طبقات فوقانی‌اش را می‌سازند، مورد بازدید اجباری قرار گیرند و اظهار کرد: با مشاهده موارد فوق، اقدام به نگارش دستورالعملی کردیم که هر واحد فوقانی که طبقه بالایی‌اش می‌خواهد مجوز گاز بگیرد، طبقه پایینیش هم باید بازدید شود. اجرای این مورد را در همدان الزام کردیم که ممکن است در کل کشور اتفاق نیفتد. مقررات ملی ساختمان برای کل کشور نوشته می‌شود و این نیست که تنها برای استان ما باشد. البته تبصره‌ای دارد که اگر در استانی، بخشی نیاز به تغییر داشته باشد، این امر امکان‌پذیر است و می‌شود تغییرات را اعمال کرد.

عضو هیأت رئیسه سازمان نظام مهندسی ساختمان استان همدان در ادامه بیان کرد: در جداره حمام‌ نباید دودکش باشد که اگر باشد حادثه ایجاد می‌کند همچنین به این نتیجه رسیدیم که اگر حمام با آشپزخانه یک دیوار داشته باشد به شرطی مجاز است که یا داکت یا دیواره مستقل داشته باشد تا از بروز اتفاقات ناگوار پیشگیری کند.

مقصودی‌خواه مطرح کرد: در مبحث جدید دو، سه اتفاق جدید افتاده است؛ اینکه نصب وسایل تشخیص گاز برای گاز مونوکسیدکربن برای بعضی از قسمت‌ها الزام شده و به محض اینکه سنسور حساس شود، آلارم دهد، البته هزینه‌بر است اما سلامتی قیمتی ندارد. این وسیله شبیه مدل سنسور اعلام حریق است و استفاده از آن یک پله رو به جلو محسوب می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه اجرای مبحث ۲۲ مشکل را در آینده حل می‌کند، افزود: کار خوب دیگر این است که طراحی لوله‌کشی‌های گاز را کلاً به مهندسان سپرده و وقتی کار به دست کاردان داده می‌شود با آرامش می‌توانی در آن فضا زندگی کنی. البته در حال حاضر این موضوع به دست غیرمتخصص‌ها انجام می‌گیرد.

شرکت‌های مجزی لوله‌کشی گاز زیربار گرفتن مجوز از راه و شهرسازی نمی‌روند

این مهندس اضافه کرد: ما داریم درباره ایمنی صحبت می‌کنیم اما این موضوع برای عده‌ای که لوله‌کشی گاز را انجام می‌دهند، منافع مالی دارد، برای همین مجری‌ها این همه مقاومت می‌کنند، چرا تاکنون هیچ‌یک نرفته‌اند از وزارت راه و شهرسازی پروانه اجرا بگیرند؟ مجوزشان تنها از اتحادیه است، سال ۸۵ فرصت شش ماهه برای تطبیق خود دادند که متأسفانه تاکنون انجام نشده است که این ویرایش مبحث برای این قشر جار و جنجال شده که چرا طراحی را می‌خواهید از ما بگیرید در حالیکه هیچ کدامشان مهندس نیستند البته شاید نفراتی هم در شرکت‌های مجری، مهندس باشند.

وی ادامه داد: اتفاق خوبی که افتاد این است که در ویرایش مبحث گفته شده که شخص حقیقی یا حقوقی -قبلاً برای مجری حقوقی گفته بود- در حال حاضر راه را باز کرده‌اند و گفته‌اند بیاید پروانه را از وزارت راه و شهرسازی بگیرید، کسی که از وزارت پروانه اجرا می‌گیرد، یکسری آموزش‌های لازم را می‌بیند و ضمن مطالعه مقررات، آزمون می‌دهد اما متأسفانه تاکنون هیچ کدامشان دنبال این نبودند که این کار را انجام دهند. آنها می‌توانند از ظرفیت مهندسان ما در اجرا استفاده کنند.

امیدواریم مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان اجرایی شود

مقصودی‌خواه با اشاره به اینکه به‌روزرسانی مباحث خیلی تأثیرگذار است، مطرح کرد: اگر مبحث ۲۲ نه تنها برای گاز حتی برای حریق هم اجرایی شود، باید همه طراحان و ناظران با درنظر گرفتن سنسور در ساختمان، علاوه بر نصب مخزن آب و پمپ و درنظر گرفتن برق اضطراری و بازدید دوره‌ای، افراد ساکن در آن را محافظت کنند.

وی افزود: اگر مخزن خالی باشد یا برق اضطراری که در حریق دچار اتصالی می‌شود، وارد مدار نشود، این سنسور کارآیی لازم را نخواهد داشت البته از سال ۹۶ به بعد یکسری از ساختمان‌ها به اجبار باید دیزل ژنراتور داشته باشند که در مواقع قطعی برق و اتصالی در زمان حریق آن را وارد مدار کنند و پمپی هم داشته باشند.

عضو هیأت رئیسه سازمان نظام مهندسی ساختمان استان همدان با بیان اینکه مورد فوق تنها مثالی از مبحث ۲۲ بود که بسیار خوب است و امیدواریم اجرایی شود و شهروندان از آن استفاده کنند، تصریح کرد: واحد نظارت گاز سازمان نظام مهندسی ساختمان فعال است اما در زمینه اجرای مبحث ۲۲ با مردم مشکل داریم به طوریکه تا وقتی لوله‌کشی گاز تأیید نشده، اجازه ورود به ساختمان را می‌دهند اما بعد از آن دیگر اجازه نمی‌دهند.

وی به آموزش حدود پنج، شش نفر از مهندسان مکانیک و تشکیل گروه تخصصی گاز اشاره کرد که با شرکت گاز همکاری می‌کنند و با برگزاری جلسات دوره‌ای مسائل و مشکلات را مورد برسی قرار می‌دهند و بیان کرد: دودکش‌هایی بر خلاف اینکه باز هستند، گاز را تخلیه نمی‌کنند بنابراین مکش دودکش خیلی مهم است و باید کنترل شود که می‌توان با گرفتن شعله‌ای جلوی دودکش آن را تست کرد و یا دستمال کاغذی را پاره کرده و جلوی دودکش قرار داد، حال علت اینکه چرا با وجود اینکه مسدود نیست، درست عمل نمی‌کند و جریان هوایی داخل خانه می‌شود، باید پاسخ داد که مشکل حریم‌هاست و باید محل دودکش جابه‌جا و حریم‌ها رعایت شود به طوریکه باید سه متر از هر جان‌پناهی فاصله داشته و یک متر هم از کف پشت بام بالا باشد.

انسداد دودکش‌ها در روستاها زیاد رخ می‌دهد

مقصودی‌خواه با بیان اینکه موضوع انسداد دودکش‌ها در روستاها زیاد رخ می‌دهد، خاطرنشان کرد: اگر به دودکش دست بزنید و داغ باشد که جریان هوا وجود دارد و عملکردش درست است اما اگر ولرم یا سرد و با دست قابل لمس باشد، این خطر دارد.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه باید آرام آرام اجازه تولید آبگرمکن‌های فوری را ندهند و از بازار جمع کنند، اظهار کرد: آبگرمکن‌های دیواری جدید -فاقد جرقه بوده و با باز شدن شیر آب و گاز و اتصال به برق آب گرم شده و در صورت قطع یک مورد سنسوری دارد که مانع از کار کردن آن می‌شود- اختلاف قیمت زیادی با آبگرمکن‌های فوری -دارای اتمسفرینگ و محفظه احتراق باز- ندارند و بسیار بی‌دردسر و ایمن هستند.

پکیج‌های اتمسفرینگ به همدان نمی‌آید

عضو هیأت رئیسه سازمان نظام مهندسی ساختمان استان همدان در پایان یادآور شد: پکیج‌های اتمسفرینگ به همدان نمی‌آید چراکه در همدان مردم پکیج‌های فن‌دار می‌خرند، پس آمدن این محصولات به بازار براساس عرضه و تقاضاست.

انتهای پیام