قلعه مسکونی گردفرامرز شاهدیه‌ی یزد در انتظار ثبت ملی

قلعه تاریخی گردفرامرز واقع در شهر شاهدیه استان یزد یکی از قلاع مسکونی بازمانده از دوران اسلامی است که به رغم مرمت‌های اضطراری طی سالیان اخیر، هنوز هم حال و روز خوبی ندارد و برای تداوم حیات خود در انتظار مساعدت مسئولان میراث فرهنگی جهت ثبت ملی است.

این قلعه که دارای پلانی مربع شکل با چهار برج در اطراف آن است، طی چند سال به حال خود رها و در اثر عوامل طبیعی و انسانی دستخوش آسیب زیادی شده است؛ البته در سالهای اخیر با مشارکت مردم به صورت داوطلبانه، بخش‌هایی از آن به صورت اضطراری مرمت شد ولی به دلیل عمد کاربری گذشته و سکونت مردم در آن، وضعیت ثابت و پایداری به خود ندیده است.

بنای این قلعه تاریخی به صورت دو طبقه ساخته شده و مصالح بکار رفته جهت ساخت آن خشت خام و ملات گل بوده است.

اخیراً در جریان بازدید «مصطفی ده‌پهلوان» رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری از این بنای تاریخی، بر حفظ این مجموعه تاکید و از سوی فعالان میراث‌ فرهنگی شهر شاهدیه تقاضا شد تا در خصوص پیگیری ثبت این قلعه تاریخی از سوی معاونت میراث‌فرهنگی استان تسریع شود.

«محمد مفیدی مستوفی» از مورخان و نویسندگان معروف سده یازدهم هجری در مورد شکل‌گیری گردفرامرز چنین می‌گوید: «چون علی گرشاسب، امیرالامرای لشکر سنجر وفات کرد، فرزندش امیرفرامرز به آن سمت نصب شد و یزد در اقطاع او قرار گرفت. پس امیر فرامرز به گماشتگان خود امر فرمود که در یزد قناتی جاری ساختند و دهی در حوالی ابرندآباد ایجاد کرد که به گردفرامرز موسوم ساختند و اکنون به کیفرامرز مشهور گشته است.»

«ایرج افشار» نویسنده برجسته یزدی نیز در کتاب «یادگارهای یزد» در این باره می‌نویسد: «نامش را در کتب و اسناد، گردفرامرز نوشته‌اند و در تلفظ عامه به نحوی که من شنیدم کفله‌مرز گفته می‌شود. در جامع الخیرات، دو بار نام آن آمده و از آبادی‌های ناحیه رستاق شمرده شده است.در تاریخ یزد جعفری از این آبادی ذکری نشده اما در تاریخ جدید یزد چهار بار آمده و همه جا به صورت کیفرامرز است.»

لازم به ذکر است که شهر شاهدیه، چسبیده به شهر میراث جهانی یزد، از سه بخش ابرندآباد، گردفرامرز و نصرت آباد تشکیل شده‌ و دارای آثار متعدد دیگری بعضاً مربوط به دوران ساسانی است که از جمله این مجموعه‌های دیدنی و تاریخی علاوه بر قلعه گردفرامرز می‌توان به کاروانسرا و آب‌انبار تاریخی گردفرامرز، قلعه تاریخی ابرند آباد، بافت قدیم ابرندآباد، آب‌انبار و نیز بادگیرها و آتشکده نصرت آباد اشاره کرد.

در بازدید اخیر رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی همچنین ضمن بازدید از تپه‌های دست‌ساز تل و گودال‌باغ‌ها و قلعه نظامی مربوط به دوران ساسانیان در ابرندآباد، انجام پژوهش علمی و تخصصی و مستندنگاری از باغات و میراث کشاورزی این منطقه پیشنهاد و در این رابطه به مستندنگاری سنتی و شفاهی، بررسی شواهد موجود و منابع مکتوب، بررسی تمام قصه‌ها و روایت‌های مربوط به میراث کشاورزی ابرندآباد تاکید شد.

فراهم کردن زمینه‌های احیا و سامان‌دهی مجموعه باغات ابرندآباد از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان یزد با اختصاص اعتبار از منابع سال آینده و جهت سالجاری نیز اختصاص اعتبار برای سامان‌دهی معابر باغات مذکور از تصمیمات اخذ شده در این بازدیدها بود.

انتهای پیام

  • یکشنبه/ ۱۷ دی ۱۴۰۲ / ۱۴:۵۷
  • دسته‌بندی: یزد
  • کد خبر: 1402101712219
  • خبرنگار : 50214