یکی از مهمترین چالش های محیط زیستی پیش روی شهرها، پدیده آلودگی هواست؛ آلودگی هوا از رهآوردهای توسعه صنعتی است که با افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی، توسعه حمل و نقل موتوری و میزان مصرف سوخت، روز به روز بر شدت آن افزوده می شود به طوری که این پدیده امروز به یکی از معضلات شهرها مبدل شده است.
وضعیت نامطلوب هوا و فرا رفتن غلظت آلاینده‌ها از حد مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی در شهرها، تهدیدی جدی برای سلامتی شهروندان به شمار می‌رود.
آلودگی هوا در دهه‌های اخیر تبدیل به مشکلی اساسی برای سلامت افراد شده است؛ البته آثار آلودگی هوا حالا فقط سلامت مردم را تهدید نمی‌کند بلکه علاوه بر کاهش کیفیت زندگی، منجر به افزایش هزینه‌های سلامت نیز می‌شود.
امروزه می‌توان آلودگی هوا را در کنار مشکلات اقتصادی و ترافیک، بزرگترین مشکل زندگی در کلانشهرها و حتی شهرهای کوچک محسوب کرد اما این معضل بزرگ در شهر اردکان استان یزد، صدای مردم این شهر را درآورده است.
«حسین کلانتری خلیل آباد» استاد تمام دانشگاه و دکترای برنامه ریزی شهری و از شهروندان اردکانی در خصوص علل آلودگی هوا در این شهرستان و راهکارهای حل این بحران در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: دشت یزد- اردکان به دلیل دارا بودن زیر ساخت‌های لازم صنعتی نظیر وجود خطوط فشار قوی گاز، آب، برق و همچنین قرار گرفتن در جاده ترانزیت بین المللی تهران - بندر عباس، همیشه مورد توجه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی جهت ایجاد واحدهای صنعتی در این پهنه کویری بوده است به طوری که اکنون بخشی از حیات اقتصادی و اجتماعی شهرستان‌های واقع در این دشت به صنعت گره خورده و عامل اصلی رونق اقتصادی در این منطقه تلقی می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: توسعه صنعتی، چالش‌های زیست محیطی مختلفی را برای اردکان به همراه داشته و همیشه دغدغه‌های زیادی را برای مسئولان، مردم و صنعت ایجاد کرده است. سال‌هاست که هر واحد صنعتی در تلاش است تا به نحوی به مسائل زیست محیطی خود فائق آید، گاه با بهره گرفتن از شرکت‌های داخلی و خارجی و گاهی با مشاوره‌های گوناگون که بعضا برای رسیدن به نتیجه مطلوب، زمان و هزینه زیادی صرف می‌شود و چه بسا در برخی مواقع جز هدر رفت سرمایه، عایدی دیگری برای اردکان به ارمغان نیاورده است.
کلانتری عنوان می‌کند: بررسی‌ها نشان می‌دهد که خطر آلاینده‌های موجود در هوای اردکان فقط صنعتی نیست بلکه موقعیت مکانی این شهر به عبارتی قرار گرفتن در چاله دشت یزد - اردکان، وسایل نقلیه موتوری و طوفان شن و ماسه از جمله آلوده‌کننده‌های هوای این شهرستان است که امروز به دغدغه عمومی تبدیل شده؛ به گونه‌ای که برخی بر این باورند که روز به روز اثرات مخرب آن گریبان‌گیر شهروندان و زیست بوم شده و عرصه زیست انسانها را با خطر بیشتری مواجه می‌سازد.
وی در مورد مواقع تشدید این آلودگی‌ها و شدت گرفتن نارضایتی مردم، می‌گوید: داده‌های هواشناسی استان و شهرستان نشان می‌دهد در فصول سرد سال به ویژه پاییز و دی ماه از فصل زمستان، بیشترین روزهای آلوده و بهار کمترین روزهای آلوده در شهرستان اتفاق می‌افتد.
وی اضافه می‌کند: در یک تحلیل کلی می‌توان اذعان کرد سکون نسبی هوا، کاهش دما، افزایش فشار بر روی زمین، وقوع وارونگی دما و ماندگاری این شرایط پایدار طی چند روز متوالی و همچنین موقعیت شهر و مراکز صنعتی به انباشت مواد آلاینده و بالا رفتن شاخص کیفیت هوا کمک کرده و موجبات نارضایتی مردم را فراهم کرده است.
رئیس دانشگاه آزاد البرز در رابطه با راهکارهایی حل بحران آلودگی هوای اردکان معتقد است می‌توان این راهکارها را به دو بخش راهکارهای کوتاه مدت(حداکثر یک ساله) و راهکارهای میان مدت(حداکثر چهار ساله) تقسیم کرد اما برای توسعه پایدار منطقه باید از مسیرهای فناوری و نوآوری عبور کرد.
وی با بیان این که عده‌ای می‌گویند نمی‌شود این معضل را حل کرد در حالی که بخش زیادی از این آلودگی قابل کنترل است، اظهار می‌کند: از راهکارهای کوتاه مدت رفع این بحران می‌توان به ایجاد کارگروه اجرایی «سند آمایش و چشم انداز توسعه پایدار اردکان» با عضویت فرماندار، روسای ادارات محیط زیست، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، صنعت، معدن و تجارت، بهداشت و درمان، همچنین نمایندگان صنفی صنایع به نمایندگی از سایر صنایع مستقر در منطقه، مراکز علمی و دانشگاهی مرتبط و دستگاه های امنیتی اشاره کرد.
وی عدم صدور مجوز ایجاد و توسعه صنایع آلاینده بدون هرگونه مصلحت اندیشی، نصب سیستم های کنترلی اعم از سیکلون، اسکرابر و الکترو فیلتر جهت کنترل آلودگی خروجی صنایع منطقه، نصب سیستم پایش آنلاین بر روی دودکش جهت انجام پایش‌های مستمر وضعیت خروجی آلودگی دودکش کوره توسط اداره حفاظت محیط زیست، موازنه شیمیایی اجزاء یا تعیین عوامل موثر بر تولید ذرات معلق در هوای منطقه، کنترل آلودگی محل‌های ریزش مواد اولیه و محصول در طول خط تولید واحدهای دارای آلایندگی، محصور کردن کلیه نوار نقاله‌های انتقال مواد اولیه و محصول جهت کنترل آلودگی ناشی از انتقال مواد اولیه و محصول، نصب اسکرابر روی نوار نقاله تنظیم بار جهت پیشگیری از ایجاد گرد و غبارآلاینده و تبدیل غبارهای جمع آوری شده توسط فیلترها به لجن و انتقال به ابتدای خط به عنوان مواد اولیه را از دیگر راهکارهای کوتاه مدت در این خصوص برمی‌شمارد.
کلانتری همچنین آسفالت مسیرهای بارگیری و تخلیه صنایع گندله سازی فولاد، آسفالت جاده معادن بخصوص در غرب شهرستان اردکان، مسقف کردن محل دپوهای خاک، آهن، کاشی و غیره، ساماندهی سنگ شکن‌ها و ایجاد یک مجتمع سنگ شکن به لحاظ کارشناسی، حفظ مزارع شمال اردکان مانند چار بازار، شورابه، کچیب و کلیه کشتخوان‌های اردکان جهت تلطیف هوا، کاهش گرد و غبار ناشی از کمپرسی و تریلرهای حمل مواد معدنی، مدیریت پسماند صنایع گندله سازی به عبارتی دفن سرباره‌های خاک آهن در محل دفینه، کنترل فعالیت های عمرانی و منابع تولید گرد و غبار، تثبیت ماسه‌های روان در غرب شهر اردکان بخصوص در حوالی ایستگاه ساسان و مدل‌سازی آلودگی هوا با تهیه نقشه هم تراز آلودگی هوا با توجه به اطلاعات توپوگرافی، هواشناسی و تولید آلودگی منطقه را از دیگر این راهکارها می‌داند.
این استاد دانشگاه در رابطه با راهکارهای میان مدت برای رفع بحران آلودگی اردکان نیز می‌گوید: اجرای معماری صنعتی یعنی رعایت الگوی بهترین روش در تجهیزات و تاسیسات مرتبط با محیط زیست، ایجاد پارک‌های صنعتی، پارک‌های علمی و کاربرد فناوری‌های روز در صنعت و بکارگیری فناوری‌های هوش مصنوعی در کاهش آلودگی زیست محیطی می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد.
وی در این خصوص بر ایجاد نیروگاه خورشیدی جهت مصرف برق در صنایع و تعطیلی صنایع گازوئیلی به مرور زمان، ایجاد ناوگان جدید با استانداردهای بین المللی جهت جابجایی کارگران، ایجاد کمربند سبز شهر اردکان به عرض حداقل ۲۰ متر، توسعه فضای سبز از گندله‌سازی تا شهر اردکان و اتصال آن به کمربند شهر و نیز ایجاد شهرک‌های مسکونی در جوار کارخانه یا مکانیابی مناسب با لحاظ کردن قابلیت‌های طبیعی و اکولوژیکی، تاکید می‌کند.
وی پیشنهاد استقرار سیستم‌های کنترلی، نظم بخشی به عوارض آلودگی هوا، اصلاح قانون عوارض آلودگی هوا و نظارت کامل بر صنایع مستقر در منطقه را به عنوان دیگر راهکارهای میان مدت کنترل آلودگی هوا در شهرستان اردکان مطرح می‌کند.
کلانتری در پایان نیز آلودگی امروز شهرهای واقع در دشت یزد- اردکان را با توجه به استقرار بیش از ۸۰ درصد زیست بوم استان در این دشت محصول مکانیابی نادرست و غیر کارشناسی گذشته می‌داند ولی در عین حال متذکر می‌شود: نباید همه مشکلات را فقط به دوش گذشتگان بیاندازیم بلکه باید باور داشته باشیم که بخشی از مشکلات نیز حاصل بی‌تدبیری‌های فعلی و بیانگر این سئوال است که در طول چهار سال گذشته مسئولان چه کرده‌اند؟ اصلاً این که مجوزها با اعتراضات مردم لغو می‌شود نیز نتیجه بی‌تدبیری‌هاست؛ همیشه باید تدبیر کنیم، دوراندیشی داشته باشیم و به مردم دروغ نگوییم.
انتهای پیام