منیره افشین پور در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به طرح شدن واژه عدالت جنسیتی برای اولین بار توسط ایران در کنفرانس پکن ۱۹۹۵، اظهار کرد: آن زمان "عدالت جنسیتی" در برابر دیدگاه‌های برابری خواهان موجود مطرح شد و این دیدگاه اصیل انقلاب از همان زمان در مجامع بین المللی نمود خارجی پیدا کرد. اما سوال اینجاست که چرا این دیدگاه هنوز در ایران نتوانسته جایگاه خود را آنچنان که باید پیدا کند؟ به طوری که در کشور خودمان "عدالت جنسیتی" آنچنان که باید، توسعه نظری پیدا نکرد و به همان نسبت هم خروجی عینی قابل قبولی پیدا نکرد.
وی که مسئول میز «آسیب‌های اجتماعی زنان» است که توسط دستیار رئیس جمهوری در پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی ایجاد شد، با بیان اینکه جایگاه زن و مرد در سه ساحت انسانی و اجتماعی و خانوادگی قابل بحث است و بحث "عدالت جنسیتی" در دو بعد خانوادگی و اجتماعی خود را مطرح می‌کند، تصریح کرد: برابری جنسیتی ظلم به زن است چراکه تفاوت‌ها و شرایط روحی زن در این دیدگاه نادیده گرفته می‌شود. برابری جنسیتی درواقع روکش به ظاهر زیبایی است که خیلی از زنان فکر می‌کنند از طریق آن می‌توانند به حقوق از دست رفته خود برسند در حالی که در اصل «برابری جنسیتی» ظلم به زن است. تصور کنید زنی که خالق، وظیفه و لطف مادری و فرزندآوری را بر عهده او گذاشته است باید به مثابه یک مرد کار کند. اینها مصداق به ظلم است. این درحالی است که افراد با شنیدن عنوان «برابری جنسیتی» تصور یک نگاه ایداه آل دارند و چنین مصادیقی را نادیده میگیرند.
هنوز بر سر حضور زنان در وزارتخانه ها و مجمع تشخیص می‌جنگیم
این فعال حوزه زنان با اشاره به سخن مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه زنان به مراتب در میدان مبارزه و فعالیت جلوتر از مردان هستند، تاکید کرد: ما رهبری داریم که چنین دیدگاه متعالی و واقع بینانه ای نسبت به زن دارد اما وقتی به جامعه و دنیای پسا انقلاب نگاه می‌کنیم چیز دیگری می‌بینیم. ما هنوز داریم بر سر حضور زنان شایسته و توانمند در عرصه‌های مختلف از جمله مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس خبرگان رهبری و وزارتخانه‌ها و... می‌جنگیم. درحالی که این ها از ابتداییات انقلاب اسلامی بود. باید گفت هنوز فهم دقیق و اصولی از انقلاب اسلامی نسبت به مساله زنان ایجاد نشده است.
قرار بود زن نقطه قوت انقلاب ما باشد اما این اتفاق رخ نداد
افشین پور یادآور شد: طبق گفتمان انقلاب اسلامی قرار بود زن نقطه قوت انقلاب ما در سطح جهان باشد اما این اتفاق عملاً رخ نداد. ما سال‌ها فرصت داشتیم که این گفتمان انقلاب اسلامی را آنقدر رشد و پرورش دهیم که گفتمان های معارض و رقیب را کنار بزنیم اما وضعیت کنونی جامعه نشان می‌دهد که همچنان فاقد یک استراتژی منسجم منطبق بر گفتمان اصیل انقلاب اسلامی هستیم.
خطر نگاه متحجر و سنت‌گرا به مسائل زنان همچنان وجود دارد
مسئول میز آسیب‌های اجتماعی زنان ادامه داد: خطر نگاه متحجر و سنت گرا به مسائل زنان همچنان وجود دارد کما اینکه خطر نگاه‌های افراطی و فمینیستی نیز وجود دارد. ما درون گفتمان انقلاب اسلامی روایت‌ها و خوانش‌هایی نسبت به زن و حضور خانوادگی، سیاسی و اجتماعی‌اش داریم که باید مجال ظهور و بروز پیدا کند. نگاه سیاسی به مسائل حوزه زنان مانع رشد گفتمان اصیل انقلاب اسلامی شده است. از سوی دیگر موسسات پژوهشی و سیاست گذار حوزه زنان هم گرچه بودجه‌های زیادی در طول سال‌ها گرفتند اما کمک چندانی به گفتمان سازی و توسعه نظری این موضوع نکردند و خروجی آنها نتوانست مقبولیت اجتماعی را به دنبال داشته باشد.
این فعال حوزه زنان با اشاره به سخن رهبری مبنی بر اینکه غرب با تسلط بر مجامع بین المللی حوزه زنان اهداف خود را جلو می‌برد، تاکید کرد: این سخن کاملا درست است. از این رو باید گفت سوال اینجا است که ما در مقابل چه کار کردیم؟ و چقدر در حوزه بین المللی توانستیم نقش آفرینی کنیم؟، آیا توانستیم از فرصت حضور در مجامع بین المللی استفاده و بر روی نقاط مشترک خود با بقیه سرمایه گذاری کنیم؟ چرا بر روی این نقاط مشترک نظیر قبیح بودن ظلم به زن کار نکردیم؟ هرچند بین ما در مصداق و مرزبندی ظلم به زنان با سایر کشورها و فرهنگ‌ها اختلاف نظرهایی وجود دارد، لکن بالاخره نقاط مشترکی هم داریم. باید از این نقاط مشترک استفاده می‌کردیم تا گفتمان اصیل انقلاب اسلامی را ترویج دهیم.
متاسفانه زن مستقل سیاسی به ندرت داریم
افشین پور درباره تاکیدات رهبری بر مساله کنشگری زنان در انتخابات و امور سیاسی، خاطر نشان کرد: معتقدم ایده واقعی رهبران انقلاب اسلامی ایران در مقوله زن و خانواده هنوز در جامعه ما محقق نشده است. ما نیاز به یک نوسازی در جامعه داریم که مسیر این نوسازی از دل جامعه بیرون آید. این مسیر نوسازی را بانوان طبقه متوسط جامعه می‌توانند بیش از هر کسی هموار کنند. متاسفانه ما درون جامعه زن مستقل سیاسی به ندرت داریم.
هنوز برخی مسئولین و متولیان حوزه زنان در به کار بردن لفظ «عدالت جنسیتی» احتراز دارند
این فعال حوزه زنان ادامه داد: مقام معظم رهبری در جلسه دیروز گفتند خیلی از این صحبت‌هایی که بیان می کنند تکراری هست و قبلا بیان کرده‌اند؛ این نشان می‌دهد ایشان بارها بر این مسائل تاکید کردند اما هنوز انجام نشده است. هنوز برخی مسئولان و متولیان و پژوهشگران حوزه زنان در به کار بردن لفظ عدالت جنسیتی احتراز دارند. این در حالی است که علاوه بر رهبری، رئیس جمهوری نیز در نشست خود در نیویورک واژه عدالت جنسیتی را به کار بردند. عدالت جنستیی اولین بار در برنامه ششم توسعه مطرح شد، اما همچنان مغفول است و امیدواریم با تعبیرات اخیر رهبری، شاهد اتفاقاتی مبارک در این حوزه باشیم.
وی درباره تاکید رهبری بر اینکه ما در مسئله زنان به غرب پاسخگو نیستیم، با بیان اینکه اسلام داعیه دار حوزه زنان است، عنوان کرد: اگر نگاهی به وضعیت زنان قبل از اسلام نظیر نکاح شغار، نکاح معاوضی و زنده به گور کردن دختران داشته باشیم متوجه می‌شویم با اسلامی مواجه‌ایم که نگاه متعالی به زن دارد. خیلی از فلاسفه و دانشمندان غربی تا همین چند صد سال پیش دیدگاه تنگ نظرانه نسبت به زن داشتند، سخن کانت معروف است که می‌گوید زنان شهروندان منفعل هستند که هیچگونه استقلالی ندارد. نیچه می‌گوید خرد مخصوص مردان است. ارسطو معتقد است زن زاییده نقصان خلقت است. در کنار همه اینها دیدگاه اسلام به زن در ۱۴۰۰ سال پیش به گونه‌ای است که پیامبر می‌گوید «بهترین شما کسی است که با همسرش از همه خوش رفتارتر باشد و من از همه شما با همسرم خوش رفتارتر هستم». وقتی با چنین دینی مواجه‌ایم، طبیعی است که باید داعیه دار حوزه زنان در جهان باشیم.
افشین پور با اشاره به سخن رهبری درباره فرزندپروری و وظیفه زن در این مورد، بیان کرد: فرزندآوری لطفی است که خداوند بر عهده زن گذاشته است و این به هیچ عنوان مخالفتی با عدالت جنسیتی ندارد. اگر شاخصه‌های عدالت جنسیتی به دقت بررسی شود مشخص می‌شود که این امر در راستای حفظ کرامت زن است. درست است بار اصلی تربیت فرزند بر عهده زن است اما این به معنای آن نیست که مردان و پدران هیچ نقشی در تربیت فرزند ندارند.
مسئول میز آسیب‌های اجتماعی زنان درباره تاکید رهبری به اینکه شست و شو و پخت و پز در خانه صرفا وظیفه زن نیست هم تاکید کرد: اکنون شیوه‌های زندگی تغییر کرده است و مشارکت اقتصادی زنان در خانواده مطرح است. اینگونه نیست که فقط مردان کار کنند و زنان در منزل باشند. جانمایی دقیق و اصولی بین مشارکت اقتصادی بانوان متناسب با نقش های خانوادگی موجب ارتقاء سطح رضایتمندی طیف گسترده‌ای از خانواده‌ها خواهد شد. یکی از پایگاه‌های اصلی عزتمندی انسانها، حق انتخاب است. ضروری است، با بازاندیشی و پذیرش نگاه تکثرگرایانه در قالب‌های مشارکت، فشار نقشی از زنان جامعه برداشته شود تا آنان بتوانند با اعتماد به نفس از حق انتخاب خود لذت ببرند.
چرا لایحه «امنیت زنان» تصویب نمی‌شود؟
نیازمند تدوین قانون جامع زن و خانواده هستیم
این فعال حوزه زنان با اشاره به تاکید رهبری بر جلوگیری از ظلم به زن، توضیح داد: باید در حوزه مسائل زنان نگاه سیستمی داشته باشیم و مجموعه گزاره‌های معنادار را مکمل هم قرار دهیم نه اینکه نگاه جزیره‌ای داشته باشیم. از سوی دیگر باید بدانیم قانون امری کلی است و به استثنائات کاری ندارد. همچنین در احکام و قوانین اسلامی حقوق زن و مرد مساوی است اما مشابه هم نیست. عدالت جنسیتی هم ایجاب می‌کند برای هر جنس حق و تکلیف تعیین شود. حال باید گفت مشکل اینجاست که قوانین ما نگاه سیستمی و مجموعی به حوزه زنان ندارد لذا نیاز به تنقیح قوانین در حوزه زن و خانواده با در نظر گرفتن تراث فقهی در کنار مقتضیات زمان و مکان امری ضروری به نظر می رسد. در این خصوص نیازمند تدوین قانون جامع زن و خانواده هستیم تا به کارآمد سازی قوانین برسیم.
وی با اشاره به بی‌توجهی به تصویب لایحه امنیت زنان علیرغم تاکید رهبری به جلوگیری از طلم به زن، بیان کرد: نمی‌دانم چه مصلحتی است که این لایحه تصویب نمی‌شود؟ حتما باید رهبری برای بار سوم و چهارم در این سال‌ها اعلام کنند از طریق قوانین جلوی ظلم به زن را بگیرید که برخی تکانی به خود دهند؟. رهبری از سال ۷۰ تا کنون این دغدغه را داشتند اما همچنان مغفول مانده است. ما در این زمینه نیازمند رویکردهای افق گشا هستیم. شایسته است مقنن با پاسخگویی اصولی و اقناعی این کار را انجام دهند.
افشین پور در پاسخ به اینکه رهبری اشاره به انهدام خانواده در غرب کردند، ما باید چه کنیم که خانواده در ایران حفظ شود؟، توضیح داد: اصل بحث به جهان بینی و چگونگی نگاه انسانها به جهان پیرامون شان باز می‌گردد؛ اگر ما انسانها نگاه خدامحوری داشته باشیم طبیعتا منطبق با آن زندگی کرده و مناسبات خانوادگی و اجتماعی را بر آن نگاه منطبق می‌کنیم؛ اینجاست که خانواده ارزش و اقتدار پیدا می‌کند اما اگر نگرش ما نگاه اومانیستی و انسان محوری و همان نگاهی که غرب طی کرده است، باشد ماهم با چالش‌های غربی مواجه خواهیم شد.
انتهای پیام