بازخوانی نگاه درویش به سینمایی که به همه روزی می‌رساند

این مردم از خرمشهر ده ها هزار خاطره دارند

«ده‌ها هزار زن و مرد در خرمشهر روزهای جنگ را دیده‌اند و هرکدام از آن‌ها درباره‌ی روز فتح خرمشهر خاطره دارد، بنابراین هر کسی که از فتح خرمشهر فیلم می‌سازد در مقابل این گروه و خاطرات ثبت شده در حافظه‌شان مسئول است.»

به گزارش ایسنا، جملات بالا گفته‌های احمدرضا درویش، کارگردان تعدادی از فیلم‌های ماندگار سینماست که در آثار خود وقایعی از روزهای جنگ تحمیلی ایران و عراق را با داستانی از آنچه بر مردمِ درگیر جنگ رخ داده، روایت کرده است.

در سال‌های اخیر اگرچه ساخت فیلم‌های جنگی و دفاع مقدسی با تمرکز و جدیت بیشتری در دستور کار تولید -بویژه در ارگان‌های هنری و سینمایی- بوده ولی بسیاری از این فیلم‌ها یک قهرمان یا فرمانده جنگ را محور داستان خود قرار داده‌اند و زندگی مردم بیشتر در حاشیه داستان‌ها تصویر شده؛ این در حالی است که مقامات کشور به بهانه‌های مختلف به افتخارات و رشادت‌های تاریخی ملت، بویژه مردم خوزستان در دوران جنگ اشاره کرده‌اند.

تاکیدها بر حضور مردم در شهرهایی که درگیری مستقیم در جنگ داشتند و تلاشی که برای حفظ این سرزمین انجام دادند و نیز تاثیری که جنگ بر زندگی آن‌ها گذاشت، بهانه‌ای است برای یاداوری به فیلمسازانی که به این حوزه وارد می‌شوند تا مردم را به عنوان قهرمانان اصلی جنگ فراموش نکنند.  همانطور که پیش‌تر احمدرضا درویش براین نکته تاکید کرده بود.

این فیلمساز که بیش از یک دهه است فیلمی در سینما نساخته و با توجه به مجوز نگرفتن «رستاخیز» برای اکران در سینماها، حدود ۲۰ سال است که هیچ فیلمی از او روی پرده سینما نرفته، از سال‌ها قبل آرزوی ساخت فیلمی را درباره فتح خرمشهر داشته است. او فیلمنامه این واقعه را با نام «درخشش» نوشته که خردادماه امسال رونمایی شد.

درویش به این دلیل درباره ماجرای فتح خرمشهر کار کرده که در مقطعی آن را مهم‌ترین حادثه تاریخ معاصر نامیده بود. او سال ۱۳۸۵ در گفت‌وگویی با ایسنا گفته بود: معاصر بودن ماجرای فتح خرمشهر در بعد تاریخی آن یکی از ویژگی‌هایی است که می‌توان بدان اشاره کرد، این جنگ علیه آرمان‌های ملی و تاریخی ما صورت گرفت و حضور مردم در برابر آن از ویژگی‌های مهم این حماسه بود.

در آن زمان درویش با تاکید براینکه گروهی مجرب کار تحقیقاتی و تشکیل بانک اطلاعاتی و گردآوری مجموعه‌ی کامل از منابع تحقیقاتی درباره‌ی این پروژه‌ را برعهده داشته‌اند، تاکید کرده بود:‌ هر کارگردانی که درباره‌ی خرمشهر فیلم می‌سازد، حتما به اطلاعات کافی در این زمینه نیازمند است و ضروری است که به مواردی نظیر مردم‌شناسی، فرهنگ، تاریخ، رویدادهای سیاسی، بررسی علت‌های بروز جنگ و تجاوز دشمن به‌خاک ایران، ابعاد نظامی، عملیاتی و تحولات بین‌المللی در آن دوره از تاریخ و علل پشتیبانی ده‌ها کشور از تجاوز دشمن به ایران توجه ویژه شود.

به گفته او «ده‌هاهزار زن و مرد در خرمشهر، آن روزها را دیده‌اند و هرکدام از آن‌ها درباره‌ی آن‌ روز خاطره دارند، بنابراین هر کسی در مقابل این گروه مسئول است و از آنجا که حافظه‌ ملت ایران مشحون از خاطره‌ این رویداد عظیم در دوران دفاع‌مقدس است، فیلمی با موضوع فتح خرمشهر باید منعکس‌کننده‌ خاطره‌ همه‌ی اقشار در آن رویداد باشد.

آخرین پیگیری‌های ایسنا در بهار امسال حاکی از این بود که ساخت فیلم «درخشش» و احتمالا با نام پیشین خود یعنی «شکوه پیروزی» توسط احمدرضا درویش که این روزها در سوگ از دست دادن برادر خویش است، جدی‌تر از هر زمان دیگری است.

احمدرضا درویش پیش‌تر در مراسمی که برای نمایش «دوئل» برپا شده بود، به دیدار خود با شهید جهان‌آرا در روزهای ابتدایی جنگ و زمانی که خرمشهر در محاصره بود اشاره کرده و گفته بود: همیشه دوست داشتم در فیلم‌هایی که درباره جنگ می‌سازم یک اشاره و امضایی از او در فیلم‌هایم باشد، زیرا جهان‌آرا نماد و اسوه مقاومت در روزهای ابتدایی جنگ بود. او در عین حال همواره تاکید کرده: سینمای دفاع مقدس به یک قشر و جناح محدود نیست. سفره‌ای است که به همه روزی می‌رساند و غذا می‌دهد و هرکسی که تشنه و اشتهای سیر شدن داشته باشد از این سفره به اندازه‌ کافی بهره‌مند می‌شود.

او اظهار امیدواری کرده بود که روزی بزرگان سینما در عرصه‌ سینمای دفاع مقدس وارد شوند و در این زمینه‌ فیلمی را تولید کنند و در عین حال به آن‌ها ایرادی هم گرفته نشود که حتما باید جنگ را تجربه کرده باشند.

آنچه درویش به آن اشاره کرده دغدغه برخی از فیلمسازان دیگر نیز بوده که ساخت فیلم از آنچه در دوران جنگ بر مردم گذشته و تاثیرات آن را دغدغه‌ای مهم می‌دانند ولی در موارد بسیاری با محدودیت‌هایی مواجه شده‌اند که مروری بر فیلم‌هایی که نتوانستند مجوز اکران بگیرند یا درگیر ممیزی‌های زیاد شدند مصداقی بر این ادعاست. در کنار این‌ها نگاه شعارگونه و نادیده گرفتن مردم بومی حاضر در خط مقدم نبرد و بی‌توجهی به آنچه برآن‌ها رخ داده هم مورد انتقاد بوده است. با این حال تاکید دولتمردان بر حضور مردمی که در شهرهای مختلف کشور در مقابل بیگانگان ایستادند، سوژه‌های متفاوت‌تری را می‌تواند دستمایه ساخت فیلم‌های دفاع مقدسی کند.  

انتهای پیام

  • یکشنبه/ ۳ دی ۱۴۰۲ / ۰۹:۴۸
  • دسته‌بندی: سینما و تئاتر
  • کد خبر: 1402100301216
  • خبرنگار : 71219