شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان در راستای تولید علم و محصولات مفید، توسعه کسب‌وکار و رشد اقتصادی و همچنین تجاری‌سازی اختراعات و تحقق اهداف علمی و اقتصادی در راستای گسترش اختراع و نوآوری تلاش و فعالیت می‌کنند تا برای کشور ارزش‌افزوده فراوانی ایجاد شود.

این مؤسسات و شرکت‌ها به نوعی موتور پیشران اقتصاد کشور محسوب می‌شوند که می‌توانند با توسعه محصولات و بنگاه‌های زیرمجموعه، نقش تعیین‌کننده در رشد اقتصادی کشور داشته باشند.

پیش از این شرکت‌های دانش‌بنیان بیشتر به رفع نیازهای صنایع روی آورده بودند و «صنعت» جایگاه خاصی در این شرکت‌ها داشت اما با گذشت زمان برای رفع نیازهای مردم در حوزه‌های کشاورزی، پزشکی، صنایع غذایی، ماشین‌آلات و ... خدمات و محصولات لازم را ارائه کردند.

اکنون شرکت‌های دانش‌بنیان در جامعه حضور فعال‌تری دارند و متخصصان امر از مقوله تئوری‌محوری به تولید محصول رسیده‌اند.

شکل‌گیری زیست‌بوم دانش‌بنیان از تولید محصولات صنعتی فراتر رفته و به حوزه‌های حیاتی و تأثیرگذار «صنایع غذایی»، «دارو»، «فناوری اطلاعات و نرم‌افزارهای رایانه‌ای»، «خدمات تجاری‌سازی»، «صنایع فرهنگی، خلاق، علوم انسانی» و ... رسیده است.

براساس اعلام وزارت کشور، استان همدان سال گذشته با ۸۹ امتیاز رتبه اول اقتصاد دانش‌بنیان را بین سایر استان‌های کشور کسب کرده است.

در حال حاضر استان همدان دارای ۷۸ شرکت دانش‌بنیان و ۳۸۰ واحد فناور بوده که حدود ۲۷۰۰ نفر در این واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان مشغول به فعالیت هستند.

بنا به گفته رئیس پارک علم و فناوری استان همدان، در سال گذشته میزان ۱۰۰۰میلیارد تومان فروش ریالی و ۵.۵ میلیون دلار فروش ارزی توسط واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری استان همدان رقم خورده است.

برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور استان، دانش فنی و میزان تولید بالایی دارند و محصولات آنها جایگزین محصولات خارجی در سطح بازار داخلی می‌شود و نیز نمونه خارجی محصولات برخی از آنها یا وجود ندارد یا بسیار کم است.

در سطح استان همدان دولت برای حمایت از این شرکت‌ها، در سال گذشته ۱۱۰ میلیارد تومان تسهیلات ارزان‌قیمت از محل تبصره ۱۶ و ۱۸ پرداخت کرده است اما در این گذر، این شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور با مشکلات و چالش‌هایی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند که در همین رابطه طی گفت‌وگو با برخی از این واحدها جویای این مشکلات شدیم.

مدیرعامل یک شرکت فعال در حوزه با تکثیر و پرورش زنبور براکون و تریکوگر در گفت‌وگو با ایسنا، اظهارکرد: واحد ما جزو یکی از واحدهای فناور صنعتی در شرف دانش‌بنیان شدن است که در رابطه با تکثیر و پرورش زنبور براکون و تریکوگراما به منظور مبارزه بیولوژیک با آفات به ویژه آفات مربوط به گوجه‌فرنگی و ذرت فعالیت دارد.

علیرضا نظری، ۴۹ ساله دکترای حشره‌شناسی گفت: مبارزه بیولوژیک با آفات با هدف کاهش مصرف سموم، حذف بقایای سموم در محصولات، تولید محصول سالم، رعایت مسائل زیست‌محیطی و بهره‌گیری از روش‌های غیرشیمیایی در کنترل عوامل خسارت‌زا انجام می‌شود.

وی بیان کرد: در حال حاضر واحد و شرکت ما در محوطه مرکز تحقیقات کشاورزی استان واقع شده است و به صورت استیجاری در این محل مستقر هستیم.

نظری با اشاره به اینکه زنبور تریکوگراما آفات را در مرحله تخم و زنبور براکون تخم‌های باقیمانده را که تبدیل بهلار شده‌اند، از بین می‌برد، خاطرنشان کرد: معمولاً رهاسازی این دو نوع زنبور در فصول بهار و تابستان دقیقاً زمانی‌که گل‌های گوجه‌فرنگی در فضای باز شکفته شده و نیز در پایان اردیبهشت در مزرعه ذرت انجام شود که در همین رابطه در بهمن‌ماه کار تولید و تکثیر انبوه این دو نوع زنبور را در این شرکت آغاز می‌کنیم تا در آن زمان به حداکثر تولید چند میلیونی خود برسیم.

مدیرعامل این شرکت ادامه داد: پس از تکثیر انبوه و انجام بسته‌بندی از طریق ماشین‌های یخچال‌دار این زنبورهای تولید و تکثیر شده برای رهاسازی در مزارع بین کشاورزان توزیع می‌شود.

وی گفت: به علت اینکه در این رابطه بحث کاهش مصرف سموم و رسیدن محصول سالم به دست مصرف‌کننده مطرح است، وزارت جهادکشاورزی از این واحد فناور حمایت داشته و ۴۰ درصد هزینه از طریق وزارتخانه و مابقی هزینه نیز از طریق کشاورز پرداخت می‌شود.

نظری یادآور شد: در همین رابطه قرارداد دیگری نیز با سازمان جهادکشاورزی استان همدان برای تکثیر و توزیع این دو نوع زنبور بین کشاورزان سطح روستاها داریم.

وی افزود: آنچه در درجه اول در بحث کار ما مهم است لیبل‌گذاری محصول سالم و ارگانیک بوده که به این نحو از کشاورزان نیز حمایت می‌شود و کشاورزانی که از این محصول استفاده می‌کنند به طور قطع با افزایش تولید روبرو خواهند بود و بیشتر به استفاده از محصول واحد فناور ما برای مبارزه بیولوژیک ترغیب خواهند شد و به صورت غیرمستقیم از این طریق از ما حمایت صورت می‌گیرد.

نظری با اشاره به اینکه تاکنون از پارک علم و فناوری استان چندین فقره تسهیلات ارزان‌قیمت برای بحث سرمایه در گردش و نیز خرید تجهیزات دریافت کرده‌ایم، گفت: در حال حاضر برای توسعه کار خود نیازمند حمایت هستیم چراکه توسعه این واحد فناور صنعتی و احداث فضای بزرگتر برای توسعه و ارتقاء کار از نقش مؤثر و کمک‌کننده‌ای در ثبات این واحد فناور برخوردار خواهد بود.

وی در ادامه ‌بیان کرد: در رابطه با قراردادی که با جهادکشاورزی داریم، پرداخت‌ها کمی دیر به دیر انجام می‌شود که این امر کمی برای واحد فناور ما مشکل ایجاد کرده و نیاز است جهادکشاورزی پرداخت‌ها را به‌روز کند چرا که در حال حاضر در این واحد چهار نفر به صورت ثابت و در بهار و تابستان ۱۵ تا ۲۰ نفر به صورت فصلی به منظور بسته‌بندی زنبورهای تکثیر شده فعالیت دارند و باید حقوق ماهانه نیروی کار این مجموعه را پرداخت کنیم و پاسخگوی زحمات آنها باشیم.

مدیرعامل یک شرکت فعال در حوزه انواع سوسیس و کالباس نیز به خبرنگار ایسنا گفت: شرکت دانش بنیان ما در بحث تولید انواع سوسیس و کالباس فراسودمند از ماهی و روغن امگا ۳ از ماهی از سال ۹۷ فعالیت خود را در شهرک صنعتی آغاز کرده است.

کاوه رحمانی ۳۷ ساله PHD و عضو هیأت علمی دانشگاه ارومیه، با بیان اینکه در حال حاضر در شرکت دانش‌بنیان ما ۱۵ نفر به صورت مستقیم اشتغال دارند، افزود: ما کار خود را از ابتدا با شرکت دانش‌بنیان آغاز کردیم و در این مسیر با سختی‌های بسیاری مواجه بوده‌ایم.

وی با اشاره به مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور اظهارکرد: متأسفانه به صورت عملیاتی تفاوت ملموس و عملی بین شرکت‌های دانش‌بنیان با شرکت‌های ساده  وجود ندارد و شرکت‌های دانش‌بنیان باید فرآیندهای طولانی و بروکراسی‌های اداری و پیج و خم ادارات را طی کنند که وقت و انرژی زیادی از ما می‌گیرد در حالی که شرکت‌های ساده چنین زمانی را در بروکراسی‌های اداری طی نمی‌کنند.

این فعال حوزه دانش‌بنیان ادامه داد: برخی تسهیلات برای شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد که بهره‌مندی از این تسهیلات برای شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار سخت بوده و نمی‌توان به راحتی دریافت کرد در ضمن در شرایط فعلی آنچه می‌تواند این شرکت‌ها را تکان دهد و موجب ارتقاء و رشد آنها شود تسهیلات مالی است.

وی اضافه کرد: بهره‌مندی از این تسهیلات برای شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور نوپا راحت نیست و وقتی به بانک معرفی می‌شوند، در ابتدا اعتبارسنجی شده و مانند کسی که برای بار اول به بانک آمده، رفتار می‌شود در حالی که بین کسی که یک دانش فنی خاص دارد با کسی که کار عادی و تولیدی می‌خواهد انجام دهد، تفاوت وجود دارد و نباید باید یک دید، به همه مشتریان نگاه شود.

رحمانی بیان کرد: علاوه بر این، شرکت‌های دانش‌بنیان در مسیر خود با سختی‌های زیادی مواجه هستند به طوری که بروکراسی‌های اداری پیچیده در روند دانش‌بنیان شدن وقت زیادی از آنها می‌گیرد در ضمن در برخی موارد به علت تأخیر در بازپرداخت تسهیلات توسط برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان، تا حدودی صندوق حمایت نوآوری و شکوفایی در پرداخت تسهیلات به سایر شرکت‌ها سخت‌گیری دارد.

وی با بیان اینکه ما با شرکت‌های دانش‌بنیان وارد یک‌اقیانوسی شده‌ایم که رقیب وجود ندارد و فضا برای کار زیاد و رقابت کم است اما مشکلات خیلی زیاد بوده و باید راه را در این مسیر هموار کرد، ادامه داد: در عرصه فعالیت دانش‌بنیان به علت نوپا بودن آن، بسیاری از موارد مورد توجه واقع نشده و همه کارها را باید خودمان انجام دهیم و بدین منظور باید به چندین وزارتخانه مراجعه داشته باشیم که این امر نیز یکی دیگر از مشکلات ما به شمار می‌رود.

این فعال حوزه دانش‌بنیان با اشاره به اینکه به زعم بنده کارهای دانش‌بنیان مخصوص انسان‌های بسیار بزرگ بوده و در بحث دانش‌بنیان به دنبال این هستیم که یک تکنولوژی خاص را تجاری‌سازی کنیم و این امر مستلزم هزینه بسیاری است، گفت: جوانی که در این رابطه دانش دارد و توان مالی لازم را نداشته باشد و به این حوزه ورود پیدا کند، آسیب بزرگی برای خود، اطرافیان و حتی جامعه خواهد بود.

وی اضافه کرد: باید این کار را کسی انجام دهد که سرمایه‌گذار بزرگی بوده و تحمل تمامی مشکلات را داشته باشد؛ بدان معنا که یک شرکت و صنعت بزرگ که رشد کرده و به سوددهی رسیده و با توان مالی بالا، از طرفی‌ که صنایع معمولی خود را دارد و حقوق پرسنل خود را به‌روز پرداخت می‌کند آنگاه در این رابطه طرح دانش‌بنیان خود را اجرایی کند و کارهای دانش‌بنیان انجام دهد تا در این مسیر به مشکل برخورد نکند یا اینکه برخی شرکت‌ها که وابسته به IT هستند و بتوانند با سرمایه کمتر نیز کار خود را راه‌اندازی کنند.

این فعال حوزه دانش‌بنیان با اشاره به ضرورت ورود بنگاه‌های بزرگ به حوزه فناوری گفت: تحقیق و توسعه مهمترین رکن شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور است و بنگاه‌های بزرگ به‌علت شناخت، ارتباط با بازار، نیاز مشتری و بازارهای صادراتی می‌توانند تصمیمات خوبی اتخاذ کنند.

وی اظهار کرد: بنگاه‌های بزرگ در صورتی‌ که واحدهای فناوری در زمینه تحقیق و توسعه دچار مشکل باشند، آنها را با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان مطرح می‌کنند و در این صورت واحدهای فناور به بازار متصل خواهند شد.

رحمانی ادامه داد: از سوی دیگر منابع مالی زیاد بنگاه‌های بزرگ جای ریسک برای سرمایه‌گذاری در واحدهای فناوری کوچک را باز می‌گذارد و در این‌ صورت واحدهای فناور برای کسب مجوز شرکت‌های دانش‌بنیان شانس بیشتری خواهند داشت.

وی افزود: کار ما به عنوان شرکت دانش‌بنیان تولید انواع سوسیس و کالباس از ماهی و روغن امگا ۳ از ماهی کاری است که ملموس بوده و باید مواد اولیه خریداری شود، تکنولوژی روز نیاز دارد و برای این اقدامات به نقدینگی و سرمایه بالا نیاز است.

مدیرعامل یک شرکت فعال در حوزه‌ی تولید ماشین‌آلات و دستگاه‌های برش و بسته‌بندی دستمال نیز در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: شرکت ما یکی از شرکت‌های فناور در رابطه با تولید ماشین‌آلات و دستگاه‌های برش و بسته‌بندی دستمال کاغذی، دستگاه رول‌کن و پرفراژ سفره یکبار مصرف و کیسه فریزر بوده که فعالیت خود را از سال ۹۶ آغاز کرده و در سال‌جاری این شرکت در شهرک فناور استان مستقر شده است.

جواد کرمی ۳۵ ساله فوق‌لیسانس رشته برق قدرت و استاد دانشگاه فنی مهندسی شهید جباریان گفت: در حال حاضر این شرکت فناور به صورت مستقیم برای ۱۴ نفر و به صورت غیرمستقیم برای ۳۰ تا ۳۵ نفر اشتغال ایجاد کرده است.

وی با بیان اینکه دستگاه‌های تولید شده این شرکت علاوه بر سراسر کشور، به سایر کشورها از جمله افغانستان و عراق نیز صادر می‌شود، خاطرنشان کرد: تولیدات واحد ما در سطح غرب کشور تنها مختص به شرکت ما بوده و هیچ شرکتی در غرب کشور فعالیت این‌چنینی ندارد.

کرمی افزود: یکی از برنامه‌های این شرکت فناور گسترش این شرکت بوده که برای طرح توسعه به اعتباری افزون بر پنج تا شش میلیارد تومان نیاز خواهد بود. در طرح توسعه تصمیم داریم یکی از دستگاه‌های نایلون و نایلکس را به خطوط  تولید خود اضافه کنیم تا با این اقدام در استان همدان به عنوان سازنده بزرگ این حوزه ساخت و تولید داشته باشیم.

وی با اشاره به چالش، مشکلات و دغدغه‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور، با بیان اینکه بروکراسی اداری و سنگ‌اندازی بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات قانونی را می‌توان از جمله مشکلات و دغدغه‌ها دانست، خاطرنشان کرد: بروکراسی‌های وقت‌گیر و پرپیچ و خم در سطح ادارات برای انجام کار شرکت‌های دانش‌بنیان یکی از مواردی است که اکثریت شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور با آن مواجه هستند و وقت زیادی را از آنها می‌گیرد و حتی در برخی موارد کار آنها در برخی از دستگاه‌ها قفل می‌شود.

وی با بیان اینکه متأسفانه شرکت ما تاکنون حمایت ویژه‌ای از دولت نتوانسته دریافت کند و در همین رابطه یکسری امتیازات بود که در واگذاری آنها شرکت ما بی‌بهره ماند، مطرح کرد: مشکل نقدینگی و  سرمایه در گردش یکی دیگر از مشکلات مهم شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور بوده و در بحث پرداخت تسهیلات بانکی شرایطی وجود دارد که این شرایط برای دانش‌بنیان‌ها و افراد عادی یکسان است؛ کسی که کار خود را از صفر آغاز کرده، در بحث دریافت تسهیلات بانکی با همین مشکلات سیستم بانکی مواجه بوده و کسی هم که از چندین سال پیش در زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور فعالیت و تولید دارد و اشتغال ایجاد کرده، همان مشکل را داراست و این امر شرایط دریافت تسهیلات را مشکل می‌کند.

کرمی بیان کرد: اگر تقویت اقتصاد دانش‌بنیان در دستور کار دولت است، حتماً نیاز است که مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان دقیق‌تر بررسی شود و با توجه به نیازهای این شرکت‌ها، سیاست‌هایی در پیش گرفته شود که این موانع رفع شود.

وی گفت: از دستگاه‌های اجرایی خواستاریم تا نسبت به پیشبرد امور مختلف در عرصه دانش‌بنیان تسهیل‌گری کنند و شرایط لازم را برای بهتر شدن وضعیت این شرکت‌ها از نظر امکانات فراهم آورند.

مدیرعامل یک شرکت فعال در حوزه‌ی تولید و فرآوری داروهای گیاهی و فرآورده‌های طب سنتی ایرانی هم در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: شرکت ما در زمینه تولید و فرآوری داروهای گیاهی و فرآورده‌های طب سنتی ایرانی، آرایشی و بهداشتی گیاهی دارای فعالیت است.

مصطفی چراغی با بیان اینکه شرکت ما یک شرکت فناور بود و در شُرف دانش‌بنیان شدن است، اظهارکرد: از سال ۹۷ شرکت ما فعالیت خود را آغاز کرده و در حال حاضر هم در پارک علم و فناوری و هم در دانشگاه علوم پزشکی مستقر بوده و به صورت مستقیم برای سه نفر اشتغال ایجاد کرده است.

وی با اشاره به اینکه تحصیلات بنده کارشناسی رشته منابع طبیعی و گیاهان دارویی است، بیان کرد: تحقیق و بررسی مطالعات پژوهشی و آزمایش‌ها درباره تهیه چند مکمل از فرآورده‌های زنبورعسل مانند بره‌موم یا پروپولیس propolis و چند ترکیب فرآورده گیاهی از جلبک اسپیرولینا از فعالیت‌های این شرکت است ضمن اینکه در راستای طرح پیوند دانشگاه و صنعت نیز این شرکت در چند طرح پژوهشی و آزمایشگاهی در زمینه مطالعات ماده مؤثر گیاهان دارویی در ترکیب داروهای مورد تحقیق، با دانشگاه بوعلی‌سینا در ارتباط بوده است.

چراغی با اشاره به اینکه دو تا سه محصول جدید در حال ثبت اختراع دارم که تک‌محصول هستند، ادامه داد: در حال حاضر مجوز بهره‌برداری محصولات بهداشتی و گیاهی خود را دریافت کرده‌ام که یکی از این‌محصولات جلبک اسپیرولینا است و به‌زودی تأیید شده و وارد داروخانه‌های سطح استان و کشور خواهد شد و بازار خارجی نیز می‌تواند داشته باشد.

وی با اشاره به جلبک اسپیرولینا تصریح کرد: این ریزجلبک‌ها را که سازگار با محیط زیست هستند و نسبت به محصولات شیمیایی ایمن‌تر و بی‌ضررترند، می‌توان جایگزین محصولات آرایـشی و بهداشتی دارای ترکیبات شیمیایی کرد.

وی با اشاره به اینکه حوزه کار ما بسیار سخت است و به سختی می‌توان مجوز این محصولات تولید شده را دریافت کرد، یادآور شد: ۳.۵ سال است که طرح محصول تولیدی را برای دریافت مجوز ارائه داده‌ام و در حال حاضر مراحل  سخت کمیسیون اول دو محصول تولید شده بنده گذشته و در مراحل بعدی کارشناسی است ضمن اینکه مجوز بهره‌برداری محصولات بهداشتی و گیاهی خود را دریافت کرده‌ام.

چراغی بیان کرد: یکی از مهمترین مطالبات و دغدغه‌های مشترک شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیل در دریافت مجوز است، روند سخت صدور مجوز و معطلی در دریافت آن و نبود سرمایه کافی مانع از توسعه فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود.

وی مطرح کرد: یکی از مشکلات دانش‌بنیان‌ها بروکراسی‌هایی است که سیستماتیک شده و متأسفانه همچنان روال را سخت‌تر از کاغذبازی بروکراسی قدیم و گذشته کرده است.

این پژوهشگر و کارآفرین ادامه داد: هر کاری که می‌خواهیم انجام دهیم می‌گویند سیستمی اعلام درخواست کنید سپس فایل فیزیکی را برای ما بیاورید که در نهایت این امر وقت بیشتری را اتلاف می‌کند و کاری عبث بوده و در نهایت باید به صورت فیزیکی کار خود را انجام دهیم.

چراغی همچنین گفت: یکی از مشکلات دیگر به ویژه در حوزه سلامت و در حوزه کار ما، محدود بودن تبلیغات بوده و در بحث دارو و سلامت محدودیت‌هایی در تبلیغات داریم و ابزارهای تبلیغاتی آن محدود است.

وی تصریح کرد: در بحث شرکت‌های دانش‌بنیان داشتن سرمایه اولیه برای تولید، تأمین و تبلیغات مهم است و هر کار پژوهشی نیاز به سرمایه اولیه دارد تا یک ایده پژوهشی و عملی به وجود بیاید تا بدانیم آیا طرح فوق قابلیت دانش‌بنیان شدن را دارد یا خیر؟

چراغی با مهم بر شمردن سرمایه اولیه و سرمایه در گردش برای شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: هزینه بالای تأمین مالی مهمترین مانع رشد شرکت‌های دانش‌بنیان است، این شرکت‌ها بخشی از سرمایه مورد نیاز برای تحقیق و توسعه را از طریق وام‌های بانکی تأمین می‌کنند اما بانک‌ها به عنوان مؤسسات انتفاعی که باید امکان سودآوری را برای سهامداران خود فراهم کنند، به ناچار ریسک‌پذیری پایینی دارند و از قبول تعهدات شرکت‌های نوپا به علت نبود سوابق مالی و اعتباری استقبال نمی‌کنند که این امر نیز از دیگر مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان به شمار می‌رود.

به گزارش ایسنا، در گفت‌وگو با دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور، نقدینگی و سرمایه اولیه و سرمایه در گردش، بروکراسی‌های اداری پیچیده و سیستماتیک، محدودیت تبلیغات، سخت‌گیری و سنگ‌اندازی بانک‌ها در پرداخت تسهیلات، زمان‌بر بودن و سختی‌های دریافت مجوز از چالش ها و مشکلات مشترک بود.

به طور قطع  رفع این مشکلات و تسهیل‌گری دولت در این مسیر از نقش مؤثری در توسعه و گسترش این کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و خلاق برخوردار خواهد بود و کشور با رفع این چالش‌ها در آینده نه‌چندان دور می‌تواند در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشد.

انتهای پیام