در دوران ما هویت‌بخشی موضوع حائز اهمیتی است، هرکسی به دنبال اصالتی است که ممکن است از یک اثر به آن برسد، روستاها محل پر رفت‌وآمدی شده‌اند برای تاریخ‌پژوهانی که می‌خواهند ثابت کنند اجداد ما روزی به شکوه و فرزانگی در گوشه‌ای زندگی می‌کردند و در همین ایام شهر قزوین را «کهن شهر قزوین» می‌نامند.
راستش برای من که یک دهه از سکونتم در قزوین می‌گذرد تنها یک مفهوم که با چشم‌های خود دیده‌ام و لمس کرده‌ام مهم است و آن اینکه قزوین یک شهر سنتی و زیبا است، شهر کوچکی که رد پای تاریخ را می‌توانید در کوچه‌پس‌کوچه‌هایش دنبال کنید و همین یعنی اصالت، یعنی روح و یعنی همه آنچه می‌تواند دلی را به شهری گره بزند.
دروازه درب کوشک، یکی از بازماندگان ۲۵۰ دروازه تاریخی ایران‌زمین
محمدحسن سلیمانی، پژوهشگر تاریخ قزوین، به ایسنا می‌گوید: روزگاری در ایران ۲۵۰ دروازه برای ورود به شهرها وجود داشته که امروز از آن دروازه‌ها تنها چهار عدد باقی‌مانده که ۲ دروازه هنوز در قزوین پابرجا است، دروازه درب کوشک در محله درب کوشک قزوین قرار دارد که به‌نوعی در زمان خود دروازه‌ای به روی اولین شهرک صنعتی ایران بوده است و در روزگار رونق خود شهر را از محله صنعتی که در آن زمان کارخانه آرد، پنبه‌پاک‌کنی، بافندگی و روغن‌کشی را شامل می‌شد جدا می‌کرد.
این پژوهشگر تاریخ قزوین ادامه می‌دهد: روبه‌روی درب کوشک هم عمارت کالسکه خانه حاج ابوالقاسم رضوی (مالک کارخانه آرد رضوی) دایر بوده که امروز هم این بنا پابرجا است و از آن به‌منظور راهنمایی گردشگران استفاده می‌شود.
به روزگار رونق قزوین به‌عنوان مهد تحصیل علوم مذهبی
سرک کشیدن به گوشه‌های کمتر دیده‌شده قزوین را ادامه می‌دهیم و به وجود جذاب مدارس علمیه در قزوین می‌پردازیم. تلفیق مسجد و مدرسه در ایام قاجار بسیار باب بوده است و نمونه آن در قزوین هم فراوان است، مسجد و مدرسه صالحیه، شیخ‌الاسلام و حیدریه از این نمونه‌ها هستند اما مدرسه صالحیه که در سه‌طبقه بناشده ارزش تاریخی فوق العاده‌ای دارد و کاملاً چشم‌نواز است. این مدرسه امروز هم به کاربری علمی خود ادامه می‌دهد اما در گذشته علوم ریاضی، فلسفه و نجوم هم در آن تدریس می‌شده، به گفته متولی مدرسه امروز از ۸۲ حجره دایر در این فضا ۲۷ حجره فعال است و در نوبت صبح و عصر ۸ کلاس در آن برپا می‌شود.
فضای صالحه برای منِ بیننده صفای دیگری دارد، فضا، فضای آموزشی طلاب جوان است و ورود خانم‌ها به این مدرسه محدودیت دارد برای همین هم دیدنش برای من لطف را دوچندان کرده است.
سلیمانی درباره مسجد و مدرسه صالحیه توضیح می‌دهد: این مدرسه از بزرگ‌ترین مراکز علمی در دوره قاجاریه بوده و امروز حدود ۱۹۱ سال از زمان تأسیس آن می‌گذرد؛ مدرسه علمیه صالحیه ۱۲۱۱ خورشیدی مورد بهره‌برداری قرارگرفته است.
وی می‌گوید: ملامحمد صالح برغانی قزوینی برادر شهید ملامحمدتقی معروف به شهید ثالث این مدرسه را تأسیس کرده و این مدرسه تأثیر بسزایی در توسعه علمی قزوین و جذب افراد برای تحصیل به قزوین داشته و باید گفت در روزگار اوج، مدرسه صالحیه مهمترین مدرسه فلسفه ایران بوده و از نخستین مراکز علمی که علاوه بر آقایان خانم‌ها هم در آن تحصیل می‌کردند.
این قزوین پژوه بیان می‌کند: مدرسه صالحیه در ۴۰۰۰ مترمربع و در سه‌طبقه بناشده و تا دوره مشروطه رونق فراوان داشته و پس‌ازآن موقعیت خود را از دست داد و در دوران پهلوی به علت دین‌ستیزی که این حکومت داشت کاملاً متروکه شد، در دهه ۴۰ خورشیدی سید حسن موسوی شالی اهتمامی بر بازگرداندن این مدرسه به چرخه علم‌آموزی داشت و با همکاری آیت‌الله باریک‌بین این مدرسه را احیا کردند و در دهه ۸۰ نیز مرمت و بازسازی این بنا به‌طور کامل انجام شد.
اصالت در کوچه‌پس‌کوچه‌های خیابان مولوی
دورتادور ورودی خانه حصاری از جنس آهن دارد طوری که نمی‌توانید تصور کنید پشت این حصارها چه چیز در انتظار شما است؟ همین‌که در باز می‌شود شوکه می‌شود، یک‌خانه با اصالت به سبک اواخر دوران قاجار که امروز با زیبایی تمام به همت آقای حسن علوی شیرخورشیدی، مالک فعلی آن مرمت شده است.
سلیمانی در توضیح حضور و خدمات خاندان شیرخورشیدی در قزوین بیان می‌کند: خانواده شیرخورشیدی در دوران مشروطه جزو خانواده‌های بسیار مؤثر بوده‌اند و اگر بخواهیم در خصوص تاریخچه مشروطه‌خواهی در قزوین صحبت کنیم نمی‌توانیم از کیفیت اثرگذاری این خاندان چشم‌پوشی کنیم.
این قزوین پژوه ادامه می‌دهد: تلگراف‌های علوی شیرخورشیدی در زمینه سیاست در قزوین هنگامه به پا کن بوده است. سید جعفر فرزند او از آزادی خواهان در دوره مشروطه بود و از اولین فعالان زمینه رسانه نیز محسوب می‌شود وی نشریه فدای اسلام را منتشر کرده و نیز در نجف تا اجتهاد خوانده است و از چهره‌های خوش‌نام در قزوین به شمار می‌رود که اعتماد عمومی را هم جلب کرده است.
افسانه علوی شیرخورشیدی که از ساکنان عمارت شیر خورشیدی است در خصوص خانه و خانواده‌اش می‌گوید: روزگاری را به یاد می‌آورم که کرسی ۹ ماه از سال در خانه دایر بود و خانه‌مان هرگز از مهمان خالی نبود، مهمانانی از عراق و از گیلان همواره در خانه ما حضور داشتند و به همین علت هم علاوه بر حضور مادرم به‌عنوان کدبانوی خانه همواره کارگرانی برای کمک به او در کنار ما حضور داشتند.
به گزارش ایسنا، خانه‌ای که هنوز شاه‌نشین، کرسی‌خانه و بخش‌های مختلف یک‌خانه ایرانی در آن وجود دارد و در زیرزمینش حوضچه دیده می‌شود، وسط حیاطش یک حوض فیروزه‌ای مزین به گلدان‌های شمعدانی است و دورتادور حیاط درختان خرمالو را می‌بینی و این بنای آجری قاجاری در گوشه خلوتی از قزوین تائید می‌کند که این شهر کوچک تاریخ خیز است، می‌شود به بندبند آن تکیه کرد و به آن بالید و با منطق و مدرک این شهر محجوب را در برابر نام‌های بزرگی که در چشم‌ها سوسو میزند آورد.
انتهای پیام