فرید جواهرزاده در برنامه زنده اینستاگرامی «تناقضات آماری در وضعیت گردشگری» اظهار کرد: اساس برنامه‌ریزی در صنعت گردشگری براساس هر مدل نیازمند آمار و اطلاعات به‌روز است که گاهی با تناقضات مختلف در بحث‌های علمی، دانشگاهی، پژوهش‌های علمی، مصاحبه‌هایی که متخصصان انجام می‌دهند، برداشت‌هایی که براساس آمارها تحلیل می‌شود به عنوان یک گزاره نزد عموم افراد علاقه‌مند نیز طرح ‌شود.

وی با بیان اینکه معمولا بهترین واژه‌ای که می‌توان برای این موضوعات به کار برد کلمه «تناقضات» است، ادامه داد: در بسیاری از مصاحبه‌های مسئولان شاهد بودیم که سالانه ۳۰ الی ۴۰ میلیون گردشگر و زائر وارد مشهد می‌شوند. اما زمانی که به ظرفیت‌های واقعی مشهد مانند اقامت‌ها، پیک‌های سفر و تعداد روزهای متوسط اقامت زائران در مشهد نگاه می‌کنیم این اعداد غالبا با آماری که مطرح می‌کنند، همخوانی ندارد.

رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران افزود: این موضوع برای یک پژوهشگر یا متخصص گردشگری غیر ممکن است که گزاره‌ها را به عنوان آمار ۱۰۰ درصدی در مطالعات خود به کار گیرد و به آن اشاره کند. تنها افرادی که در این حوزه دستی بر آتش دارند می‌توانند قضاوت کنند که شاید ۲ الی ۳ برابر آن عدد واقعی باشد و این مسئله چالش‌ها و مشکلاتی را به وجود می‌آورد.

وی عنوان کرد: آقای پورفرج، رئیس سابق جامعه تورگردانان ایران در سخنان اخیر خود گفت «در حال حاضر هیچ گردشگر یا توریستی به ایران نمی‌آید؛ مگر مجانی». این مطلب از جمله تناقضاتی بود که افراد گمراه می‌شدند از اینکه آماری چند برابری برای حضور گردشگران به کشور در سال جاری و حتی مقایسه آن با سال گذشته اعلام می‌کردند. بنابراین این موارد بستر تناقضی را به وجود می‌آورد که پژوهشگر و علاقه‌مند گردشگری را متحیر می‌سازد.

جواهرزاده تصریح کرد: مبنای آمار گرفتن و در واقع آمارهایی که از آن‌ها به عنوان مستند و قابل اعتماد یاد می‌کنیم معمولا توسط سازمان جهانی گردشگری استخراج می‌شود که آمارهای مشخصی است و ما از این جهت برای دریافت اطلاعات مورد نظر مشکلی نداریم. اما ما با آمارهای متناقض مواجه هستیم و بخش خصوصی باید در این زمینه تحلیل‌هایی انجام دهد و این تحلیل‌ها براساس آمارهایی باشد که بخش دولتی و سایر بخش‌ها در مورد آن مطالبی را مطرح می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: بازارهای سنتی تور اپراتوهای ما در دهه‌های گذشته به طور مشخص بر روی مناطقی مانند اروپا، خاور دور و آمریکا متمرکز بودند و عمده گردشگران فرهنگی که وارد ایران می‌شدند از گردشگران اروپایی و خاور دور بودند که طی سال‌های گذشته و به دلایل مختلف که می‌توان به مواردی مانند ایران‌هراسی، مسائل سیاسی حاکم بر منطقه، تحریم‌ها و ... اشاره کرد، به تدریج حضور آن‌ها به کشور کم‌رنگ شد تا اندازه‌ای که می‌توان چنین ادعایی کرد که هیچ گردشگر اروپایی وارد کشور نمی‌شود.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: طی سال‌های گذشته به مجرد اینکه بازارهای سنتی تور اپراتورها را از دست دادیم؛ بازارهای دیگری شکل گرفتند که اکثریت آن‌ها در کشورهای شرقی و به ویژه عراق است که به وجود آمدند، درنتیجه کشورهای اروپایی دیگر ظرفیت خاصی برای کشور ما ندارند. اما تقریبا در حوزه کشورهای شرقی و همسایه وضعیت نسبتا خوب و پایدار است و هر روز روند بهتری را از حضور آن‌ها تجربه می‌کنیم.

وی بیان کرد: کشورهایی مانند چین، ترکیه، عراق و ... در بازارهای سنتی تور اپراتورهای ما هیچ نقشی نداشتند و صحبتی که استاد پورفرج اخیرا داشتند، صحیح است که حضور گردشگران خارجی ما به صفر رسیده است، اما از این طرف بازاری از گردشگران مذهبی به وجود آمده که باید آن‌ها را جزو گردشگران ورودی تلقی کنیم.

جواهرزاده خاطرنشان کرد: طی آماری که از سفارت ایران در عشق‌آباد مطرح شد، در ۲ الی ۳ سال اخیر روند رو به رشدی داشتیم که روزانه ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ ویزا برای اتباع ترکمن توسط سفارت ایران در عشق‌آباد صادر می‌شود که این عدد بزرگی است و درصد اشغال برخی از هتل‌های مشهد را ترکمنستانی‌ها تشکیل دادند.

وی اظهار کرد: معمولا ۹۰ درصد ترکمنستانی‌ها برای گردشگری سلامت و درمان به مشهد سفر می‌کنند که نکته بسیار مهمی است. بنابراین اگر بپذیریم که این‌ نوع گردشگران برخی از گردشگران ورودی ما هستند دیگر نمی‌توانیم بگوییم که ما هیچ گردشگر خارجی نداریم و صحبت استاد پورفرج تنها برای اروپایی‌ها مصداق دارد. در هر صورت باید بپذیریم که ورود گردشگران به ایران و حتی مشهد متفاوت شده که آمار آن‌ها با تناقضاتی همراه است. لذا اگر تحلیل آمارها مبتنی بر تجربه باشد و از سوی افراد متبحر و علمی اتفاق بیفتد، خطا بسیار اندک خواهد شد.

این فعال گردشگری افزود: مشکل ما در بحث تحلیل آمار به افراد عمدتا غیر علمی باز می‌گردد که براساس رویاهای خودشان اعداد را تجزیه و تحلیل می‌کنند و علاقه دارند که این آمار بزرگ باشد. متاسفانه برخی از ارگان‌ها معتقد هستند هرچه آمار بزرگتر باشد، می‌توانند با چانه‌زنی‌های سیاسی سهم بودجه‌ای خود را افزایش دهند.

گردشگری ایران یک پیکر زخم خورده در میانه جنگی خونین است

وی مدعی شد: ما در حوزه گردشگری ایران مانند یک پیکر زخم خورده در میانه یک جنگ خونین هستیم که اگر روی هر زخمی را بپوشانیم؛ خون از جایی دیگر خارج می‌شود و اگر قرار باشد شاهرگی را پیدا کنیم که جلوی مرگ این صنعت را بگیرد، آن مورد استخراج آمار معتبر است که می‌تواند چشم‌اندازی واقع‌گرایانه و به دور از تبلیغات دولتی یا ژورنالیستی به فعالان بخش خصوصی و کارشناسان ارائه کند.

جواهرزاده تصریح کرد: درک این موضوع بسیار ساده است و ما آمار معتبر نداریم و نمی‌توانیم برای توسعه گردشگری کشور برنامه‌ریزی کنیم و آنچه رخ می‌دهد براساس انباشت‌ها، برداشت‌ها و رویابافی برخی از افراد است که این شرایط را برای ما به وجود آوردند.

وی ادامه داد: توافق ایران و عربستان و انتظار برخی از افراد که مطمئن بودند زائران عربستانی زیادی پس از این توافق به کشور سفر می‌کنند، اما آن‌گونه که انتظار داشتند اتفاق نیفتاد و با یک حواشی و شایعاتی همراه شد. باید بدانیم که این اتفاقات حداقل یک سال به طول می‌انجامد تا به نتیجه برسد و بازار را سرپا کند.

رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: همانطور که می‌دانید سازوکار سیاسی این موضوع چند ماه طول کشید و حتی انتخاب مکان کنسولگری در مشهد نیز زمان زیادی برد تا منطقه مورد نظر تثبیت شود. بنابراین باید برای این اتفاقات زمان لازمی را اختصاص داد تا تمامی شرایط و تمهیدات مهیا شود. اما به طور کلی تابستان سال آینده تحریک تقاضایی را در این حوزه خواهیم داشت.

انتهای پیام