به گزارش ایسنا، روزنامه وطن امروز در تیتر یک شماره امروز خود با این عنوان نوشت:

نشست سران سازمان همکاری اسلامی در حالی عصر امروز برگزار می‌شود که تاکنون تلاش‌های دیپلماتیک برای خاتمه دادن به حملات رژیم اسرائیل به غیرنظامیان در نوار غزه بی‌نتیجه بوده است. از سوی دیگر برخی کشورها نظیر ایران، قطر و مصر در حال رایزنی برای پایان جنگ در باریکه غزه هستند. بر اساس برخی اخبار ، سران  ۴ کشور عربستان، امارات، اردن و مصر پشت پرده پیام‌هایی مبنی بر رضایت درباره ادامه حملات تا از بین رفتن حماس به آمریکا و اسرائیل داده‌اند.  البته آمریکا در سناریویی هماهنگ با برخی کشورهای عربی درصدد است غزه به تصرف اسرائیل درآید و بعد از آواره کردن مردم و نابودی حماس، این باریکه را مثل کرانه باختری با شرایطی تحویل تشکیلات خودگردان فلسطین به رهبری محمود عباس دهد. در سطح منطقه‌ای نشست شورای همکاری خلیج ‌فارس  و اتحادیه عرب منتهی به نتیجه نشد و حتی در نشست قاهره بیانیه‌ای در محکومیت این جنایات در حضور رهبران عربی صادر نشد. در عرصه بین‌المللی هم غیر از قطعنامه غیرالزام‌آور مجمع عمومی، تحرک بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ رخ نداده و ۳ پیش‌نویس تهیه شده درباره این جنگ در شورای امنیت بی‌نتیجه مانده است. عصر امروز نشست سران همکاری اسلامی در عربستان برگزار می‌شود و اگر اقدامی عملی و محکم برای مقابله با جنایت اسرائیل نشود، دیگر سازمان همکاری اسلامی که عربستان، مصر و ترکیه داعیه‌دار آن هستند، خالی از محتوا خواهد شد و جامعه اسلامی از آنها سوال می‌کند: «آیا مسلمان هستید؟»

اما سوال اصلی این است: در آستانه این نشست انتظارها از سازمان همکاری اسلامی چیست و آیا اکتفا به بیانیه‌ای مرضی‌الطرفین تامین‌کننده انتظارها درباره بحران فلسطین خواهد بود؟ برای پاسخ به این سوال نیاز است نگاهی به گذشته داشته باشیم و یادآوری کنیم سال ۱۹۹۲ همزمان با جنایات صرب‌ها در بوسنی علیه مسلمانان، با پیشنهاد ایران حق مردم بوسنی برای دفاع مشروع از خودشان به رسمیت شناخته شد. ترجمه این پیروزی حقوقی در عرصه میدانی این بود که کشورهای اسلامی برای تامین حق دفاع مشروع مسلمانان بوسنی وارد عمل شدند و به آنها کمک تسلیحاتی ارسال کردند تا صرب‌ها را عقب برانند. این بار نیز باید بحث «حق دفاع مشروع برای مردم غزه» به رسمیت شناخته شود و این امر باید نخستین دستور کار اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی درباره غزه باشد.

نکته اینجاست که بر خلاف ادعای محور غربی بویژه وزیر خارجه آمریکا درباره حق اسرائیل برای دفاع مشروع(!) این رژیم به دلیل ماهیت اشغالگرانه‌ای که دارد نمی‌تواند اقداماتش را دفاع مشروع بنامد و اصولا این اصطلاح حقوقی برای طرف اشغالگر اطلاق نمی‌شود. همچنین طبق اخبار رسیده به خبرنگار «وطن امروز»، کشورهای عربستان، مصر و اردن تلاش دارند در پازل آمریکا شرکت و با آتش‌بس موقت در ازای آتش‌بس دائمی حماس را مجبور به تسلیم شدن کنند و غزه را دوباره امنیتی کرده و تحویل تشکیلات خودگردان فلسطین بدهند؛ موضوعی که خود محمود عباس هم آن را تایید کرده است. نکته تاسف‌برانگیز اینکه بیش از ۶۰ درصد گازوئیل اسرائیل از طریق خط لوله باکو - تفلیس - جیحان تامین می‌شود که منبع و مسیر آن از کشورهای اسلامی است. بر اساس آمار مجموع ظرفیت پالایشی اسرائیل در ۲ پالایشگاه حیفا و اشدود در سرزمین‌های اشغالی معادل ۳۰۰ هزار بشکه در روز و محل تأمین خوراک آن از نفت وارداتی، عمدتا از قزاقستان و باکو است که از کشورهای عضو سازمان همکاری‌ اسلامی محسوب می‌شوند. علاوه بر این، مصر که سال‌ها رهبر مقابله با اسرائیل بود، اکنون به مهم‌ترین شریک تجاری این رژیم بدل شده و از سال ۲۰۱۹ به واردکننده گاز از اسرائیل تبدیل شده است. در حال حاضر سالانه ۵ میلیارد متر مکعب گاز معادل ۸ درصد کل مصرف مصر از خط لوله EMG به مصر صادر می‌شود.

پایگاه بصیرت

هنوز درخواست انور سادات از ملک فیصل برای کمک عربستان به مصر در جنگ «یوم‌کیپور» در اذهان عامه اعراب و بخشی از تاریخ اعراب است؛ زمانی که پادشاه سعودی چند میلیارد دلار به رئیس‌جمهور مصر داد و یک تحریم بزرگ نفتی علیه اسرائیل و غرب به راه انداخت؛ تحریمی که باعث زمینگیری یک ساله آمریکا و کشورهای اروپایی شد و نفت را از بشکه‌ای ۵ دلار به ۱۲ دلار رساند. البته جنگ یوم‌کیپور در سال ۱۹۷۳ در نهایت با پیروزی اعراب همراه نشد اما برای همیشه یاد ملک فیصل، پادشاه عربستان را در خاطر بسیاری از اعراب زنده نگه داشت. حالا ۵ دهه پس از آن جنگ، مواضع ۴ کشور مهم عربی درباره فلسطین و مقاومت با انتقادهای تند و شدید مردم جهان عرب روبه‌رو شده است؛ دولت‌های که ادعای عربیت دارند اما هیچ‌کدام در یک ماه اخیر کمک قابل توجهی به مردم غزه نکرده‌اند و حتی برخی کشورها مانند امارات در سخنانی حماس و جهاد اسلامی را هم محکوم کرده‌اند.

۱- عربستان: پادشاهی سعودی از قدیم‌الایام و بعد از شکست مصر در جنگ ۱۹۷۳ و بستن پیمان کمپ‌دیوید با اسرائیل، همواره یکی از  کشورهای اثرگذار در جهان اهل سنت و عرب بود. ریاض اما در چند دهه اخیر مواضع متناقضی نسبت به مقاومت اسلامی داشته است و روابط بسیار بدی هم با گروه‌های مقاومت اسلامی مانند حماس و جهاد اسلامی دارد. عربستان در چند سال اخیر بسیاری از طرفداران حماس و حتی برخی رهبران آن را بازداشت کرد و برخی از آنها چندین سال در زندان بودند. از سوی دیگر محمد بن‌سلمان که ادعای توسعه و پیشرفت در خاورمیانه را دارد و بر این موضوع تاکید می‌کند که باید کشورهای عربی مانند سوییس شوند، در یک ماه گذشته هیچ عملکرد مثبتی درباره دفاع از مردم غزه نداشته است. بدتر اینکه عربستان در یک سال اخیر به روند عادی‌سازی با اسرائیل پیوسته است و قصد دارد با ایفای نقش در کریدور «کواد۱ و ۲» که از هند شروع شده و به بندر حیفا در سرزمین‌های اشغالی می‌رسد، روند عادی‌سازی با تل‌آویو را در پیش بگیرد؛ موضوعی که شاید یکی از مهم‌ترین دلایل عملیات توفان الاقصی توسط حماس باشد. در چند روز اخیر هم با توجه به اینکه عربستان روزانه بیش از ۱۱ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند و درآمد سرشار میلیارد دلاری در روز دارد، کمک خاصی به مردم غزه نکرده است و حتی یکی از بسته‌های ارسالی ریاض برای مردم غزه «کفن» بوده است! که همین موضوع باعث جنجال زیادی در فضای مجازی شد. همچنین محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی در سخنانی اعلام کرد این کشور خواستار تشکیل فلسطین در مرزهای ۱۹۶۷ است؛ موضعی که در فضای جنگی امروز نشان از ضعف کشورهای عربی دارد. حتی وزیر خارجه عربستان در اوج حملات اسرائیل به نوار غزه اعلام کرد: «آنچه در غزه رخ داد، نباید ما را از دستیابی به صلحی فراگیر و عادلانه برای مساله فلسطین بازدارد». از طرفی برخی کاربران فضای مجازی در عربستان اعلام کردند دولت این کشور برگزاری هرگونه تظاهرات در عربستان در حمایت از فلسطین را ممنوع کرده است. ریاض در چارچوب روند عادی‌سازی روابط با تل‌آویو در چند ماه اخیر میزبان برخی هیات‌های تجاری اسرائیلی بود و حتی آسمان این کشور برای نخستین بار اجازه پرواز به هواپیماهای اسرائیلی و همچنین نتانیاهو را داد. هیات تجاری رژیم صهیونیستی در ابتدای ماه جاری میلادی برای حضور در کنفرانس دولتی «امنیت سایبری» وارد عربستان سعودی شد؛ کنفرانسی که طی روزهای ششم و هفتم نوامبر در شهر نفت خیز الدمام برگزار شد. «فرانک ملول» مدیرعامل رسانه «آی ۲۴ نیوز» که خود در قالب این هیات به عربستان سعودی سفر کرده بود، به این وبسایت گفت مقامات سعودی با «نیریت اوفیر» کارفرما و پژوهشگر اسرائیلی در حوزه خاورمیانه تماس گرفته و از او خواسته‌ بودند هیاتی را به سرپرستی خود به عربستان ببرد. به نوشته «آی ۲۴ نیوز»، در ماه مه ‌گذشته نیز «نیریت اوفیر» پژوهشگر اسرائیلی برای سخنرانی در کنفرانس «امنیت در خاورمیانه» که در ریاض برگزار شد، دعوت شده بود. این وبگاه نوشت شاید این نخستین‌باری بود که یک یهودی اسرائیلی یک سخنرانی علنی را در مقابل تعداد زیادی از مردم منطقه بویژه لبنان، یمن و عراق ایراد می‌کرد.

حضور این هیات تجاری در عربستان سعودی، در شرایطی است که دولت جو بایدن تلاش‌های خود برای عادی‌سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو را شدت بخشیده است و «برت مک کورک» مسؤول پرونده خاورمیانه در کاخ سفید و «باربارا لیف» دستیار وزیر خارجه آمریکا در خاور نزدیک سه‌شنبه گذشته برای رایزنی با مقامات سعودی وارد ریاض شدند. در این میان سعودی‌ها نیز شروط و خواسته‌های خود را دارند؛ از جمله غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود و همچنین خرید جنگنده‌های «اف۳۵» و سامانه‌های دفاع هوایی و در حوزه فلسطین نیز، ریاض خواستار امتیازدهی قابل توجه به تشکیلات خودگردان در کرانه باختری است که جزئیات آن هنوز نامشخص است. این در حالی است که رژیم صهیونیستی تاکنون با تمام شروط سعودی‌ها به جد مخالفت کرده است. در جدیدترین اظهارات مقامات عربستانی درباره اسرائیل، وزیر اقتصاد این کشور گفته است: «هنوز فرصت‌هایی برای عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل وجود دارد و جنگ غزه نباید این فضا را مخدوش کند». از سوی دیگر رفتار و کنش سیاستمداران عربستان سعودی هم در ظاهر هیچ قرابتی با ویرانی و کشتار در غزه ندارد. در حالی که تاکنون ۱۶ هزار واحد مسکونی در غزه نابود شده، چندین بیمارستان بمباران و افراد زیادی شهید و صدها هزار نفر از مردم این باریکه آواره شده‌اند، عربستان سعودی با سردمداری محمد بن‌سلمان و ترکی آل‌شیخ دستیار ویژه او در امور سرگرمی‌ها و تفریح بزرگ‌ترین محفل موسیقی جهان عرب را برگزار کرد و بدون نام بردن از فلسطین و درد مردم غزه، کنسرت بزرگ موسیقی و رقص و آواز برگزار شدکه با جنجال زیادی در فضای مجازی کشورهای عربی همراه شد. عربستانی‌ها حتی نمی‌خواهند به پادشاه پیشین خودشان اقتدا و از حربه نفت برای مقابله با کشتار در غزه استفاده کنند. در همین رابطه وزیر سرمایه‌گذاری عربستان امکان استفاده از قیمت نفت را به عنوان اهرمی برای دستیابی به آتش‌بس در نوار غزه رد کرد. وی تاکید کرد: این موضوع در حال حاضر در دستور کار نیست، عربستان سعودی در تلاش است از طریق مذاکره به صلح دست یابد. 

۲- مصر: این کشور همواره تا قبل از کمپ دیوید در خط مقدم مبارزه با اسرائیل بود. قاهره ۴ جنگ بزرگ با تل‌آویو انجام داده است که در ابتدای این جنگ‌ها به پیروزی دست یافته بود و بعد از آن شکست خورد. بدترین شکست مصر از اسرائیل در ۱۹۶۷رخ داد که صحرای سینا و غزه به تصرف اسرائیل درآمد و مصر تلاش کرد سال ۱۹۷۳ دوباره به پیروزی برسد که باز ناکام ماند. رادیو قاهره یک روز قبل از حمله مصر به اسرائیل اعلام کرد «بقای اسرائیل بیش از حد طول کشیده، ما از تهاجم به اسرائیل استقبال می‌کنیم. ما از جنگی که مدت‌ها انتظارش را کشیده‌ایم استقبال می‌کنیم. نقطه اوج فرا رسیده ‌است. زمان جنگی که نابودی اسرائیل را به همراه دارد فرا رسیده ‌است».
اما این کشور در دوران انور سادات به سازش با اسرائیل روی آورد و با بازپس گرفتن صحرای سینا به شرط عدم حضور نظامی مصر در آن، اسرائیل را به رسمیت شناخت. مصر در ۳ دهه اخیر همواره به مقابله با نیروهای مقاومت اسلامی در غزه و فلسطین پرداخته است و در چندین جنگ غزه هیچ تلاش موثری برای کمک به مردم باریکه غزه و همچنین تلاش برای بازگشایی مرز رفح نکرده است. حتی زمانی که محمد مرسی، رئیس‌جمهور اخوانی مصر روی کار آمد کمک آنچنانی به مردم غزه و حماس نکرد. در جنگ اخیر هم مصر با طفره رفتن از بازگشایی نوار غزه به خواسته آمریکا برای پذیرش مردم این باریکه در صحرای سینا پیام منفی داد. به نظر می‌رسد مصر قصد دارد در پازل آمریکا دوباره غزه از حماس گرفته و در چارچوب یک انتقال سیاسی و نظامی به تشکیلات خودگردان سپرده شود که رابطه بسیار خوب و نزدیکی با سیسی دارد. مصر آنچنان که تلاش دارد با مذاکره اسرای اسرائیل را آزاد کند، به همان میزان تلاشی برای آتش‌بس و رساندن کمک‌های بشردوستانه به مردم غزه نداشته است. از چند روز قبل هم برخی رهبران حماس به مصر سفر کردند تا روند مذاکرات امنیتی با مصر را انجام دهند اما نکته مهم آن است که مصر در چارچوب طرح آمریکا حرکت می‌کند و قصد دارد با آتش‌بس موقت نه دائم برخی اسرای اسرائیلی را آزاد کند. مصر بعد از سقوط مرسی در یک کودتا حماس و جهاد اسلامی را گروه تروریستی اعلام کرد؛ کاری که با استقبال شدید اسرائیل روبه‌رو شد. نکته مهم آن است که قاهره با این حجم از نیروی نظامی و سابقه رهبری جهان عرب چرا هیچ کاری برای مردم غزه انجام نمی‌دهد تا مرزهای مشترک با این باریکه باز شود و غذا، دارو و آب برای مردم غزه ارسال شود و تنها منتظر اجازه آمریکا برای ارسال کمک‌های بشردوستانه مانده است.
۳- اردن: این کشور و پادشاهی هاشمی متولی اصلی مسجدالاقصی هستند. اردن و اسرائیل سال ۱۹۹۴ در «وادی عربه» با یکدیگر صلح کردند و امان بعد از قاهره دومین کشور عربی بود که با تل‌آویو سازش کرد. پادشاهی هاشمی اردن که متولی اصلی مسجدالاقصی و بیت‌المقدس است، هیچ عملکردی در چند سال اخیر برای مقابله با بی‌احترامی اسرائیل به مسجدالاقصی بویژه در دوران نتانیاهو نداشته است. اردن دهه‌های قبل هم به آرمان فلسطین خیانت کرده بود و در جمعه سیاه با نیروهای فتح که آن زمان با اسرائیل در جنگ بودند وارد درگیری شد و در آخر فلسطینی‌ها را از اردن به لبنان اخراج کرد. چند سال قبل بود که  ۲۰ سند منتشر شدکه موساد با ملک حسین پادشاه سابق اردن رابطه پنهان داشته است. این اسناد بیانگر آن بودند که ملک حسین از ابتدای دهه ۶۰ قرن گذشته میلادی ارتباطات مستقیم با سازمان اطلاعاتی موساد داشته است. بر اساس اعلام روزنامه هاآرتص، از دیگر نکات مورد اشاره در این اسناد که درباره جنگ اکتبر سال ۱۹۷۳ است ارتباط پادشاه پیشین اردن با گلدا مایر، نخست‌وزیر اسبق رژیم صهیونیستی و ملاقات آنها در ساختمانی متعلق به سازمان موساد در نزدیکی تل‌آویو است. این دیدار ۲۵ سپتامبر ۱۹۷۳ به درخواست ملک حسین برای ارائه اطلاعاتی جدید درباره تصمیم سوریه برای حمله به رژیم صهیونیستی با هدف پس گرفتن ارتفاعات جولان برگزار شد. در چند سال اخیر ملک عبدالله پادشاه فعلی اردن هم کمکی به مردم فلسطین نکرد و به عنوان «متولی مسجدالاقصی» هیچ‌وقت در برابر بی‌احترامی‌های متعدد به قدس مقابله جدی انجام نداد، به حدی که مردم شهرهای اردن علیه این رفتار منفعلانه اردن در چند روز اخیر وارد خیابان‌ها شدند. در عین حال پادشاه اردن در پاسخ به سوال شبکه آمریکایی سی‌ان‌ان درباره اینکه آیا کشورهای عربی دیگری بویژه عربستان، در صف سازش با «اسرائیل» هستند، گفت: «نمی دانم دولت بعدی کدام است اما متوجه چنین گرایشی در میان کشورهای عربی که نگران منافع خود در زمینه امنیت ملی هستند، شده‌ام. به اعتقاد من این کشورها در چارچوب منافع قانونی خود به دلیل نگرانی از فعالیت‌های ایران و چالش‌های منطقه‌ای متعدد، در حال بررسی امکان برقراری روابط با اسرائیل هستند». در یک ماه اخیر هم پادشاه اردن جز درخواست آتش‌بس هیچ فعالیت جدی نداشته است و تنها در یک فعالیت یک بسته بشردوستانه به غزه فرستاد. همزمان، سیاست خارجی محافظه‌کار و محتاطی که ملک حسین بنیان گذاشت، توسط پسرش ملک عبدالله دوم تغییر نکرده است. خاندان هاشمی با اتکا به رابطه استراتژیک خود با آمریکا (و تا اندازه‌ای کمتر انگلیس) همچنین صلح  با اسرائیل، دست‌کم در سطح بین‌المللی نگرانی قابل ملاحظه‌ای ندارد. در یک ماه اخیر پادشاه اردن هیچ کمک ملموسی به مردم فلسطین نکرده است. مرز بزرگ این کشور با کرانه باختری می‌توانست به یک کابوس بزرگ برای اسرائیل تبدیل شود اما چنین کاری از طرف اردن انجام نشد.
۴- ترکیه: رئیس‌جمهور ترکیه در واکنش به تحولات فلسطین اشغالی در روزهای ابتدایی، از طرف‌ها خواست از تشدید تنش‌ها اجتناب کنند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، رجب طیب اردوغان بعد از حملات مقاومت فلسطین از نوار غزه به فلسطین اشغالی گفت: از همه طرف‌ها دعوت می‌کنیم منطقی عمل کنند و از گام‌های نسنجیده که تنش را افزایش می‌دهد، خودداری کنند! واکنش اردوغان موجی از انتقادها را به سوی او روانه کردتا اینکه او قصد کرد صحنه رسانه‌ای و روانی را تغییر دهد و به نفع فلسطینی‌ها موضع‌گیری کند. ترکیه بعد از عملیات توفان الاقصی موضعی دوگانه از خود در قبال مردم و مقاومت فلسطین نشان داد و حتی برخی رسانه‌های عبری مدعی بودند آنکارا از برخی سران حماس خواسته است این کشور را ترک کنند و به قطر بروند. اردوغان از سویی در تظاهرات بزرگ مردم استانبول در دفاع از مردم فلسطین شرکت و حملات شدید تل‌آویو را محکوم می‌کند و از طرف دیگر روابط خوب اقتصادی با اسرائیل دارد و قصد هم ندارد این روابط را قطع کند. روابط ترکیه و اسرائیل از زمان یورش نظامیان صهیونیستی به کشتی مرمره و شهادت ۹ شهروند ترکیه در سال ۲۰۱۰ رو به وخامت نهاد اما در چند ماه اخیر روابط تل‌آویو - آنکارا بشدت مطلوب شده است و حتی اردوغان و نتانیاهو در حاشیه نشست سازمان ملل با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند، همچنین رئیس رژیم صهیونیستی از ترکیه بازدید کرد. برخی منابع اخیرا اعلام کردند ۶۰ درصد نفت اسرائیل از مسیر خط لوله باکو - تفلیس - جیحان عبور می‌کند که ترکیه و آذربایجان نقش عمده‌ای در این موضوع دارند. در همین رابطه نماینده مجلس ترکیه اعلام کرد خلبانان اسرائیلی که بمب بر سر مظلومان فلسطین می‌ریزند، در آسمان شهر قونیه ترکیه آموزش می‌بینند! تراز تجاری ترکیه و اسرائیل از ۱.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۲ به ۱۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ رسیده؛ افزایش ۵ برابری تجارت ترکیه و اسرائیل در دوره زمامداری اردوغان! روابط ترکیه و اسرائیل هنوز ابعاد پنهان و ناگفته زیادی دارد! از سوی دیگر حجم تجارت خارجی بین ترکیه و اسرائیل در سال ۲۰۲۲ به ۸.۹۱ میلیارد دلار رسید. از این حجم تجارت، ۶.۷ میلیارد دلار مربوط به صادرات ترکیه به اسرائیل و ۲.۲ میلیارد دلار آن مربوط به صادرات اسرائیل به این کشور است. در رتبه‌بندی حجم صادرات، اسرائیل هفتمین مشتری تجاری ترکیه در میزان صادرات است. در عین حال با واردات ۳.۶ درصد از محصولات تولید اسرائیل، ترکیه نیز هفتمین شریک تجاری اسرائیل است. این میزان در سال ۲۰۲۲، بیشترین حجم تجارت بین ترکیه و اسرائیل بوده و در ۲۰ سال گذشته ۵۳۲ درصد افزایش یافته است. با توجه به اینکه ترکیه و اسرائیل در میزان صادرات و واردات هر ۲ دولت، جزو ۱۰ دولت اول هستند اما حجم تجارت آنها هنوز به ۱۰ میلیارد دلار نرسیده که این گزاره نادرست است. کاربری در ایکس مدعی شده اسرائیل و ترکیه ۱۳ میلیارد دلار تجارت دارند و شرکای تجاری مهمی هستند. از طرف دیگر برخی منابع هم مدعی شدند ۲۰۰ میلیون لیتر سوخت معادل ۲۵۰ میلیون دلار از ترکیه به اسرائیل ارسال می‌شود که نشانگر ارتباط مهم بین تل‌آویو و آنکاراست. ترکیه همچنین با پذیرش ملاحظات امنیتی مدنظر رژیم صهیونیستی پذیرفته است با حضور نیروهای امنیتی اسرائیلی در فرودگاه‌های ترکیه روند پرواز شرکت‌های هواپیمایی اسرائیلی به خاک ترکیه را پس از ۱۵ سال احیا کند. در مجموع با مروری بر روند تحولات اخیر در روابط سیاسی ترکیه و رژیم‌ صهیونیستی می‌توان دریافت که آنکارا و تل‌آویو با اشتیاق فراوان در مسیر تقویت همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی - نظامی گام برمی‌دارند، در این بین به ‌نظر می‌رسد مجموعه‌ای از مؤلفه‌های تأثیرگذار در عرصه سیاست داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی ترکیه و اسرائیل، محرک اردوغان و نتانیاهو به ‌منظور پی‌ریزی همکاری‌های همه‌جانبه میان ترکیه و اسرائیل بوده است. این در حالی است که اردوغان ۱۵ سال قبل در اجلاس داوودس ژست ضد اسرائیلی گرفت. رجب طیب اردوغان، آن زمان که نخست‌وزیر ترکیه بود در سال ۱۳۸۷، در جریان میزگردی در کنفرانس «مجمع اقتصاد جهانی» در داووس سوییس، به اظهارات شیمون پرز، رئیس رژیم صهیونیستی، درباره عملیات نظامی اسرائیل در غزه اعتراض کرد و در واکنش به اقدام مجری برنامه گفت: دیگر در این کنفرانس حضور نخواهد یافت. رفتار و اظهارات اردوغان در چند سال اخیر بویژه در دوران عملیات توفان الاقصی پر از تناقض بوده است.

۵- امارات: ابوظبی در چند سال اخیر روابط بسیار حسنه و گرمی با تل آویو داشته است. ۱۳ اوت ۲۰۲۰، اسرائیل و امارات توافقنامه‌ای را با میانجیگری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات‌ متحده امضا کردند. بر اساس این معامله، اسرائیل و امارات متحده عربی روابط دیپلماتیک کاملی برقرار کردند. امارات عربی متحده سومین کشور عربی، بعد از مصر و اردن است که اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد. حتی نخست‌وزیران اسرائیل سفری به امارات داشتند و دیدارهای زیادی بین روسای ۲ رژیم صورت گرفت. از سوی دیگر امارات و اسرائیل قصد دارند کریدور دوبی- حیفا را تکمیل کنند. همچنین امارات به دلایل متعدد همواره دشمنی بزرگی با اخوان‌المسلمین و به تبع آن حماس و جهاد اسلامی داشته و در یک ماه گذشته علاوه بر اینکه کاری نکرده است، در جاهایی حماس را هم محکوم کرد. «ریم الهاشمی»، وزیر دولت امارات در امور همکاری‌های بین‌المللی بامداد ۲۵ اکتبر طی شرکت در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، ضمن توصیف عملیات جنبش حماس به «جنایت»، خواستار آتش‌بس در فلسطین اشغالی شد. براساس گزارش پایگاه اینترنتی شبکه «المیادین»، الهاشمی افزود: در حالی که ما تکرار می‌کنیم حملات حماس در ۷ اکتبر حملاتی وحشیانه و شنیع بوده است، خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط اسرای اسرائیلی هستیم تا خونریزی متوقف شود و همه غیرنظامیان، از رنج بیشتر در امان بمانند. وزیر اماراتی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: باید یک آتش‌بس انسانی فوری و پایدار برقرار شود، زیرا تشدید سرعت بمباران اسرائیل تأیید می‌کند که هرگونه تأخیری در خاموش کردن شعله این جنگ به معنای تلفات و ویرانی بیشتر و تهدیدی برای گسترش دامنه درگیری به منطقه است. البته چندی پیش هم امارات فعالیت‌های تجاری و اقتصادی خود با اسرائیل را بشدت افزایش داد. در زمینه‌های گردشگری، همچنین فرهنگی و نظامی هم تل‌آویو و ابوظبی قصد دارند روند رو به افزایشی داشته باشند اما در منطقه، عادی‌سازی اسرائیل و امارات در حال پیشرفت است. مارس ۲۰۲۳، توافقنامه تجارت آزاد منعقدشده بین ۲ دولت در ماه مه ۲۰۲۲ به اجرا درآمد و باعث کاهش یا حذف عوارض گمرکی بر تمام محصولات وارداتی شد. به گفته سفیر اسرائیل در ابوظبی،  ظرف ۳ سال اخیر یک میلیون اسرائیلی از امارات  دیدن کرده‌اند.

ابراهیم کامیسار، مجری تور، یکی از نخستین کسانی بود که به آنجا رفت. نوامبر ۲۰۲۰  ابراهیم کامیسار که در آن زمان مدیریت آژانس مسافرتی در تل‌آویو به عهده داشت، همراه همسرش سوار نخستین پرواز مستقیم به دوبی شده بود. در آنجا، این زوج جاذبه‌های فراوان امارت، بویژه سفر با قایق در نهر، در سایه سرگیجه‌آور برج خلیفه، بلندترین برج جهان را چشیده بودند. در عرشه قایق، بین بوفه‌ای که زیر نظر یک خاخام تهیه شده و سخنرانانی که آهنگ‌های فولکلور عبری را پخش می‌کنند، مسافران از «امنیت» حاکم بر امارات شگفت‌زده می‌شوند. مرد جوانی که با تمام خانواده‌اش از حیفا آمده است، توضیح می‌دهد: «به عنوان اسرائیلی، ما در کشورهای عربی احساس راحتی نمی‌کنیم اما در امارات احساس خوبی داریم. اینجا به محض پیاده شدن از هواپیما، ذهنیت‌ها تغییر می‌کند. قومیت شما دیگر اهمیتی ندارد».

روابط امارات و اسرائیل در حالی بهبود یافته که کشورهای عربی متعهد بودند تا زمان حل نشدن اختلافات کشورهای عربی با اسرائیل بویژه حل نشدن مناقشه فلسطین از به رسمیت شناختن اسرائیل خودداری کنند و هیچ گامی در این زمینه برندارند. رفتار کشورهایی نظیر امارات عربی متحده و بحرین در عادی‌سازی روابط با اسرائیل پشت پا زدن به آرمان‌های عربی و خیانت به آرمان فلسطین است. فلسطینیانی که در سایه آشتی ابوظبی و تل‌آویو همچنان زیر ظلم و ستم اسرائیلی‌ها به سر می‌برند و روزی نیست که تنشی را تجربه نکنند.

انتهای پیام