نشست تخصصی «تغییر اقلیم، امنیت غذایی و توسعه پایدار» به همت پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی و با مشارکت خبرگزاری ایسنا، با حضور پژوهشگران برجسته استان و همچنین سیدضیاء نصرتی، مدیرکل دفتر تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی معاونت پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی به صورت برخط امروز در سالن جلسات پژوهشکده محیط زیست برگزار شد.
هادی مدبری، رئیس پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی در این نشست تخصصی با اشاره به حساسیت و اثرات تغییر اقلیم اظهار کرد: اثرات تغییرات اقلیمی روی امنیت غذایی تأثیرگذار بوده و توسعه پایدار را در آینده دچار چالش می‌کند.
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین اثرات تغییرات اقلیمی روی چرخه آب است، افزود: بسیاری از فعالیت‌ها مثل پرورش ماهی و دام و... با منابع آبی در ارتباط است، لذا تغییر اقلیم در آینده توسعه پایدار کشور و امنیت غذایی را با چالش جدی مواجه می‌کند، چه بسا اکنون بسیاری از نواحی روستایی و خصوصا بخشی از مناطق جنوبی کشور با چالش کم‌آبی مواجه هستند.
مدبری با تأکید بر اینکه جامعه علمی می‌تواند با برگزاری نشست‌های تخصصی علمی هشدار تغییرات اقلیمی را به اطلاع مسئولین اجرایی و متولیان برساند، گفت: برگزاری سلسله نشست‌های علمی تغییر اقلیمی با هدف ارائه راهکار و ظرفیت‌های علمی استان و کشور می‌تواند تأثیرگذار باشد.
وی اشاره کرد: تغییر اقلیم و امنیت غذایی را از هم منفک نمی‌دانیم و یک مجموعه‌ای متشکل از چند لایه است که متولی آن فقط یک دستگاه و یک نهاد نیست.
بهزاد بخشنده، نماینده اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان هم در این نشست تصریح کرد: منابع طبیعی و جنگل‌ها، پشتوانه جوامع بشری هستند، هر چقدر تنوع زیستی را در ابعاد منابع طبیعی افزایش دهیم به همان میزان می‌توان به حفظ، پایداری جوامع بشری کمک کرد.
وی با تأکید بر اینکه کاهش تنوع زیستی یکی از پیامدهای تغییر اقلیم است، بیان کرد: امروزه در مراجعات مردمی گزارش‌های بسیاری از هجوم آفات و خشکی چشمه‌ها داریم که بیشترین درخواست‌های مردم بهسازی چشمه‌ها و افزایش منابع آبی است.
کاهش تنوع زیستی یکی از پیامدهای تغییر اقلیم است
بخشنده با بیان اینکه متأسفانه روز به روز که منابع آبی از جنگل‌ها تأمین می‌شود، در حال کاهش است، گفت: تنوع زیستی بر امنیت غذایی تأثیر به‌سزایی دارد، هر چقدر تنوع زیستی بیشتر باشد امنیت غذایی پایدارتر است؛ با مدیریت تنوع زیستی می‌توانیم به جوامع بشری کمک کنیم.
سمانه نگاه، پژوهشگر هواشناسی با تأکید بر اینکه تغییر اقلیم در دنیا اثبات شده، گفت: تغییرات اقلیم بر اساس ۳۲ شاخص دسته بندی می‌شود که دما و بارش دو شاخص اصلی است، هر تغییر اقلیم که در یک نقطه دنیا اتفاق بیافتد در نقطه دیگر اثر می‌گذارد.
وی با بیان اینکه امسال در کشورهای پیشرفته نظیر کانادا و ایتالیا، جنگل‌ها هفته‌های طولانی به دلیل گرمای زیاد در آتش سوخت، افزود: متوسط بارش باران سالانه ۲۰ میلی‌متر گزارش شده که این میزان، یک سوم میزان بارش در دنیاست.
نگاه با اشاره به هشدارهای جوی که بیانگر تغییرات اقلیمی است، تصریح کرد: یخبندان‌های دیر هنگامی که در بهار شاهد هستیم یا ۴۰۰ میلی‌متر بارش باران طی ۱۲ ساعت در املش آسیب‌زاست که نشان می‌دهد الگوها تغییر کرده‌اند، باید منشأ را پیدا کرد و صرفا با پروژه درختکاری نمی‌توان مشکل تغییر اقلیم حل شود.
این پژوهشگر هواشناسی بیان کرد: امسال شرایط منابع آبی در فروردین به قدری بد بود که تصمیم بر این بود تا بخشی از شالیزارها کشت نشوند که با بارش‌های پهنه مشکل حل شد.
حسن پوربابایی، عضو هیأت علمی دانشگاه گیلان هم در این نشست با بیان اینکه منشأ بسیاری از بیماری‌های ناشناخته ناشی از همین تغییر اقلیم است، اظهار کرد: اثرات تغییر اقلیم را روی همه عرصه‌ها شاهد هستیم، حتی تأثیرات تغییر اقلیم در سال ۱۳۸۵ روی ساختمان‌سازی هم گزارش شد.
وی با بیان اینکه اکوسیستم‌ها جنگلی از پیچیده‌ترین اکوسیستم‌های کره خاکی هستند، افزود: مهمترین عامل مؤثر در تغییر اقلیم گازهای گلخانه‌ای هستند و از همه بیشتر هم گاز کربن دی اکسید مؤثر است، مصرف منابع انرژی و حمل و نقل هم در تشدید تغییرات اقلیمی اثرگذار بوده که منجر به تولید ۱۰ گیگاتُن کربن دی اکسید می‌شود که در مقابل این حجم تولیدی سه و نیم گیگاتن کربن توسط پوشش گیاهی و سه گیگاتن هم توسط منابع آبی جذب می‌شود.
نمی‌توانیم با تغییر اقلیم بجنگیم
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه بر اساس گزارش‌ها ایران هفتمین تولیدکننده کربن دی اکسید است، گفت: کاهش فضای سبز در شهرها یکی از عوامل تشدید کربن دی اکسید و گسترش کانون‌های آلودگی و غبار است، به عبارتی با کاهش ذخیره کربنی را از طریق جنگل کاری می‌توانیم افزایش دهیم؛ تنوع زیستی استان به شدت در حال کاهش است که بر تمامی اجزای آبی، خاکی، جانوری و گیاهی تأثیرگذار است.
محمدمهدی مظفری، نماینده اداره‌کل پدافند غیرعامل استانداری گیلان هم در این نشست اظهار کرد: پدافند غیرعامل راهکاری برگرفته از مباحث ارزشمند علمی بر پایه مستندات است، باید خود را همنوا با شرایط تغییر اقلیم کنیم و راه تقابل نداریم لذا باید سازگار شویم.
وی افزود: تصمیمات حوزه تغییرات اقلیمی وابسته به تصمیمات ملی است، آنچه از تغییرات اقلیمی دریای خزر شاهد هستیم، بسیار تامل برانگیز است. باید برای پیامدهای تغییر اقلیم نظیر عقب‌نشینی دریا، گسترش گرد و غبار، تغییرات زیست‌محیطی، تأسیسات زیرساختی، حفظ منابع آبی، برنامه مدون داشته باشیم، تصمیمات حوزه تغییر اقلیم با ابلاغ درست نمی‌شود.
هادی ارشاد لنگرودی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد لاهیجان در این نشست اظهار کرد: هسته اصلی این نشست سه کلید واژه توسعه پایدار، تغییر اقلیمی و امنیت غذایی است، در سطح جهانی برای این موضوع دو رویکرد کاهش گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با بحث موجود مطرح است. لذا تغییرات اقلیمی صرفا به یک منطقه اختصاص ندارد و نباید به این موضوع شعاری نگاه کرد.
وی افزود: عقب نشینی دریا بر خشکی و شور شدن مزارع تأثیر گذاشته و به عبارتی دریا زیر زمینی وارد ساحل می‌شود، باید بر اساس ظرفیت‌های موجود با شرایط سازگار شد، برخی از تولیدات کشاورزی موجود بومی گیلان نیستند و باعث ضرر هم می‌شوند، باید از ۸۲۰۰ گونه گیاهی موجود گیلان و ۲۵۰۰ گونه بومی استان دفاع کنیم.
لنگرودی گفت: انقدر تغییرات اقلیمی تأثیرگذار بوده که حتی در حوزه آبزیان هم شاهد تغییراتی هستیم و گونه قزل آلای خال قرمز، وابسته به محیط سردآبی نیست. اثرات تغییرات اقلیمی نشان می‌دهد بحران‌های اقلیمی در دنیا پنج برابر شده است.
این پژوهشگر حوزه شیلات و آبزیان با بیان اینکه نتیجه تغییرات اقلیمی را هم در بخش انسانی و هم زیست‌بوم شاهد هستیم، بروز انواع بیماری‌ها و آلرژی‌ها یکی از همین موارد است، تصریح کرد: مسمومیت‌های کلرفنامین و سلنیوم‌ها ناشی از شنای فرزندان در دریا اتفاق می‌افتد که بسیار شایع و خطرناک است، سواحل ما همه آلوده‌ترین هستند و این آلودگی‌ها به وسیله انسان وارد خزر می‌شود، اما باید برای تغییر اقلیم راهکارهای سازگارانه ارائه دهیم و اجرا کنیم تا شیب روند تخریب و آسیب به جوامع بشری را کم کنیم.
انتهای پیام