به گزارش ایسنا، دریای خزر با وسعت تقریبی ۴۳۶ هزار کیلومتر مربع، بزرگ‌ترین دریاچه بسته جهان است. این دریاچه، یکی از منحصربه فردترین مناطق ژئوپلیتیک جهان است که از سالیان دور، زندگی تمدن‌های مختلف بشری را در اطراف خود تجربه کرده است و در حال حاضر حدود ۸ میلیون نفر در حاشیه و در اطراف آن در ۵ کشور روسیه، ایران، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان زندگی می‌کنند. حساسیت و شکنندگی محیط زیست دریای خزر به جهت بسته بودن محیط آن و انباشته شدن آلاینده‌های مختلف، به نوعی آن را با بحران اکولوژیک روبرو کرده است، به طوری که در چند دهه اخیر تعداد زیادی از گونه‌های اندمیک در آن به صورت منطقه‌ای یا جهانی منقرض شده‌اند.
بنا بر نظرات متخصصان، دریای خزر با چالش‌های زیست محیطی متعددی روبرو است. این چالش‌ها در ماهیت و میزان خطری که برای محیط زیست دریای خزر ایجاد می‌کنند، متفاوتند. برای مثال تولید پلاستیک در جهان، افزایش چشمگیری را در دهه‌های گذشته تجربه کرده است، به طوری که میزان آن در سال ۲۰۱۷ به ۳۵۰ میلیون تن رسیده است. امروزه کاربرد پلاستیک تقریباً تمامی جنبه‌های زندگی مدرن، از جمله بسته‌بندی، ساخت و ساز، خودرو، لوازم الکترونیکی و الکتریکی، پوشاک و کشاورزی را در بر می‌گیرد. علاوه بر این، آلودگی فلزات سنگین در اکوسیستم‌های آبی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
در این زمینه، محققان دانشگاه گیلان در یک مطالعه، چالش‌های تنوع زیستی ماهیان در دریای خزر را مورد بررسی قرار داده و پیشنهادهایی را برای غلبه بر مشکلات موجود ارائه داده‌اند.
بنا بر نتایج این تحقیق، اگر مناطق ساحلی کشور، مناطقی توسعه یافته بوده و به عنوان پل ارتباطی و تعاملی با سایر کشورهای جهان، تسهیل‌کننده روابط درونی و بیرونی اقتصاد کشور باشند و ضمن کمک به ایجاد تعادل‌های منطقه‌ای، استفاده از موقعیت جغرافیایی و منطقه‌ای کشور، استفاده پایدار از منابع، قابلیت‌ها و حفظ محیط زیست، امنیت مناطق داخلی از طریق مرزهای آبی را تضمین کنند، در مجموع می‌توانند به عنوان نمادی از توسعه‌یافتگی کشور عمل کنند.
به گفته فرشته حاجی آقایی قاضی محله، محقق گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان و همکارش، «سواحل کشور باید به عنوان الگویی برای استفاده مناسب از توان‌های محیطی، حفظ و ارتقاء مناظر و چشم‌اندازهای طبیعی و ذخایر ارزشمند اکولوژیک، قابلیت‌های گردشگری و گذران اوقات فراغت برای مردم کشور و سایر کشورهای منطقه در کنار استفاده پایدار از سایر قابلیت‌ها و مزیت‌های کشاورزی، صنعتی، خدماتی و فرهنگی در جهت تأمین نیازهای ملی و توسعه صادرات عمل کنند».
آن‌ها می‌افزایند: «مدیریت رودخانه‌ها و فراهم کردن شرایط مهاجرت به حداقل برخی از این رودخانه‌ها و تأمین شرایط زادآوری طبیعی، نقش اساسی در بازسازی ذخایر این ماهیان و حفظ تنوع زیستی ماهیان و دریای خزر ایفا خواهد کرد».
این محققان، پیشنهادهای زیر را نیز در همین خصوص ارائه داده‌اند:
* کنترل و حفاظت از منابع آب و خاک، حفاظت و بازسازی ذخایر منابع زنده دریایی
* مقابله با آلودگی‌های محیط زیست دریایی و تخریب جنگل‌ها همراه با تقویت مدیریت محیط زیست
* نظارت بر اجرای دقیق قوانین و مقررات ملی و بین‌المللی، کنوانسیون‌ها و چارچوب‌های تدوین شده
* تدوین استراتژی ملی توسعه پایدار در راستای حفاظت از محیط زیست دریایی
* ارتقای فرهنگ حفاظت از محیط زیست دریایی به خصوص در مناطق ساحلی
* استفاده از کلیه تجهیزات و امکانات مناسب جهت مقابله با آلودگی‌های دریایی
* توجه به امر تکثیر طبیعی و احیاء مناطق تخم‌ریزی آبزیان
* تدوین قوانین مناسب و بازدارنده جهت پیشگیری از صید غیرمجاز و برخورد سلیقه‌ای و چندگانه با مرتکبین صید غیرمجاز
* جلوگیری از صید بی‌رویه در کشور و کشورهای همسایه
* تدوین آیین‌نامه‌های اجرایی قانون موافقتنامه حفاظت و بهره‌برداری بهینه از منابع زنده آبی دریای خزر
* بازنگری و به‌روزرسانی قانون حفاظت و بهره‌برداری از منابع آبزی و آیین‌نامه‌های اجرایی مرتبط شامل آلات و ادوات صید
* بازنگری و به روزرسانی قوانین مرتبط با سواحل و رودخانه‌ها اعم از صید و حفظ محیط زیست به همراه آیین‌نامه‌های اجرایی
* بازنگری قوانین ثبت و بهره برداری شناورها، بنادر و دریانوردی و آیین‌نامه‌های اجرایی.
این یافته‌ها که توجه به آن‌ها می‌تواند به حل چالش‌های تنوع زیستی دریای خزر کمک کند، در «مجله علمی آبزیان زینتی» متعلق به انجمن ماهیان زینتی ایران منتشر شده‌اند.
انتهای پیام