بهناز رستمی در گفت و گو با ایسنا گفت: دندان‌های شیری به دلیل اینکه در سن ۶ یا ۷ سالگی با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند، برای بسیاری از خانواده  یک عضو کم اهمیت تلقی می‌شود که فقط نقش کمک به تغذیه وجویدن را بر عهده دارد، در حالی که بر خلاف این تصور دندان‌های شیری اهمیت بسیاری در سلامت  لثه و رشد اولیه مهارت‌های بیانی و گفتار کودک بر عهده دارند و سلامت آن و لثه‌ها  یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در بهبود مهارت‌های هماهنگی، تلفظ مناسب و درست ادا کردن کلمات  به شمار می آید.

وی ادامه داد: به طور مثال فقدان دندان‌های قدامی فک بالا و پایین در یادگیری مناسب اصواتی همچون (س) ،(ف)، (ز) و .. تاثیر خواهد داشت و از آنجایی که برخی اصوات گفتاری نیاز به حضور دندان‌ها و همچنین وضعیت مناسب لثه‌ها خصوصا در فک بالا دارند، هرگونه اشکال در این دندان‌ها و لثه‌ها شامل فقدان دندان، عفونت ، پوسیدگی و.. می‌تواند به عنوان عاملی تعیین کننده بر رشد و یادگیری اصوات کلامی در نظر گرفته شود.

این گفتار درمانگر اظهار کرد: در مواردی مشاهده می‌شود که کودک به دلیل تاخیر در اکتساب مهارت‌های گفتاری به مراکز درمانی مراجعه می‌کند که پس از ارزیابی  و تاریخچه گیری، متوجه وجود ضعف در عضلات جویدن و اندام‌های گویایی در کودک می‌شویم که به دلیل فقدان دندان‌ها و یا پوسیدگی‌های شدید در دندان‌های شیری، کودک قادر به جویدن مناسب نبوده و همین عامل موثری بر تشدید ضعف و عدم هماهنگی حرکات مرتبط با گفتار شده است.

وی ادامه داد: متاسفانه در بسیاری از موارد مشاهده می‌شود که خانواده‌ها به سلامت دندان‌های شیری فرزند خود اهمیت چندانی نداده و با توجه به اینکه دندان‌های شیری با دندان‌های دائمی جایگزین خواهند شد، جهت درمان آنها اقدامی نکرده‌اند، با توجه به اهمیت حضور دندان‌ها در ایجاد جایگاه و تولید مناسب اصوات گفتاری توصیه می‌شود که از همان ابتدای رشد و یک سالگی با استفاده از مسواک انگشتی و موارد مشابه،  تحریکات جویدن و گاز زدن با احتیاط توسط خانواده‌ها پیگیری شود. این اقدام علاوه بر اینکه به سلامت دندان‌ها کمک می‌کند  به رشد و تقویت عضلات اندام‌های گویایی و حرکات پیش زمینه  جویدن و بلع کمک شایانی خواهدکرد.

وی تاکید کرد: در طی مراحل ابتدایی  رشد گفتار و زبان در کودکان، ارزیابی هر کودک حداقل یک مرتبه توسط آسیب شناس گفتار و زبان به خصوص ارزیابی دهانی توصیه می‌شود،  بنابراین در صورت وجود مشکل در تقلید و تکرار کلمات، جویدن و خوردن خوراکی‌ها و مواد غذایی با بافت سفت، مکیدن و...  در کودکان  بهتر است، والدین  با مراجعه به آسیب شناس گفتار و زبان، برای تقویت عضلات و حرکات اندام‌های گویایی، تقویت لثه‌ها،  افزایش و تقویت آواسازی‌ها، تحریکات دهانی، ماساژ و سایر توصیه های لازم را دریافت کنند.

وی درباره سایر عوامل دهانی موثر در رشد گفتار کودکان گفت: از فاکتورهای مهم در مسیر رشدی گفتار و مهارت‌های بیانی، بررسی مناسب و کافی بودن ساختار، دامنه حرکتی، قدرت و توان عضلات، دقت، سرعت و هماهنگی حرکات اندام های گویایی و ... است.

رستمی اظهار کرد: به طور کلی در جریان رشد و نمو کودک در ابتدا پیدایش رفلکس‌های رشدی و سپس حذف و مهار و جایگزینی آنها با حرکات ارادی مطرح است که این موارد در ارتباط با حفره  دهان نیز به  صورت رفلکس‌های دهانی به چشم می‌خورد که به جز رفلکس بلع، سایر موارد مهار می‌شوند. از جمله رفلکس های دهانی می‌توان به رفلکس گاز گرفتن، حرکات رو به جلوی زبان، مکیدن، رفلکس ناحیه اطراف لب ها و .. اشاره کرد که پس از مهار شدن  منجر به جویدن ارادی مناسب و هماهنگ، مکیدن ارادی، فوت کردن، بلع مناسب و سایر مهارت‌های حرکتی غیرکلامی موثر  بر مهارت‌های کلامی خواهند شد.

این متخصص بلع، گفتار و زبان بیان کرد: زمان بروز و مهار رفلکس‌ها به صورت میانگین در نظر گرفته شده و تا قبل از ۱۲ الی ۱۸ ماهگی عمده   رفلکس‌های دهانی به جز رفلکس بلع مهار می‌شوند،  اما در بسیاری از کودکان با مشکل گفتار، تاخیر در بروز و مهار رفلکس‌ها به چشم می‌خورد. یکی از این رفلکس‌های رشدی، رفلکس جویدن  است که چنانچه مهار این رفلکس با تاخیر صورت بگیرد،  به دلیل فشار زیادی که به دندان های کودک وارد می شود، منجر به  آسیب دندان‌ها، از دست دادن آنها  و در نتیجه تاثیر منفی بر مهارت‌های گفتاری کودکان خواهد داشت.

 وی افزود: به علاوه وجود سابقه  پزشکی شرایطی همچون بیماری ریفلاکس معده در نوزادان و دوران کودکی می‌تواند با آسیب به دندان‌های شیری و از دست دادن آنها بر روند یادگیری اصوات گفتاری و مهارت جویدن  تاثیرگزار باشد، لذا لازم است خانواده‌ها نسبت به نقاط عطف مراحل رشدی کودک خود به طور نسبی آگاه باشند و در صورتی که کوچکترین نشانه‌ای در جهت توقف رشد و اکتساب مهارت‌های گفتار و زبان کودکان مشاهده می‌کنند،  برای پیشگیری و درمان اقدام فوری داشته باشند.

این گفتار درمانگر در ادامه اظهار کرد: همچنین لازم است در نظر گرفته شود که تاثیر سلامت دندان‌ها و لثه‌ها، بر رشد مهارت‌های تلفظی، اصوات، مهارت جویدن و بلع مناسب به صورت دو سویه می باشد و در بسیاری موارد ، درنتیجه  وجود ضعف در عضلات اندام‌های گویایی و مهارت‌های حرکتی دهانی‌، کودک قادر به جویدن خوب و استفاده مناسب از دندان‌ها نبوده و همین امر منجر به ایجاد  پوسیدگی و بروز سایر اختلالات دندانی شده است.

انتهای پیام