درناها نیز جزو پرندگان مهاجر محسوب می شوند که به گفته رئیس اداره نظارت بر حیات وحش آذربایجانغربی دو نوع درنا به این استان مهاجرت میکنند که یکی درنای معمولی و دیگری درنای طناز ( کوچک) است.
طول بدن درنای معمولی، ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتی متر و گستردگی بالهای آن ۲۲۰ تا ۲۴۵ سانتی متر است.جثه ای بزرگ با منقار نوک تیز و گردن و پاهای کشیده دارد که تا حدی شبیه لک لک سفید بنظر می آید.
در پرنده بالغ، رنگ عمومی بدن خاکستری مایل به آبی مات است، جلوی پیشانی، فاصله چشمها تا منقار و جلوی گردن، سیاه و تارک سر، قرمز دیده میشود، نوار پهن سفید رنگی از پشت چشمها شروع شده و دو طرف تا پایین گردن امتداد مییابد؛ شاهپرهای اولیه سیاه و شاهپرهای ثانویه، خاکستری مایل به سیاه است، شاهپرهای سومین دراز و حجیم بوده به طوری که هنگام بسته بودن بالها به شکل دسته جارویی روی دم آویخته می شود.
پرنده ای اجتماعی و تک همسر است، آهسته ولی موزون راه می رود،به ندرت روی درخت می نشیند و قادر است تا به خوبی شنا کند؛ به شکل گروهی مهاجرت می کنند و نمایش رقص آنها بسیار زیبا و با شکوه است.
درنای طناز نیز، درنایی با جثه کوچک و تا حدی شبیه به درنای معمولی است اما به واسطه جثه کوچک تر، منقار کوتاهتر و ظریفتر و کاکل سفید بلند از آن تفکیک میشود. طول بدن این پرنده ۹۰ تا ۱۰۰ سانتی متر و گستردگی بالهای آن ۱۶۵ تا ۱۸۵ سانتی متر است.
پرنده بالغ دارای روتنه و بالهای خاکستری مایل به آبی، چشمهای قرمز، صورت، گردن و سینه سیاه و یک دسته پر بلند سیاه آویخته از سینه است. همچنین یک دسته پر سفید به شکل کاکلی از پشت چشم شروع و تا پشت گردن ادامه مییابد.
شاهپرهای پرواز سیاه و شاهپرهای ردیف سوم باریک و بلند و به شکل شنلی بر روی دم آویزان هستند. پرنده نابالغ با بدن رنگپریدهتر، فقدان کاکل سفید در سر،فقدان رنگ سیاه صورت، گردن و سینه و چشمهای قهوهای از پرنده بالغ تفکیک میشود. پرنده نر و ماده از نظر ظاهر یکسان (نر کمی بزرگ تر) هستند و با تغییر فصل تغییری در ظاهر آنها ایجاد نمیشود.
این پرنده زیبا عمدتا در زمینهای باز اطراف دریاچه ها، مردابها، دشتهای سیلابی و علفزارهای باتلاقی زندگی می کند که تالابهای آن همه ساله میزبان پرندگان زیادی است که تالابهای چالدران به عنوان تنها زیستگاه جوجه آوری درنا در کشور است.
آذربایجانغربی استانی سراسر زیبایی و طبیعتی منحصربه فرد است، ۴۰ تالاب در سطح استان به طور رسمی در لیست پیوست آیین نامه جلوگیری از تخریب و آلودگی غیر قابل جبران تالابها به ثبت رسیده است که ۱۳ تالاب آن دایمی و بقیه فصلی هستند، ۶ تالاب نیز تحت ۴ عنوان در لیست کنوانسیون بین المللی رامسر به ثبت رسیده اند که وجود این تالابها با ایجاد فرصتی برای زیست گونههای مختلف پرندگان، بر جاذبهها و زیباییهای این استان میافزاید.
آذربایجانغربی یکی از مسیرهای مهم مهاجرت و عبور درناها
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجانغربی با اشاره به مهاجرت و عبور سالانه ۲۰ هزار درنای معمولی از استان گفت: درناها، جزو اولین گروه پرندگان مهاجر بوده که هر ساله از اواسط شهریور تا اواخر مهر ماه بر اساس نوع گونه آنهااز سیبری و قفقازحرکت و به سمت تالابهای استان مهاجرت میکنند.
شهند افزود: آذربایجانغربی تنها استان کشور است که پرنده درنای معمولی در آن زادآوری دارد که هر ساله به طور متوسط تعداد ۵ جفت از این پرنده در تالابهای شمال غرب استان زاد آوری می کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان افزود: این پرنده در استان معمولا در حاشیه همه زیستگاههای آبی و حتی گاها و بندرت در زیستگاههای کوهستانی نیز مشاهده میشود.
وی اظهار کرد: شرایط مناسب زیستی و امنیت مناسب زیستگاهی مهمترین دلیل حضور این پرندگان در استان بوده که با کاهش دما، معمولا در اواسط اسفند تا اواخر فروردین ماه این پرندگان به تدریج زیستگاههای استان را ترک و به عرضهای جنوبی تر میروند.
شهند گفت: تالابهای آذربایجانغربی به سبب شرایط مطلوب آنها همچنین زیستگاههای مهم و حساسی برای پرندگان حائز اهمیت از جمله اردک سر سفید، اردک مرمری، غاز خاکستری، درنای معمولی، آنقوت، کفچه نوک، انواع آبچلیک و سایر پرندگان است.
وی با بیان اینکه تالابهای شهرستان چالدران بعنوان تنها زیستگاه جوجه آوری درنا در کشور بوده است، گفت: طی دو سال گذشته و بر اساس اقدامات حفاظتی و احیایی خوبی که صورت گرفت وضعیت زیستگاهی این تالابها در حال حاضر مطلوب است و با توجه به اینکه زیستگاه مهمی برای پرندگان محسوب میشوند، برای ایجاد شرایط مطلوبتر، امسال مطالعات تامین نیاز آبی این تالابها در دست انجام است و به زودی نتایج آن جهت تدوین برنامه جامع مدیریت زیست بومی آنها منتشر خواهد شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان به تهیه شناسنامه زیست محیطی تالابها در استان نیز اشاره کرد و افزود: شناسنامه تالاب پیراحمدکندی چالدران با همکاری دانشگاه ارومیه در حال تهیه است و به عنوان یک سند فنی و تخصصی در اختیار کارشناسان محیط زیست برای حفاظت بیشتر از این زیستگاه ارزشمند قرار می گیرد.
انتهای پیام