دکتر آرش شایسته‌نیا در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت روز ملی کودک، اظهار کرد: علی‌رغم تأکیدهای فراوان بر اهمیت دوران کودکی در علم روانشناسی و جایگاه کودکان در جامعه با توجه به نظریه‌های روانشناسی اجتماعی و جامعه‌شناسی کودکان و نوجوان متأسفانه نه تنها در ایران که در بسیاری از کشورها توجه جدی به این دوران نشده و به دلیل همین عدم توجه کودکان دوران کودکی خود را بدون هیچ‌گونه رویداد شیرین و خاطره انگیزی به «دوران نوجوانی» انتقال می‌دهند که بی‌توجهی به این مرحله زندگی سبب بروز بسیاری از رویدادهای تلخ در آینده کودکان خواهد شد.
این دکترای مدیریت رسانه خاطرنشان کرد: یکی از حلقه‌های مفقوده در دوران کودکی عدم توجه به نقش مهم رسانه و به خصوص رسانه‌های مکتوب و کارکردهای آن در پرورش و رشد خلاقیت‌های کودک است.
وی ادامه داد: اگر مدیران رسانه‌های ما به کودکان به عنوان مخاطبان فعال رسانه توجه جدی داشته باشند و با توجه به کارکردهای یک رسانه؛ سهم ویژه‌ای را به آنان اختصاص دهند بی شک در زمان حال برقراری ارتباط مؤثر با کودکان آسان‌تر شده و در آینده نیز به میزان نقش‌پذیری و مسئولیت‌پذیری آنان افزوده خواهد شد.
این فعال رسانه‌ای با اشاره به اهمیت رسانه در حیات اجتماعی کودکان و چرخه رشد فکری و ذهنی کودک، به حیات رسانه‌های مکتوب کودکان در ایران پرداخت و گفت: از آغازین روزهای پیدایش روزنامه در ایران، چاپ مطالبی برای کودکان یا درباره آنان از اولویت‌های صاحبان جراید بوده است.
وی افزود: تاریخ جراید بیانگر آن است که «روزنامه وقایع اتفاقیه» اولین روزنامه رسمی ایران در سال ۱۲۶۷ قمری، پایه‌گذار چاپ نوشته‌هایی درباره کودکان از قبیل بیماری‌های کودکان، اخبار مدرسه دارالفنون، حوادث و رخدادهای اتفاق افتاده برای کودکان و چاپ اعلان کتاب برای کودکان بوده است.
این مدرس دانشگاه فرهنگیان بیان کرد: بعد از روزنامه وقایع اتفاقیه نشریه‌هایی چون «روزنامه نظامیه علمیه و ادبیه»، «روزنامه دانشور»، «ورقه ماه دارالفنون تبریز» توسط نهادهای آموزشی منتشر شدند که در آن‌ها اخبار و مقالاتی برای کودکان چاپ می‌شد.
چاپ مقالات حوزه کودک در دوره مظفری
وی با اشاره به تطور و تحول رسانه‌های خاص کودکان تصریح کرد: چاپ مقالات حوزه کودک در دوره مظفری و به ویژه پس از آغاز مشروطیت در جهت جذب مخاطب رونق بیش‌تری گرفت تا آنجا که به خوبی تأثیر روزنامه‌ها و مجله‌ها در ترغیب کودکان و نوجوانان به علم آموزی را می‌توان در این دوره تاریخی به خوبی مشاهده کرد. متون تاریخی نشان می‌دهد که در این دوره اغلب مدارس یا دارای نشریه شده بودند و یا اخبار آن‌ها در روزنامه‌ها چاپ شده است.
این مدرس مدیریت رسانه در ادامه گفت: نخستین نشریه تخصصی ویژه کودکان نشریه‌ای به نام «نونهالان» است که این نشریه تخصصی توسط انجمن ایران و انگلیس در تهران منتشر و گردانندگان آن اولین شماره خود را درسال ۱۳۲۲ به دست خوانند گان رساند. بیش‌تر مطالب این نشریه مطالب علمی، ادبی و حتی سیاسی بوده است که واکاوی این مطالب زمان بیش‌تری را می‌طلبد.
وی با اشاره به این که جبار باغچه‌بان این نشریه را پس از چاپ و انتشار چند شماره از آن تحریم کرده است، گفت: آن طور که از متون تاریخی بر می‌آید دلیل تحریم «نونهالان» از سوی جبار باغچه‌بان وابستگی آن نشریه به سفارت انگلستان بوده است. بنابراین یک سال پس از انتشار نشریه «نونهالان» باغچه‌بان مجله «زبان» را چاپ و منتشر می‌کند و صفحاتی از آن را به کودکان اختصاص می‌دهد و با زبانی صمیمانه و نرم با کودکان سخن می‌گوید.
این مدرس دانشگاه فرهنگیان ادامه داد: با توجه به منابع تحقیقاتی و مطالعاتی موجود در کتابخانه ملی ایران، این دست نشریات در دوران قبل از انقلاب اسلامی عدد و رقم قابل ملاحظه‌ای را نشان نمی‌دهد.
وی با بیان این که نشریه‌های گل‌های رنگارنگ، راهنمای زندگی، اطلاعات هفتگی، صبا، تهران مصور، مهرایران و ده‌ها نشریه دیگر در دوره پهلوی از جمله مجله و روزنامه‌های هستند که مخاطبان کودک را در نشریه‌های خود مورد توجه قرار داده بودند؛ گفت: اما مهم‌ترین نشریات قبل از انقلاب اسلامی در زمینه کودک و نوجوان، مجلات دانش‌آموز، نغمه کودک، اطلاعات کودکان، کیهان بچه‌هاست.
این دکترای مدیریت رسانه یادآور شد: ۲ مجله «اطلاعات کودکان» و «کیهان بچه‌ها» از مجلاتی هستند که در یک سال و هم زمان انتشار خود را آغاز کردند که در مدت زمان کوتاهی به ۲ رقیب جدی و از نشریات پر طرفدار دربین بچه‌ها تبدیل شدند اما متأسفانه انتشار مجله اطلاعات کودکان در همان سال‌های ابتدایی انقلاب متوقف شد ولی مجله «کیهان بچه‌ها» علی‌رغم تغییرات مدیریتی و تدوین برنامه‌ریزی راهبردی تاکنون در حال انتشار است که همین تسلسل انتشار خود می‌تواند به تنهایی نشانه موفقیت روزنامه کیهان در همراهی با مخاطبان کودک خود باشد.
شایسته‌نیا در پایان گفت: اگر چه پس از دوران جنگ تحمیلی به تعداد رسانه‌های مکتوب خاص کودکان افزوده شد و دهه‌های ۶۰ و ۷۰ به دوران طلایی مطبوعات کودک و نوجوان مبدل شد؛ اما بسیاری از آن‌ها در طول سال‌های گذشته تنها به دلیل عدم حمایت‌های «مادی» و «معنوی» متولیان و مسئولین این حوزه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتشار خود را متوقف کرده و در کمال ناباوری سبد رسانه‌ای کودکان در حوزه رسانه‌های مکتوب خالی مانده است که این موضوع و غفلت از سهم کودکان و نوجوانان از محتوای رسانه‌های مکتوب می‌تواند موضوع پایان نامه‌ها و حتی رساله‌های دوره دکتری در حوزه ادبیات و علوم انسانی باشد.
انتهای پیام