ابراهیم زره‌ساز در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ویژگی‌هایی که یک اسباب‌بازی باید داشته باشد، اظهار کرد: تناسب، برانگیختن حس کنجکاوی و خلاقیت، واقع‌گرایی و سازگاری با حقیقت، ایجاد تحرک و به کار انداختن اعضای بدن، ظاهر جذاب و جنس مناسب و در نهایت تقویت قوای فکری و انتقال ارزش‌های مثبت از جمله ویژگی‌های یک اسباب‌بازی خوب به شمار می‌رود.
وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه اسباب‌بازی در فرآیند رشد روانی کودک چه تاثیری دارد، گفت: پرورش قوای ذهنی کودک و نوجوان در تمامی ابعاد زندگی نیز تاثیرگذار است و بازی‌های فکری با پشتوانه دانش روانشناسی و علوم تربیتی طراحی می‌شود که می‌تواند در مرحله انتخاب اسباب بازی مناسب گزینه بسیار خوبی برای خانواده‌ها نیز باشد.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی تصریح کرد: برخی از بازی‌های فکری پتانسیل فراوانی دارند که باعث می‌شود تفکرات و دقت کودک افزایش پیدا کند. شاید بتوان گفت علاوه بر اینکه اسباب بازی یا بازی‌های سرگرمی جذابیت دارند، منجربه تقویت بخش قوای فکری، استدلال و منطق کودک و همچنین ارزش‌گذاری به بسیاری از مفاهیمی که هویت‌ساز است نیز می‌شود.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه کودک در سن رشد است می‌تواند پیوست روان‌کاوی، روانشناسی و تربیتی داشته باشد که بستگی به سبک و سیاق خانواده دارد، زیرا هر خانواده‌ای علاقه دارد فرزندش در فضاهایی مانند علم‌اندوزی و دانش‌افزایی، خانواده محور بودن، ارزش‌ها و هویت‌های دینی و مذهبی، هویت‌های ملی و تاریخی و ... بزرگ شود. درنتیجه بازی‌هایی که برای کودکان خود متصور هستند، سبک و سیاق خاصی دارد.
متاسفانه بازی و سرگرمی در حوزه هویت‌های ملی و تاریخی بسیار اندک است
زره‌ساز با بیان اینکه متاسفانه بازی و سرگرمی در حوزه هویت‌های ملی و تاریخی بسیار اندک است، عنوان کرد: این موضوع به آن فضای حاکمیت والدین در خانه باز می‌گردد که برای رشد برآیندی فرزندشان، به دنبال چه نوع اسباب‌بازی و یا بازی و سرگرمی هستند.
وی ادامه داد: بسیاری از اسباب‌بازی‌ها و سرگرمی‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که واقع‌گرا باشند، به عنوان مثال والدین برای آینده فرزند خود یک هدف‌گذاری ترسیم می‌کنند که اگر سراغ بازی و سرگرمی برود که واقع‌گرا و با حقیقت سازگار باشد، تاثیر بسیار بیشتری نسبت به بازی‌های کاذب نیز دارد.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی خاطرنشان کرد: مسئله‌ای که امروزه با آن در حوزه بازی‌های دیجیتال و فضای مجازی مواجه هستیم این است که با واقعیت و حقیقت سازگار نیستند. متاسفانه این نوع بازی‌ها باعث می‌شود تا کودکان و نوجوانان از همان سن کودکی به یکباره تبدیل به یک فرد دو شخصیتی شوند که در زمانی با یک شخصیت فیزیکی و حقیقی و در زمانی دیگر با یک شخصیت غیر فیزیکی و غیرحقیقی مواجه هستیم. بنابراین این مسئله باید به درستی مدیریت شود تا زمانی که کودک و نوجوان به آن پایداری و رشد ثابت برسند.
شخصیت‌سازی در حوزه کودک و نوجوان به درستی تعریف نمی‌شود
وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه شخصیت‌سازی در اسباب‌بازی کودکان تا چه اندازه مورد توجه قرار می‌گیرد، اظهار کرد: طراحی شخصیت‌های اسباب‌بازی بسیار مهم است و شاید بتوان گفت معضل عظیمی که ما در حوزه کودک و نوجوان داریم این است که شخصیت را به درستی تعریف نمی‌کنیم و شخصیت‌سازی درستی نداریم. ما در حوزه بازیابی هویتی باید به سراغ اسوه‌ها و اسطوره‌ها برویم که در تاریخ وجود دارد. همچنین باید بتوانیم برای کودکان و نوجوانان شخصیت‌سازی به روزی داشته باشیم که این موضوع نیاز امروز خانواده و به خصوص کودکان است.
زره‌ساز با اشاره به اینکه کودکان، والدین را در آینده بازخواست می‌کنند که چرا شخصیت‌های کهن و آیینی و همچنین شخصیت‌های مذهبی را برای ما بازیابی نکردید، ادامه داد: در مشهد فردی بازی رومیزی اندیشمندان و فلاسفه ایران را طراحی کرده که اکنون لایسنس آن در چین، آلمان و بسیاری از کشورهای دیگر در حال فروش است. این سوال مطرح می‌شود که چرا ما نباید به وقایع تاریخی، مذهبی، دینی و ملی در حوزه بازی و سرگرمی توجه ویژه داشته باشیم.
وی اضافه کرد: زمانی که چنین وقایعی را در قالب بازی و سرگرمی به کودکان معرفی کنیم منجربه این خواهد شد که آن‌ها را به تفکر واداریم، زیرا این نوع از معرفی شخصیت‌ها به کودکان، می‌تواند کلی تاریخ و قصه به همراه داشته باشد. یک مشکل عظیم ما این است که به قصه‌ها بها نمی‌دهیم، بنابراین باید در سیستم سیاست‌گذاری فرهنگی این مرز و بوم به شخصیت‌پردازی برای کودکان و نوجوانان اهمیت بیشتری دهیم.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی بیان کرد: با توجه به اینکه ما عقبه تاریخی و ملی داریم می‌توان با پرداختن به شخصیت‌های مختلف، آن‌ها را تا همیشه میان افراد و به ویژه کودکان زنده نگه داریم و به این تاریخ غنی و عقبه بسیار عظیم دینی، مذهبی و تاریخی که در کشور ما وجود دارد و نهفته است، بیشتر اهمیت دهیم. بنابراین می‌توانیم بر همین اساس شخصیت‌پردازی کنیم، اما متاسفانه این اقدام را انجام نمی‌دهیم و غرب به راحتی و به صورت تخیلی شخصیت پردازی می‌کند.
باید ابزارهای تکوینی شخصیت‌پردازی به وجود آید
وی گفت: نکته مهم دیگر شخصیت‌پردازی این است که ابزارهای تکوینی آن به وجود آید، به این معنا زمانی که شخصیتی را می‌سازیم و آماده می‌کنیم حتما باید برای آن انیمیشن و بازی و سرگرمی خوب طراحی کنیم؛ یک فضای کاربردی که نه تنها در حوزه انیمیشن بلکه در حوزه بازی و سرگرمی هم طراحی‌هایی صورت گیرد.
زره‌ساز ادامه داد: نزدیک به ۳ الی ۴ سال است که در این حوزه هدف‌گذاری‌هایی انجام شد و حتی به تولید رسیدیم تا برای نسل امروز بازیابی جدید هویتی داشته باشیم. یک دستگاه متولی نمی‌تواند در حوزه هویت دینی، تاریخی و بازیابی به تنهایی عمل کند. قطعا اگر بخواهیم در حوزه بازیابی هویتی ورود پیدا کنیم تمامی موارد مانند اعضا و اجزای مختلف، شخصیت‌سازی، استفاده از آیتم هنر، فرهنگ‌سازی، تولید و ... را نیاز دارد که باید هم از سوی مدیران و سیاست‌گذاران عرصه فرهنگی و هم از سوی خانوده‌ها یک عزم ملی وجود داشته باشد تا در این زمینه فرهنگ‌سازی اتفاق بیافتد.
وی افزود: اکنون شخصیت‌سازی به تنهایی ملاک نیست و باید در این زمینه برای بازیابی هویت، فرهنگ‌سازی شود تا به عنوان هدف اصلی مورد توجه قرار گیرد که ذیل آن هدف اصلی می‌توانیم به قصه نیز اهمیت دهیم. در قصه شخصیت‌پردازی، داستان و مسیر تولید و نشر صورت می‌گیرد تا ریل‌گذاری بهتری انجام شود. ما در این فضا به یک مجموعه سیاست‌گذاری درست فرهنگی و وفاق ملی در حوزه بازیابی هویتی نیاز داریم که این دغدغه در بسیاری از دستگاه‌ها وجود دارد و باید در این زمینه تجمیع درستی اتخاذ شود.
ما در حوزه فرهنگ و هنر توزیع مناسبی نداریم
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی تاکید کرد: زمانی که ریل‌گذاری صورت گرفت، نیاز است که هر دستگاه فرهنگی به فراخور سیاست‌های کلان خود در این حوزه برنامه‌های عملیاتی انجام دهد، به عنوان مثال اگر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در حوزه قصه فعالیت می‌کند، باید ریل‌گذاری به گونه‌ای باشد تا در حوزه بازیابی هویتی دقت بیشتری داشته باشیم. همچنین اگر قرار باشد در حوزه تولید ورود پیدا کنیم، این حوزه در چرخه مهمی قرار دارد که باید بیش از پیش به آن اهمیت دهیم.
وی با اشاره به اینکه بایستی تولید موثر در حوزه انیمیشن، سینما، تئاتر، هنرهای تجسمی، بازی و سرگرمی و ... صورت گیرد، ادامه داد: باید در حوزه توزیع و انتشار نیز ریل‌گذاری درستی صورت گیرد تا بتوانیم برنامه‌های خود را در این راستا پیش ببریم. ما در حوزه فرهنگ و هنر توزیع درستی نداریم بدین معنا که در سبد خانوار اهمیت حوزه کودک و نوجوان وجود دارد اما کالا و خدماتی که در آن سبد است، متاسفانه کالاها و خدمات فرهنگی، بومی و ملی ما نیست و به فرهنگ دیگری تعلق دارد.
کودکان به بازی‌های هوشمند بیشتر روی می‌آورند
زره‌ساز در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه بازی‌های هوشمند تا چه اندازه کودکان را از بازی با اسباب بازی‌ها دور کرده است، اظهار کرد: متاسفانه سن استفاده از اسباب‌بازی هر روز پایین می‌آید و تنها تعداد اندکی از کودکان با بازی‌های فیزیکی کار می‌کنند و از سنی تلفیقی می‌شود، بدین معنا که به تدریج استفاده از بازی‌های فیزیکی کمتر و روی آوردن به انیمیشن‌ها و بازی‌های هوشمند افزایش پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه بازی‌های رومیزی می‌تواند کودکان و به خصوص نوجوانان را از بازی‌های هوشمند دور کند، اضافه کرد: متاسفانه از این نوع بازی‌ها غفلت شده است و من قصد ندارم بازی‌های هوشمند را سرکوب کنم، چراکه این نوع بازی‌ها نیز می‌تواند موثر باشد و اکنون بسیاری از بازی‌های رومیزی در سطح هوشمند و به صورت مجازی و آنلاین انجام می‌شود. بنابراین این نوع بازی‌ها که ساخته کشور خودمان است می‌تواند بسیار موثر باشد.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی عنوان کرد: اینکه کودکان و نوجوانان به صورت تمام وقت به بازی‌های هوشمندی بپردازند که تولید کشور خودشان نباشد قطعا ضرر و زیان‌هایی را به همراه دارد و آسیب‌های اجتماعی را به وجود می‌آورد که ضرر آن بیشتر از منفعت است. در کشور ما نخبگان و برنامه‌نویسانی وجود دارند که می‌توانند بازی‌هایی را طراحی کنند اما نیازمند این هستند که از آن‌ها حمایت شود.
بازی‌های تک نفره می‌تواند خلاقیت کودکان را تحت تاثیر قرار دهد
وی با اشاره به اینکه بازی‌های تک نفره می‌تواند خلاقیت کودکان را تحت تاثیر قرار دهد، بیان کرد: گاهی اوقات کودکان به سراغ بازی‌هایی می‌روند که کودک محور است اما زمینه آن وجود ندارد. ما نیاز مبرم به بازی‌هایی داریم که کودک و خانواده باید به سمت آن سوق پیدا کنند، چراکه کودک از یک سنی احساس می‌کند که نمی‌تواند به تنهایی بازی کند و این امر باعث می‌شود که به سمت بازی‌های آنلاین برود. بنابراین زمینه بازی‌های خانواده محور نیز باید شکل گیرد، چراکه هر انسانی علاقه‌مند است که با بازی‌های اشتراکی وارد یک رقابت و ارتباطی جدید شود که شرایط آن در فضای مجازی مهیا است.
زره‌ساز ادامه داد: بازی و سرگرمی‌های فیزیکی می‌تواند خانواده محور باشد، اما آن‌گونه که باید و شاید نیست و چنین اتفاقی در میان خانواده‌ها و کودکان رخ نمی‌دهد یا کمتر به آن پرداخته می‌شود. باید به فراخور سنین کودکان و نوجوانان اسباب‌بازی‌های مختلفی را در نظر گرفت. فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی یک جامعه بسیار مهم است، چراکه بسیاری از بازی‌ها الهام‌بخش سبک زندگی جوامع دیگر است که آن حس دوگانگی روحی و روانی را در کودکان ایجاد می‌کند.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی عنوان کرد: یکی از راه‌های اصلی برای روی آوردن به چنین بازی‌ها، دوره‌های آموزشی برای والدین است که با مفاهیم و مضامین بازی و سرگرمی آشنا شوند. بازی‌های سرگرمی مرتبط با نسل امروز باید متناسب با فرهنگ و ارزش‌های جامعه به عنوان یک دغدغه نیز انتخاب شود.
انتهای پیام