دکتر شبنم سهیل نادر در گفت و گو با ایسنا افزود: سکته مغزی اختلال عملکرد قسمتی از مغز است که در اثر انسداد یا پارگی عروق مغزی و اختلال در خون‌رسانی آن اتفاق می‌افتد و بسته به اینکه کجای مغز درگیر شود، علائم آن می‌تواند مختلف باشد.

وی ضعف در یک نیمه بدن، ضعف دست و پا در یک سمت از بدن، اختلال تکلم، سرگیجه، اختلال بلع، اختلال تعادل و حتی کاهش هوشیاری و در بعضی مواقع تشنج را از علائم سکته مغزی عنوان کرد و گفت: معمولا این علائم به صورت تکی نیست و ممکن است بیش از یک علامت در اثر سکته مغزی ایجاد شود. سکته مغزی عارضه‌ای است که به صورت ناگهانی رخ می‌دهد و علائم آن ظرف چند دقیقه تا چند ساعت ایجاد می‌شود.

وی ادامه داد: نکته‌ قابل توجه در مورد سکته مغزی این است که  طی بررسی‌ها و مطالعاتی که در کشور ما انجام شده، متاسفانه میانگین سنی بروز سکته مغزی به دلایل مختلف ۱۰ سال از میانگین جهانی پایین‌تر است یعنی سکته در کشور ما در سنین جوان‌تر اتفاق می‌افتد.

به گفته این متخصص مغز و اعصاب، سکته مغزی به دلایل ژنتیکی و عوامل محیطی مختلفی رخ می‌دهد اما سن بالا، شایعترین عامل خطر در بروز آن است. به عبارت دیگر از دهه ۵۰ به بعد به ازاء هر ۱۰ سال که سن افراد بالا می‌رود، درصدی از خطر بروز سکته مغزی در آنها بیشتر می‌شود.

خطر سیگار و قلیان

عضوهیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز اظهار کرد: از عوامل خطر دیگر، عللی هستند که باعث انسداد عروق می‌شوند مثل بیماری‌های دیابت، فشار خون بالا و بالا بودن چربی خون، مصرف سیگار و قلیان. از علت‌های دیگر بروز سکته‌های مغزی بیماری‌های قلبی است که ممکن است باعث ایجاد لخته‌ و فرستاده شدن آن به عروق مغز و ایجاد انسداد عروق و سکته مغزی شوند.

دکتر سهیل نادر ادامه داد: برخی بیماری‌های ژنتیکی خاص هم وجود دارد که انعقاد خون را دچار مشکل کرده و ریسک ابتلا به سکته مغزی را بالا می‌برد. همچنین بعضی از داروها به ویژه داروهای هورمونی که در خانم‌ها بیشتر استفاده می‌شود و نیز برخی بیماری‌های زمینه‌ای حتی میگرن می‌توانند خطر بروز سکته مغزی را در فرد بالا ببرد. همچنین فشارخون بالا، اختلالات مادرزادی یا ساختاری عروق مغزی که ممکن است باعث پارگی عروق شود، هم از عوامل خطر بروز سکته مغزی از نوع خونریزی است.  ضربه مغزی هم می‌تواند خونریزی مغزی ایجاد کرده و به نوعی درگیری عروق مغزی بدهد.

این پزشک گفت: حتی بعضی از انواع سرطان‌ها یا عفونت‌ها مثلا ابتلا به کرونا هم در ایجاد سکته مغزی موثرند. این موارد با افزایش انعقادپذیری خون خطر بروز سکته مغزی و حتی سکته قلبی و ایجاد لخته در سایر قسمت‌های بدن را در افراد بالا می‌برند.

این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به اینکه سکته‌های مغزی  به دو گروه تقسیم می شود، بیان کرد:  یک گروه از سکته‌های مغزی که در سنین پایین اتفاق می‌افتد یعنی زیر ۵۰ سال و گروه دیگر هم سکته‌های مغزی بالاتر از ۵۰ سال است. در سکته‌های بالاتر از ۵۰ سال  معمولا سن و عوامل عروقی از علل ایجاد کننده آن است اما در سکته‌های مغزی که زیر ۵۰ سال اتفاق می‌افتد ممکن است بیماری‌های خود ایمنی و قلبی و  ژنتیکی باعث آن باشد.

سه تا چهار و نیم ساعت اول، زمان طلایی نجات فرد سکته کرده

وی ادامه داد: مهمترین نکته این است که وقتی با بیماری برخورد می کنیم، که هر کدام از علایمی که گفته شد به طور ناگهانی ظرف چند دقیقه تا چند ساعت در او ایجاد شده بود، علایمی نظیر اختلال در تعادل، ضعف نیمه بدن و دست و پای یک سمت، کج شدن صورت و اختلال بلع ص،… باید به بروز سکته مغزی شک کنیم.

دکتر سهیل نادر در خصوص اقدامات اولیه در هنگام ایجاد سکته مغزی گفت: کاری که باید در منزل انجام شود این است که اطرافیان به هیچ عنوان بیمار را حرکت ندهند و فورا با ۱۱۵ تماس بگیرند. به خصوص در فاصله ۳ تا ۴ و نیم‌ ساعت اول که زمان طلایی درمان است، بیمار باید فورا به اولین مرکز درمانی اعزام شود. تاکید می‌کنیم به هیچ عنوان سعی در پایین آوردن فشار خون یا دادن داروی آسپرین یا هر داروی دیگری به صورت خودسرانه به بیمار نکنند. چون نمی‌دانیم که وضعیت داخل مغز چگونه است و آیا لخته یا خونریزی وجود دارد یا آسیب دیگری ایجاد شده است. بنابراین هیچ کاری برای بیمار انجام ندهند تا همکاران ۱۱۵ بر بالین بیمار حاضر شده و او را به مرکز درمانی منتقل کنند.

وی درباره زمان طلایی نجات بیماران سکته مغزی یادآور شد:  ۳ تا ۴ و نیم ساعت  اول  زمان طلایی و مهمی است که بیمار باید به اولین مرکز درمانی در دسترس که درمان سکته مغزی را انجام می‌دهد رسانیده شود. چون طی این زمان طلایی اگر سکته مغزی از نوع لخته باشد در موارد بسیاری و البته نه در همه موارد، ما می‌توانیم از دارویی که لخته را حل می کند، در بعضی از بیماران بهره ببریم و بیمار را از یک عمر ناتوانی و عواقب شدیدتر سکته مغزی نجات دهیم.

وی تاکید کرد:  به یاد داشته باشیم نجات مغز در سکته مغزی مساوی است با  زمان. هر چه زمان بگذرد ما تعداد بیشتری از سلول‌های مغزی و در نتیجه عملکرد بیشتری از بیمار را از دست می‌دهیم. بنابراین در سه تا چهار و نیم ساعت اول هر چه بیمار زودتر به مراکز درمانی برسد نتیجه بهتری بدست می‌آید.

این متخصص در مورد لزوم درمان مداوم و پیگیر در سکته‌های مغزی افزود: در سکته مغزی درمان شامل دارو درمانی و اقدامات بازتوانی است و یک پروسه  طولانی دارد. سکته مغزی دقیقا مثل یک طوفان است که طی چند دقیقه یک ویرانی بزرگ ایجاد می‌کند و بازگشت به حالت نرمال ممکن است ماه‌ها و حتی  سال‌ها  طول بکشد. از این رو نیاز به صبوری و همکاری با کادر درمان دارد.

باورهای غلط درباره سکته مغزی

وی با اشاره به اقدامات غلط در درمان سکته مغزی گفت: متاسفانه یکسری از اقدامات هستند که عامه مردم تصور می‌کنند، ممکن است به پیشگیری و بهبود سکته مغزی کمک  کند. به عنوان مثال در همان ساعات اولیه سوزن به نوک انگشت بیمار می‌زنند تا با خونریزی به او کمک کنند و یا آسپرین  یا چیز دیگری می‌دهند و یا سعی می‌کنند فشار خون را پایین و بالا کنند. در حالی که این اقدامات  ممکن است نه تنها کمک کننده نباشد بلکه بسیار آسیب زننده بوده و آسیب مغزی را وسعت ببخشد. لذا تنها اقدام لازم این است که تا رسیدن همکاران و انتقال بیمار به بیمارستان، فرد را به پهلوی چپ بخوابند تا  اگر برگشت محتویات معده داشت وارد راه‌های هوایی او نشود، او را در یک حالت نیمه نشسته که سر فقط کمی بالا باشد قرار بدهند که خون‌رسانی به مغز مختل نشود. اگر کادر درمان خواستند از پیشینه بیمار اطلاعاتی داشته باشند داروهایی که قبلاً استفاده می‌کرده و مدارک پزشکی او را در دسترس قرار بدهند و خونسردی خودشان را حفظ کنند.

وی ادامه داد: اقدامات دیگر مثل زالو درمانی، زنبور درمانی، حجامت در پیشگیری از سکته و درمان آن نه تنها کمک کننده نیست که حتی باعث عوارضی مثل عفونت‌های متعدد، ایجاد لخته و ورم در دست و پا  و … می‌شود و درمان بیمار را دچار اختلال می کند. اطرافیان بیمار باید با پزشک متخصص مغز و اعصاب و همکاران دیگری که مرتبط با درمان این بیماری هستند مثل فیزیوتراپی، متخصص قلب، غدد، متخصص داخلی  مشورت داشته باشند.

پیشگیری

دکتر سهیل نادر در مورد اقدامات پیشگیرانه از سکته مغزی گفت: در مورد پیشگیری، مهمترین اقدامات شامل دو گروه  از عوامل است، یکی عواملی که نمی‌توانیم پیشگیری کنیم مثل سن که یک درصدی از ریسک ابتلا به سکته مغزی  به این خاطر بالا می‌رود. گروه دوم عوامل قابل کنترل هستند مثل سیگار کشیدن، کنترل فشار،  قند، چربی، اصلاح سبک زندگی،  ورزش منظم،  تغذیه مناسب،  دور بودن از استرس‌ها و بررسی چکاب قلبی و عروقی. همین طور اگر علایمی از بیماری خاصی در سوابق خانوادگی فرد است یا داروهایی برایش تجویز شده، حتما منظم استفاده شود تا درگیری خاصی از این موارد به مغز منتقل نشود. بنابراین مهمترین اقدام در پیشگیری از سکته مغزی  کاهش عوامل خطر است. همچنین در مورد سن که یکی از عوامل خطر است باید در تمام سنین به خصوص بالاتر از ۵۰ سال زندگی سالمی فراهم کنیم که خطر بروز سکته مغزی در  آنها کمتر شود.

انتهای پیام