به گزارش ایسنا، برج آزادی یکی از شناخته‌ شده‌ترین نمادهای شهر تهران محسوب می‌شود. معماری این برج که در بخش عمیقی از خاطر جمعی ایرانیان جا گرفته است تلفیقی است از معماری دوره‌های هخامنشی و ساسانی و معماری اسلامی که از سوی حسین امانت، معمار ایرانی با همکاری روح الله نیک خصال، منوچهر ایرانپور طراحی شد.

چهاردهم شهریور ۱۳۴۵ فراخوان یک مسابقه معماری در روزنامه‌ها درج شد و از معماران دعوت شد که طرح‌های خود را به دفتر این شورا ارسال کنند. حسن امانت، معمار ایرانی که آن زمان حدودا ۲۴ ساله و فارغ‌التحصیل دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته معماری بود، برنده این مسابقه شد و برج آزادی کنونی طراحی شد. 

برای برج آزادی از سنگ مرمر سفید جوشقان استفاده شده است و ساخت آن اردیبهشت ماه ۱۳۴۸ آغاز و در نهایت مهر ۱۳۵۰ به پایان رسید. برج ۴۵ متری آزادی که در زمینی بیضی شکل به وسعت ۶۸ هزار مترمربع قرار گرفته است، در نهایت روز ۲۴ مهر ماه سال ۱۳۵۰ افتتاح و سال ۲۶ اسفند ۱۳۵۳ به شماره ۱۰۰۸ ثبت ملی شد.

البته هر آنچه که امروز به عنوان مجموعه فرهنگی برج آزادی می‌بینیم، در سال ۱۳۵۰ ساخته نشد؛ بخش عمده‌ای که شامل ساختمان برج و زیرزمینی است که زیر خود برج قرار گرفته، در سال ۱۳۵۳ ساخته شد. در راستای این تصمیم، تهیه طرح موزه برج آزادی نیز به طراح اولیه واگذار شد و او در فضایی در عمق ۱۵ متری شمال برج آزادی، موزه‌ای را با بخش‌های متنوع طراحی کرد؛ این بخش نیز حدود دو سال بعد (۱۳۵۵) به بهره‌برداری رسید. 

امانت البته طراحی ساختمان دانشگاه صنعتی شریف(۱۳۵۴)، ساختمان مرکز صنایع دستی سابق و سازمان میراث فرهنگی امروزی (کامل شده در سال ۱۳۶۳)، ساختمان سفارت ایران در پکن (کامل شده در سال ۱۳۶۲) و آثار دیگری در سطح جهان را نیز انجام داده است. 

این دروازه‌ی غربی تهران هر کسی را با یک نگاه و دچار جادوی خود می‌کند، به گفته طراح آن، به گونه‌ای طراحی شده که معطوف به حقیقت، جوهره و عمق فرهنگ ایران است؛ به این معنی که طراحی معمارانه‌اش، با توجه به آنچه که در طول تاریخ بر سر ایران رفته و عظمتی که در تاریخ این کشور است صورت گرفته.

نقش‌های داخلی برج آزادی نیز تلفیقی از سنت و مدرنیسم است؛ به‌خصوص سقف طبقه دوم. درِ ورودی برج آزادی، هریک از لنگه‌های سنگی درها، حدود ۳.۵ تن وزن دارد. جنس این سنگ‌ها از گرانیت است. مساحت زیربنای این میدان، حدود ۷۸ هزار مترمربع است و بنای آن به صورت دروازه‌ای به ارتفاع حدود ۴۵ متر ساخته شده است که پنج متر آن داخل زمین فرو رفته است و طاق آن از زمین، ۲۳ متر فاصله دارد و دارای هشت بخش مجزا است. عرض پایه این بنا ۶۶ متر است و ساختن آن ۳۰ ماه زمان برده است. در محوطه میدان، ۶۵۰۰۰ مترمربع باغچه‌بندی شده است. در ساختمان این برج نیز ۲۵۰۰۰ قطعه سنگ به کار رفته و ۹۰۰ تن آهن مصرف شده است.

نقشه میدان آزادی از سقف مسجد شیخ لطف الله اقتباس شده است، اما به جای یک دایره، در طراحی آن دو بخش از دو بیضی با کانون‌های متفاوت وجود دارند. اغلب طرح‌های پروژه، از جمله این طرح را روح الله نیک خصال با نقشه های پیچیده هندسی و با الهام از نمونه‌های تاریخی و با چرخشی مدرن پرورانده است. گرچه نیک خصال در آن دوران دانشجوی سال سوم بود و در دفتر امانت کار می کرد، اما به گفته امانت «در هندسه نابغه بود»، بنابراین مسئولیت طرح‌های اجرایی مقدماتی به او سپرده شد. البته طراحی سازه دانکن مایکل که ۸ Over Arup انجام داد، کمک شایانی به سازمان دهی هندسی این طرح ها کرد.

معمار این برج آزادی گفته است که حین طراحی این بنا به تمام دوره‌های تاریخی و به آینده ایران نگریسته است. او گفته بود: «این بنا به گذشته های درخشان تاریخ ایران نظر دارد؛ به دورانی که ایران در ادبیات، هنر، معماری، صنایع دستی، علوم مختلف و خیلی چیزهای دیگر سرآمد بود.» 

او تاکید کرده بود که جمع‌بندی طراحی این برج را آنگونه انجام داده تا هر کسی با دیدنش بداند این اثر به کجا و به کدام فرهنگ مربوط می شود.

به گفته معمار، قوس اصلی وسط برج، نمادی از طاق کسری مربوط به پیش از اسلام و دوره ساسانی است و قوس بالایی که یک قوس شکسته است از دوران بعد از اسلام در ایران صحبت می‌کند. 

رسمی سازی که بین دو قوس را پر کرده است، بسیار ایرانی است و امانت آن را از گنبد مساجد ایران الهام گرفته است. او معتقد بوده که تکنیک گنبدسازی در ایران بسیار جالب است و در هر مسجد می‌توان چیز تازه‌ای را دید که این موارد نشانه نبوغ ایرانی است،. آنچنان که معماران قدیم از قاعده مربع بنا وارد دایره گنبد شده‌اند و این کار را با کمک رسمی بندی‌ها و مقرنس کاری‌های بسیار زیبا انجام داده‌اند. 

بر اساس آنچه که معمار این بنا گفته است، در برج آزادی نیز از همین امر بهره گرفته شده است. هندسه بنا یک هندسه مربع مستطیل است که از روی چهار پایه خود می چرخد و ۱۶ ضلعی می شود و بالاخره به صورت یک گنبد شکل می گیرد؛ البته این گنبد از بیرون دیده نمی‌شود و از درون قابل مشاهده است. 

نقش‌های داخلی برج البته، تلفیقی از سنت و مدرنیسم است که به صورت مشخص در طبقه دوم دیده می‌شود. برج دو آسانسور نیز دارد که از دیواره‌های برج بالا می‌روند.

انتهای پیام