به گزارش ایسنا، «آرمن گریگوریان» دبیر شورای امنیت ملی ارمنستان که روز یکشنبه به تهران سفر کرده بود؛ با «علی‌اکبر احمدیان» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دیدار و با او درباره امور دوجانبه، تحولات منطقه قفقاز و مسائل بین‌المللی گفت‌وگو کرد.
در این دیدار، احمدیان با اشاره به آخرین تحولات منطقه قفقاز و ضرورت تلاش همه طرف‌ها برای استقرار آرامش و امنیت در منطقه، تصریح کرد: هرگونه تغییر در ژئوپلیتیک منطقه، ناامن کننده و موجب بی‌ثباتی و تصاعد بحران است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با تبیین سیاست اصولی و تغییر ناپذیر جمهوری اسلامی در توسعه همکاری و تعامل با همسایگان و ایجاد منطقه‌ای عاری از هرگونه تنش و درگیری افزود: گفت‌وگوهای صریح و سازنده میان کشورهای منطقه بسترساز امنیت پایدار، توسعه متوازن و رفاه و آسایش مردم منطقه است.
احمدیان تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در این زمینه بسترهای لازم را فراهم آورده، نشست بین کشورهای منطقه را تمهید نماید.
ماجرای زنگزور
بر اساس بند ۹ توافقنامه صلح ۲۰۲۰ میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان که با وساطت روسیه انجام شد، آمده است: کلیه فعالیت‌های اقتصادی و حمل‌ونقل در منطقه بلامانع است. ارمنستان ایمنی ارتباطات حمل‌ونقل بین مناطق غربی جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان را به منظور سازماندهی حرکت بدون مانع شهروندان، وسایل نقلیه و بار در هر دو جهت تضمین می‌کند. کنترل حمل و نقل توسط ارگان‌های سرویس مرزی روسیه انجام می‌شود. با توافق طرفین، ساخت زیرساخت‌های جدیدی که جمهوری خودمختار نخجوان را با مناطق آذربایجان پیوند می‌دهد، انجام می‌شود.
بنابراین طرفین در این توافقنامه پذیرفتند که راهی از استان سیونیک در جنوب ارمنستان برای دسترسی جمهوری آذربایجان به جمهوری خودمختار نخجوان گشوده شود که آن نیز مورد حفاظت نیروهای روس قرار گیرد. در این بند از بیانیه تنها به موضوع ارتباطات حمل‌ونقل مسافر و کالا اشاره شده و موضوعی مانند دالان و کریدور که کارکردهای سیاسی و امنیتی دارد، وجود ندارد.
ترکیه اما تلاش می‌کند تا دالان زنگزور ایجاد شود و بتواند به سهولت به راه‌های ارتباطی و حمل‌ونقل و همچنین مسیر تجاری از چین به اروپا دسترسی داشته باشد، از این رو طی سال‌های اخیر روابط خود را در ابعاد مختلف نظامی و اقتصادی با آذربایجان تقویت کرده تا بتواند از مزیت‌های این منطقه بهره ببرد.
این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده که هرگونه تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه را نمی‌پذیرد و در عین حال ارمنستان هم بارها اعلام داشته که هیچ کریدوری نمی‌تواند در خاک این کشور فعالیت کند.
موضع تهران درباره زنگزور تغییر کرده است؟
«عبدالرضا فرجی راد» دیپلمات پیشین ایران در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه «ایران همواره تاکید داشته که اجازه نمی‌دهیم تغییرات ژئوپلیتیک در منطقه رخ دهد»، گفت: در جریان سفر اخیر دبیر شورای امنیت ملی ارمنستان به تهران، از طرف ایران اعلام شد که تغییرات ژئوپلیتیکی موجب بی‌ثباتی در منطقه می شود. به نظر می‌رسد موضع‌گیری ایران با دفعات قبلی تا حدودی تفاوت دارد و هنوز جزئیات مشخص نیست که آیا بعد از سفر وزیر دفاع روسیه به تهران موضع گیری‌ها تغییر کرده است؟
وی همچنین تصریح کرد: آیا همان‌طور که اردوغان و وزیر خارجه ترکیه می گویند، موضع تهران تغییر کرده که صحبت از سیگنال مثبت برای عبور دالان از ایران را مطرح کرده‌اند؛ البته اگر کریدور از داخل ایران کشیده شود خوب است و به نفع ایران و ثبات در منطقه خواهد بود.
این دیپلمات پیشین کشورمان خاطرنشان کرد: با توجه به این که هنوز ابعاد رایزنی‌ها و رفت‌وآمدها روشن نیست، باید صبر کنیم ببینیم موضع‌گیری‌های بعدی چیست. آنچه به نظر می‌رسد، روس‌ها با ترک‌ها و آذری‌ها هم نظر هستند. با همه این شرایط ایران باید سفت و محکم روی موضع خود بایستد و موضع خود را به جامعه بین‌الملل اعلام کند.
رئیس‌جمهور ترکیه چندی پیش و در سفر به نخجوان، درباره زنگزور گفت: ترکیه از کریدور صلح‌آمیز بین آذربایجان و ارمنستان برای اتصال نخجوان حمایت می‌کند، اما اگر ایروان با چنین چیزی مخالفت کند، کریدور می‌تواند از ایران عبور کند که این ایده‌ای مثبت است. ما تمام تلاش خود را برای افتتاح کریدور زنگزور انجام می‌دهیم، سیگنال‌های مثبتی نیز از ایران می‌آید.
تبعات ایجاد زنگزور بدون در نظر گرفتن منافع ایران
دبیر شورای امنیت ملی ارمنستان در دیدار احمدیان، با اشاره به نقش موثر جمهوری اسلامی ایران در برقراری صلح و ثبات در منطقه قفقاز، استمرار نقش‌آفرینی کشورمان در این زمینه را خواستار شد. گریگوریان، پروژه‌های اقتصادی، تجاری و صنعتی میان دو کشور را بسیار مهم و حائز اهمیت دانست و بر اجرای هر چه سریعتر آن‌ها تاکید کرد.
فرجی‌راد در این زمینه اظهار داشت: همگرایی با ترکیه و آذربایجان و همچنین ارمنستان می‌تواند مطلوب باشد و شاید بتوان روابط اقتصادی چهارجانبه‌ای را ترسیم کرد. قدر مسلم این که ایران نباید زیر بار دالان زنگزور برود، زیرا نقش ژئوپلیتیکی خود را از دست می‌دهد و همچنین دسترسی ایران به اروپا سخت می‌شود.
وی با بیان این که ایران باید بر موضع خود و همین طور کریدور از داخل خاک ایران تبلیغ کند، گفت: اگر غیر از این باشد و دالان زنگزور ایجاد شود، با توجه به طمع و ادعایی که آذربایجان دارد و اسرائیل و ترکیه هم در پشت آن قرار دارند و از طرفی ارمنستان در شرایط خوبی نیست، قطعا گزینه بعدی دستیابی به استان سیونیک است. بنابراین ممکن است بگویند دالان را با اختیارات خود می‌خواهیم اما واقعیت این است که بعد از چند ماه به سرباز ارمنی اجازه ورود نمی‌دهند. نهایتا اینکه ارمنستان به مجاری بین‌المللی شکایت می‌کند و آخر سر هم قطعنامه‌ای صادر می‌شود که هیچ اعتباری به لحاظ اجرا ندارد.
سفیر پیشین کشورمان در نروژ همچنین تاکید کرد: ضرورت دارد ایران موضع خود را در مورد عدم تغییر مرزهای ژئوپلیتیک به صراحت و قاطع اعلام کند. درست است کریدور مد نظر از خاک ارمنستان می‌گذرد، اما بر ژئوپلیتیک ایران تأثیر می‌گذارد و آن را تغییر می دهد. بنابراین ایران باید بایستد و اجازه ندهد تا چنین تغییراتی اتفاق افتد.
وی اظهار کرد: اگر ما روی مواضع خود نباشیم باید پاسخگوی یکسری تحولات در شرق کشور با افغانستان و طالبان باشیم و همچنین در مورد جنوب کشور هم شورای همکاری خلیج فارس زبانش درازتر می‌شود.
فرجی‌راد با اشاره به صحبت‌های اردوغان مبنی بر دریافت سیگنال مثبت از سوی ایران هم گفت: ضمن این که باید روی مواضع خود بایستیم باید بفهمانیم اگر می‌خواهید به شرق خزر دسترسی داشته باشید ایرادی ندارد از طریق شمال ایران این دالان را بکشید، اگر قبول نمی‌کنید یعنی دنبال اهداف دیگری مانند تصرف سیونیک هستید.
انتهای پیام