سیدمرتضی ناصریان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به پروژه راه‌آهن شلمچه - بصره گفت: راه‌آهن شلمچه - بصره یک سری ویژگی مثبت و یک سری ویژگی محدودکننده دارد. ویژگی محدودکننده‌ای که به چشم می‌آید این است که جنوبی‌ترین نقطه ایران به جنوبی‌ترین نقطه عراق وصل می‌شود و برای خیلی از مناطق کشور و عراق جذابیت ندارد که بار یا مسافر تا جنوبی‌ترین نقطه برود.
وی ادامه داد: باوجود این، این پروژه از چند نظر قابل توجه است. یکی اینکه کشورهای ایران و آسیای مرکزی و قفقاز در حال حاضر به عراق و کشورهای عربی منطقه ارتباط ندارند و این اولین ارتباطی است که بین ایران و این کشورها برقرار می‌شود. اینکه از این شبکه ریلی چه انتفاعی می‌بریم، بستگی به برنامه‌ریزی‌های آتی دارد اما فعلا طرف عراقی این خط ریلی را محدود به خدمات مسافری کرده است. البته از نظر طراحی و ویژگی‌های ساخت، بار هم می‌تواند از این مسیر عبور کند.
این کارشناس حوزه ریلی در پاسخ به اینکه چرا عراق شرط محدودیت مسافری را برای این خط ریلی گذاشته، گفت: عراق ارتباط دریایی کمی دارد و تنها از بندر بصره و ام‌القصر در محدوده اندکی از خلیج فارس است و ارتباط دریایی برایشان اهمیت زیادی دارد. بعضی از افراد در توجیه راه‌آهن شلمچه - بصره اشاره می‌کردند که این مسیر ریلی می‌تواند باعث شود که بندر امام خمینی ایران و عراق بتوانند صادرات و وادرات داشته باشند و نیازهای صادراتی و وارداتی عراق از طریق ایران تامین شود. این موضوع شاید از نظر ما عادی باشد اما از نظر افراد عراقی جذاب نیست. چون آنها فکر می‌کنند که می‌توانند از بنادر خودشان استفاده کنند و نیازی نیست به بندر کشور همسایه وابسته باشند.
ناصریان ادامه داد: سیاست تبلیغاتی اشتباه در پروژه شملچه-بصره این بود که به مسیر بندر امام خمینی برای صادرات واردات عراق یا از بندر امام خمینی به سوریه و مدیترانه اشاره کردند. حتی اخیرا یکی از مهم‌ترین جملات یک نشریه قطری این بود که با افتتاح این خط، بندر امام به مدیترانه وصل می‌شود. این موضوع از نظر شبکه ریلی صحیح است اما برای عراقی‌ها جذابیت ندارد و باعث شده افرادی که در عراق مخالف همکاری ایران و عراق هستند، از جمله افراد وابسته به سیاست‌های آمریکا و انگلیس که به صراحت نمی‌توانند علیه روابط ایران و عراق انتقاد کنند به این ویژگی ناسیونالیستی عراق تکیه کنند که ما خودمان ارتباط دریایی مهمی داریم اما می‌خواهند ما را به بندر کشور همسایه وابسته کنند.
وی خاطرنشان کرد: با وجود این، ارتباط ریلی ایران و عراق با فرض اینکه همین محدودیت مسافری باشد هم برای سفر مردم ایران به عراق و کربلا مفید است و هم برای ارتباط کشورهایی مانند افغانستان و جمهوری آذربایجان که در آینده می‌توانند از همین مسیر به عراق سفر کنند، متقابلا از عراق و کشورهای متصل هم می‌توانند به ایران سفر کنند. البته سوریه الان اتصال ریلی به عراق ندارد، حدود ۱۰ سال پیش، پیش از اینکه داعش در سوریه فعال شود ارتباط ریلی عراق و سوریه برقرار بود اما الان آن مسیر تخریب شده و باید احیا شود.
مشاور امور برنامه‌ریزی اقتصادی طرح‌های ریلی در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور ادامه داد: اما عراق با اردن و عربستان ارتباطی ریلی دارد و امکان سفر بین آنها هم فراهم است. البته ما سفر زمینی چندانی از کشورهای همسایه عراق به ایران نخواهیم داشت، اما بین دو کشور ایران و عراق مسافرت بالا خواهد بود، به‌خصوص از نظر سفر زیارتی. اینکه خط ریلی شلمچه - بصره به حمل‌ونقل مسافری محدود بماند هم به سیاست‌های طرف عراقی بستگی دارد، زیرا طرف ایرانی برای گسترش همکاری‌ها مشتاق است.
علت تعلل اجرای اتصال خط ریلی ایران به عراق
ناصریان با اشاره به علت تعلل اجرای اتصال خط ریلی ایران به عراق در گذشته گفت: مقدمات اجرایی این پروژه در ۲۰ سال گذشته دنبال شده است و از زمان حکومت صدام بین ایران و عراق توافق شد که ارتباط ریلی بین دو کشور در دو نقطه شملچه و مرز خسروی برقرار شود. ما پروژه‌های سمت خودمان را شروع کردیم اما طرف عراقی اقدام خاصی نکرد. بعد از رفتن صدام هم نفوذ آمریکا در عراق بیشتر شد، سپس حکومت مردمی در عراق جایگزین شد، اما تاثیر سیاست‌های کشورهایی مانند عربستان و آمریکا برای محدود بودن ارتباط با ایران وجود داشت و روششان این بوده که این تصور را ایجاد کنند که اگر این راه‌آهن وصل شود، عراق به ایران وابسته می‌شود. این موضوع حتی در سطح بالا و در وزارت حمل‌ونقل هم دیده می‌شد و کاملا مخالف این پروژه بودند.
وی با بیان اینکه دولت سیزدهم اخیرا این همکاری را تسهیل کرده، افزود: در طول سال‌های گذشته دولت‌های مختلف تلاش داشتند که این ارتباط برقرار شود اما تاثیر عوامل سیاسی بر مقامات عراق باعث شده که این تلاش‌ها به نتیجه نرسد. این پروژه از نظر فنی و مالی خیلی پیچیده و پرهزینه نیست که ۲۰ سال معطل مانده باشد، اما عزم دولتمردان عراقی کمتر بوده تا طرف ایرانی.
این کارشناس حوزه ریلی درباره مدت‌زمان پیش‌بینی‌شده برای ساخت این راه‌آهن گفت: ساخت این مسیر از نظر فنی خیلی سخت نیست و بیشتر مسیر دشت است اما یک پل روی اروند دارد که به دلیل بالا بودن میزان آب اروند و طولانی بودن طول آن به حدود ۷۰۰ متر و اینکه باید یک دهانه بازشو باشد که کشتی‌ها و شناورهای عراقی بتوانند سیر کنند، کمی پیچیدگی دارد. ساخت این پل را طرف ایرانی به عهده گرفته که توانمندی خوبی از نظر فنی و مهندسی در اجرای پل‌های خاص دارد و دشواری از نظر فنی و مهندسی نیست. اما اینکه از نظر زمانی بتوان دو ساله این کار را انجام داد کمی دشوار است و زمان معقول برای این پروژه حدود سه سال است.
شلمچه - بصره مقدمه ارتباطات ریلی دو کشور است
ناصریان با بیان اینکه این پروژه مقدمه ارتباطات ریلی دو کشور است و مزایای قابل توجهی ایجاد می‌کند، گفت: ایران ازنظر حمل‌ونقلی دارای یک صنعت پیشرفته است. ما توان تولید انواع واگن و لکوموتیو را در کشور داریم، تجهیزات راه‌آهن از جمله ریل، ابزارهای روسازی، تجهیزات مخابراتی و علائم الکتریکی راه‌آهن در کشور ما تولید می‌شود، استانداردهای راه‌آهن عراق با ایران همسان است و از این نظر امکان همکاری‌های صنعتی در حوزه حمل‌ونقل ریلی بین دو کشور فراهم می‌شود.
وی ادامه داد: همچنین با اتصال شبکه ریلی دو کشور، امکان تبادل ناوگان فراهم می‌شود. این موضوع اهمیت زیادی دارد. ما در ایام خاصی مثلا نوروز ممکن است کمبود ناوگان داشته باشیم و در آن ایام از ناوگان اضافی عراق استفاده کنیم یا برعکس ناوگان ایرانی می‌تواند به ناوگان عراقی کمک کند.
مشاور امور برنامه‌ریزی اقتصادی طرح‌های ریلی در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور با بیان اینکه راه‌آهن عراق به نسبت ایران مقداری در سال‌های گذشته دچار عقب‌ماندگی فنی و فرسودگی شده است، گفت: عراق برنامه‌های گسترده برای توسعه راه‌آهن دارد و ایران می‌تواند در برنامه‌های توسعه راه‌آهن عراق هم به این کشور کمک کند. این یعنی بازاری از همکاری‌های صنعتی و اقتصادی در حوزه حمل‌ونقل ریلی برای دو کشور وجود دارد که بتوانند از توانمندی‌های هم استفاده کنند که آن هم مستلزم رابطه سیاسی بین دو کشور است که در سال‌های گذشته هم رابطه خوبی داشتند.
این کارشناس حوزه ریلی با بیان اینکه مهم‌ترین شریک تجاری ایران بین همسایگانش، عراق است، افزود: در حال حاضر حجم روابط دو کشورحدود ۱۰ میلیارد دلار است و افزایش افق‌هایش تا حدود ۳۰ میلیارد دلار به تایید مقام‌های دو کشور رسیده است. بنابراین هم وضعیت روابط اقتصادی دو کشور قابل توجه است و هم چشم‌انداز روابط بین دو کشور فراهم است. حجم بالای روابط اقتصادی ایجاب می‌کند محدودیتی که طرف عراقی برای مسافری بودن خط ریلی گذاشته به زودی برداشته شود و در عمل محدودیتی نداشته باشیم.
انتهای پیام