«حسین مسرّت» در گفت‌وگوبا ایسنا، یکی از چهره‌های شاخص و شهیر یزد در دوران قاجار را «میرزا سید محمّد رضوی» که نواب وکیل یزد و دارای لقب «وکیل التولیه» از آستان قدس بود، نام برد و گفت: میرزا سید محمد فرزند میرزا سید حسن رضوی و بی بی فاطمه در صفر ۱۲۷۹ هجری قمری در یزد به دنیا آمد و از آنجا که جدّ وی «عبدالحی» از مردم خراسان بود که به هنگام پادشاهی فتحعلی شاه قاجار به یزد آمد و با یکی از دختران «محمّدتقی خان بافقی» حاکم نامدار یزد ازدواج کرده و ساکن یزد شد، خاندان بزرگی با نام «رضوی» در یزد شکل گرفت.
وی افزود: با مرگ نوّاب رضوی بزرگ، اداره‌ی بخش مهمی از اموال وی به «میرزا سید حسن» پدر «سید محمد» سپرده می‌شود و وی صاحب املاک زیادی در استان یزد از جمله پشتکوه، ارنان، جهان‌آباد، بخ، رشکوئیه، کمال آباد، کفیر و حسین آباد به صورت خالصه شد و از این رو خانواده‌ی نواب، هم به سبب موقعیّت اقتصادی و هم موقعیّت خانوادگی از احترام و جایگاهی رفیع در یزد برخوردار شد.
مسرت ادامه داد: میرزا سید محمّد در ۱۲ سالگی به تعلیم دروس مقدّماتی پرداخت و در ۱۶ سالگی نیز به مدرسه‌ی علمیه رفت که نخستین استاد وی، «میرزا سید حسین وامق» فرزند شاعر نامی عصر قاجار و فدایی یزدی است که به «وامق زاده» هم معروف بود.
وی خاطرنشان کرد: «میرزا سید محمد» به دنبال انجام امور نیابتی پدر، علم حساب و در ادامه نیز مهارت‌هایی در تیراندازی، علوم جفر(علوم مخصوص اهل بیت علیهم السلام) و خط سروی را کسب کرد.
به گفته این محقق یزدی، او در سال ۱۲۹۸ هجری قمری با دختر نوّاب میرزا علیرضا ازدواج کرد و بدین ترتیب پیوند خانواده‌ی نوّاب‌های رضوی با خانواده‌ی نوّاب‌های یزدی مستحکم می‌شود که حاصل این ازدواج چندین فرزند دختر و پسر بود ولی پنج نفر از آنها در حیات پدر فوت کرده و او را داغدار می‌کنند.
مسرت گفت: براساس مستندات تاریخی، میرزا سید محمّد در حدود سال ۱۳۰۵ قمری وارد مسائل حوزه‌ی سیاسی می‌شود و همراه پدر در تحولات یزد نقش پررنگی ایفا می‌کند چنان که همراه او به تهران برای عزل حاکمان یزد یعنی «اقبال الملک» و «جلال الدوله» سفر می‌کند و برای دیگر امور سیاسی، مکاتباتی انجام می‌دهد و با حاکمان یزد نیز مراوداتی دارد لذا در اوضاع سیاسی اجتماعی یزد در ردیف افراد دارای نفوذ و اعتبار قرار می‌گیرد و در همین راستا نیز در انتخابات دوره سوم مجلس شورای ملّی به همراه «میرزا احمدخان قزوینی» و «میرزاعبّاس صرّاف بمی» به وکالت از طرف مردم یزد انتخاب می‌شود.
وی به حوادث دوران نمایندگی رضوی در مجلس شورای ملی و نقش موثر وی در ضد تسلط‌طلبی‌های روس‌ها بر ایران، اشاره و عنوان کرد: البته رضوی خاطراتش و همچنین رویدادهای تاریخی، سیاسی و اجتماعی یزد و ایران را در قالب سفرنامه‌ای تاریخی با عنوان «کشف الحقایق» یا «سفر چهار ساعته» نوشته است که نسخه‌ی منحصر بفرد این کتاب خطی در گنجینه‌ی کتاب‌های خطّی کتابخانه وزیری یزد نگهداری می‌شود و نیز کتابچه‌ای کوچک، دست نویس نوّاب وکیل، حاوی یادداشت‌های او در گنجینه‌ی اسناد میرزا محمّد کاظمینی در یزد وجود دارد.
مسرت با بیان این که سرانجام در سال ۱۳۱۷ هجری شمسی در ۷۸ سالگی درگذشت، متذکر شد: او در سال‌های پایانی عمر، از ناحیه یک چشم نابینا و چشم دیگرش کم‌سو شد و پس از فوت همسرش و کشته شدن پسرش جواد، یک مدّت خاطره نویسی را کنار گذاشت لذا بخش پایانی خاطراتش را یکی از پسرانش بر پایه‌ی گفته‌های پدر نوشته است.
انتهای پیام