به گزارش ایسنا، علیرضا مختارپور، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در نشست خبری که امروز، سه‌شنبه هفتم شهریورماه در محل اندیشگاه کتابخانه ملی برگزار شد در سخنانی اظهار کرد: از دو سالی که از دولت سیزدهم می‌گذرد، چند هدف عمده را در کتابخانه دنبال کردیم؛ در هر دوره‌ای کاستی و کمبودهایی وجود دارد که طبیعی است، یکی از فعالیت‌های ما در سازمان تکمیل کاستی‌ها و کمبودهای دوره قبل بود.
او افزود: اقدام دیگر ما حرکت به سمت تحول و بهبود شرایط برای استفاده بهتر و بیشتر از منابع سازمان بود که سازماندهی منابع دیجیتال، ساماندهی اسناد و کمک به دستگاه‌های مختلف برای جمع‌آوری اسناد از جمله محورهای انجام‌شده است.
عصمت مومنی، معاون کتابخانه‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی نیز در این نشست در سخنانی از بازنگری سند فراهم‌آوری منابع اطلاعاتی در سازمان خبر داد و گفت: از جمله فعالیت‌ها ما در واحد فراهم‌آوری، ریل‌گذاری یا تبیین نحوه اهدای کتاب به مجموعه‌ها و مبادله اطلاعات است که خط مشی‌مان را تعیین کردیم، در واقع ما موظف به اهدای منابع به کتابخانه‌های عمومی هستیم که معیارهای این کار هم به لحاظ سهمیه و هم به لحاظ محتوایی ضابطه‌مند شدند. همچنین اساسنامه مبادله اطلاعات کتابخانه‌ای نیز احیا شد.
همچنین فاطمه صدر معاون پژوهشی سازمان اسناد و کتابخانه ملی در این نشست خبری به ارائه گزارش آماری از روند فعالیت‌ها پرداخت و گفت: برای تکمیل پروژه‌های تحول دیجیتال با سه پروژه هوش مصنوعی به فعالیت خود ادامه دادیم که بخشی از آنها دارند روی سامانه‌های سازمان آماده‌سازی می‌شوند. در بخش اسکن و دیجیتال‌سازی منابع ۹۱۹۰ پرونده بر اساس درخواست مراجعه‌کنندگان دیجیتالی شد، همچنین ۱۵ هزار و ۱۰۱۰۶ پرونده نیز بر اساس تعیین اولویت‌ها از سوی سارمان دیجیتالی شده است. همچنین ۴۸۷ لوح فشرده که بخش عمده آن مربوط به نسخ خطی گردآوری شده، بازبینی شدند.
محمدهادی ناصری سرپرست معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیز گفت: در سال گذشته بیش از یک میلیارد برگ از اسناد راکد دستگاه‌ها تعیین تکلیف شد و ۲۵ میلیون و ۴۴۳ هزار و ۱۷ برگ اسناد دارای ارزش به سازمان اسناد متصل شد. در صورت اجرای دقیق ابن قانون، فایده بزرگی به دستگاه‌ها برمی‌گردد و آن آزادسازی فضای اداری اشغال‌شده در این زمینه است. در این راستا ۵۱ هزار و ۸۴۸ متر مربع فضای اداری حاصل از نگهداری این اسناد برای دستگاه‌های اداری آزاد شده است.
به گفته ناصری، ۲۰ مجموعه سند به معاونت اهدا شده و ۶۴ مجموعه شامل ۷۲۹ ردیف هم خریداری شده است. بیش از یک میلیون برگ از اسناد ملی و ۶۶۰۰ سند دیداری و شنیداری تنظیم شده است
هوتن والی‌نژاد، سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع، در بخش دیگری از این نشست با اشاره به افزایش ۷۸ درصدی بودجه سازمان اسناد و کتابخانه ملی، گفت: سازمان از نبود تجهیزات رنج می‌برد و ما با این بودجه تجهیزات لازم را خریداری کردیم؛ ۱۸۵ دستگاه دوربین که برایمان ۵ میلیارد هزینه داشت، موضوع دیگر مسئله ارتقای آی‌تی بود که ۱۴۰ دستگاه کامپیوتر خریدیم و هزینه‌اش ۴ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان شد. پژوهشگران کتابخانه ملی درخواست داشتند به خاطر امنیت از سمت غرب وارد سازمان شوند که برای درست کردن ورودی غربی، حدود دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان هزینه کردیم. ۱۰ دستگاه اسکنر برای دیجیتال‌سازی اسناد خریداری کردیم. همچنین مبلمان و صندلی‌های کتابخانه ملی را تجهیز کردیم که حدود ۶ میلیارد تومان هزینه برایمان داشت. ۴ میلیارد نیز هزینه قفسه‌ها کردیم. هشت‌هزار متر موکت خریداری کردیم که برای نصب آنها و راه‌اندازی این تجهیزات چند روزی کتابخانه تعطیل می‌شود. از الان می‌گویم اما زمان تعطیلی را اعلام می‌کنیم. همچنین ۵ میلیارد هزینه دستگاه‌های شست‌وشوی موکت شده است.
البته مختارپور با یادآوری این‌که میان تخصیص بودجه و تأمین بودجه تفاوت زمانی وجود دارد گفت: ممکن است بهره‌برداری از تجهزیات تا یک ماه و نیم آینده امکان‌پذیر باشد
چرا شیفت شب تعطیل شد؟
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی درباره مسئله شیفت که موضوع تعدادی از اعضای سازمان بوده، گفت: در مجموع ۲۵۰ هزار عضو داریم و ظرفیت سالن‌های ما محدود است. کتابخانه ملی از ابتدا نوبت شب نداشت و این موضوع از سال ۹۲ ممکن شد و اعضا از ساعت ۹ و نیم شب تا ۶ صبح از این امکان می‌توانستند استفاده کنند. بر اساس گزارش‌های دوره قبل و گزارش‌های جدید تعداد کسانی که در این ساعت از کتابخانه استفاده می‌کنند، حداکثر ۵۰ نفر است که از این تعداد افراد زیادی فقط تا ۱۲ شب، در کتابخانه بودند. از میان کسانی که از ۱۲ تا ۶ صبح از کتابخانه استفاده می‌کردند هم ۴۰ تا ۶۰ درصد یا در نمازخانه و یا پشت میز به استراحت مشغول بودند. با این شرایط و امکانات باید بودجه و انرژی هزینه می‌کردیم. کما این‌که در هیچ کجای اساسنامه و قانون شیفت شب جزو تکالیف سازمان اسناد و کتابخانه ملی نیست. تصمیم گرفتیم از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۲ شب شیفت شب را نگه داریم و از ۱۲ شب تا ۶ صبح برای کاهش هزینه‌ها آن را تعطیل کردیم.
سرنوشت ساختمان کتابخانه ۳۰ تیر
مختارپور همچنین درباره ساختمان کتابخانه در خیابان ۳۰ تیر نیز توضیح داد: زمانی که وارد کتابخانه ملی شدیم، متوجه شدیم طبقه اول این ساختمان به کتابخانه مجلس برای موزه چاپ و طبقه دوم برای موزه علوم داده شده است و با این‌که قرارداد بهره‌برداری از آنها چندسالی بود تمام شده، هیچ‌کدام تخلیه نکرده بودند. همزمان متوجه اتفاق دیگری شدیم که اواخر دوره سابق، بهره‌بردای ساختمان ۳۰ تیر برای ۲۰ سال به دستگاه دیگری داده شده بود که چون مغایر مقررات بود توانستیم حکم قانونی بگیریم تا آن قرارداد واگذاری را منتفی کنیم. همچنین با دو موزه یادشده که ساختمان را در تصرف داشتند، مذاکره کردیم تا آنجا را تخلیه کنند. خوشبختانه در مراجع قانونی موفق شدیم، هر دو دستگاه هم تمکین کردند اما علی‌رغم پیگیری‌ها هنوز ساختمان را تخلیه نکرده‌اند. ما همچنان منتظر هستیم ساختمان تخلیه شود. آن ساختمان هویت ملی کتابخانه ملی است و باید محفوظ بماند و از آنجا متناسب با شرایط لازم استفاده خواهیم کرد.
سرانجام ماجرای آبگرفتگی
او درباره اسنادی که در دوره پیشین و در آبگرفتگی از میان رفتند و فرجام این ماجرا توضیح داد: طبق گزارش مکتوب ریاست محترم سازمان در دوره قبل اعلام شده ساختمان آرشیو ملی در جایی بنا شده که آب‌های زیرزمینی دارد، با این حال چند طبقه زیر زمین رفته با وجود زه‌کشی به علت بارندگی شدید و بستن مترو آبگرفتگی اتفاق افتاد و مقداری اسناد دچار آسیب شدند. تا اینجا قضیه مورد وفاق همه مسئولین سابق و فعلی است. برخی از خبرنگاران و مسئولین معتقد بودند اسنادی که آسیب دیده اسناد مهمی بوده‌اند اما برخی مسئولین سازمان معتقد بودند اسناد داری اهمیت و ارزش نبوده و یا امحایی بوده‌اند. به هر حال این اتفاق اقتاده و تعداد قابل توجهی سند آسیب دیده بود. زمانی که آمدیم با توجه این‌که دستگاه نظارتی از ما گزارش خواست، ما تمامی مستندات و تحقیقات را که آماده بود، جمع‌بندی کردیم و همراه اسناد و مشاهدات و تصاویر ارائه دادیم. چون قضاوت در این مورد برعهده دستگاه نظارتی است من از بیان جزئیات دیگر خودداری می‌کنم.
مختارپور یادآور شد: در روزهای پایانی ۱۴۰۰ باران شدید اتفاق افتاد اما با توجه به پیش‌بینی‌ها و عبرت گرفتن از آن حادثه، تربیتی دادیم که در تمام مدت مدیران آرشیو ملی سر کار باشند و حتی یک قطره نم به داخل ساختمان آرشیو نفوذ نکرد، پمپ‌ها را درست و لایروبی کردیم. البته وظیفه ذاتی ما بود و امروز مطمئن هستیم هر بارندگی با هر شدتی ساختمان کتابخانه ملی را تهدید نمی‌کند.
او درباره موضوع پارکینگ و آسیب به خودروها در محوطه کتابخانه ملی گفت: اتفاقی که اعضا بیان می‌کنند، اصلا حوزه کتابخانه ملی نیست بلکه فضای مشترک محوطه اراضی عباس‌آباد و مربوط به فضای عمومی است. درباره این‌که آیا اراضی عباس‌آباد امنیت منطقه را حفظ کند یا با همکاری نیروی انتظامی باشد، از مسائلی بود که در سال‌های قبل نیز مطرح بوده و اقداماتی در این زمینه شده بود. مهم‌ترین چیزی که از آن غفلت شده این است که ۲۰ سال پیش در ضلع شمالی اینجا قرار بود پارکینگ طبقاتی برای اعضا ساخته شود. در آن سال قراردادی با شهرداری تهران بسته شده که شهرداری پارکینگی اینجا بسازد اما با وجود گودبرداری متوقف می‌ماند. نه تنها پارکینگ ساخته نمی‌شود بلکه در اثر گودبرداری دیواره مخازن ترک برمی‌دارد. از زمانی که به کتابخانه ملی آمدم این موضوع را شدیداً پیگیری کردم . خوشبختانه سال گذشته موفق شدیم دوباره این کارگاه را راه اندازی کنیم و شهرداری و شورای شهر تقبل کردند که پارکینگ را بسازند و چند ماهی است که این کار شروع شده است. راه‌حل مشکلات این است که پارکینگ ساخته شود و محوطه از خودرو تخلیه شود.
والی‌نژاد در پاسخ به سوال ایسنا درباره سرنوشت بایگانی راکد نیز گفت: بودجه ساخت بایگانی راکد تخصیص داده نشده بود اما بودجه مطالعاتی را به ما دادند و مطالعات را انجام دادیم و آماده است. اگر بودجه تملک که بودجه سنگینی برای ساخت ۳۰ هزار مترمربع است اختصاص یابد، می‌توانیم کار را شروع کنیم.
انتهای پیام