دکتر سید محمد میرزایی قمی در گفت و گو با ایسنا درباره برنامه شرکت کنترل کیفیت هوای تهران برای افزایش دیتالاگر و حسگرهای پیشرفته دی‌اکسید نیتروژن اظهارکرد: با توجه به شرح وظایف این شرکت در حوزه سنجش آلاینده‌های هوا و اندازه‌گیری ضرایب انتشار از منابع آلاینده، طبیعتاً سمت و سوی برنامه‌ریزی به گونه‌ای است که اندازه‌گیری هرگونه آلاینده از تمامی منابع مربوطه قابل دستیابی باشد. در این جهت با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین منابع انتشار آلاینده اکسیدهای نیتروژن منابع متحرک هستند، تجهیز این شرکت به دستگاه‌های اندازه‌گیری این آلاینده از خودروها و موتورسیکلت‌ها و خودروهای سنگین در برنامه قرار دارد.
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اضافه کرد: در آینده تجهیزات اندازه‌گیری پرتابل آلایندگی وسایل نقلیه به‌گونه‌ای تکمیل خواهد شد که اندازه‌گیری ضرایب انتشار تمامی آلاینده‌ها برای کلیه انواع وسایل نقلیه اعم از موتورسیکلت، خودروهای سبک و سنگین در داخل کشور قابل انجام باشد.
وی در ادامه گفت: یکی از پروژه‌های مورد مطالعه در شرکت در جهت بهره‌مندی از حسگرهای پیشرفته، استفاده از سنسورهای ارزان‌قیمت برای پایش کیفیت هوا در وسعت و پوشش بیشتر است. سنسورهای ارزان قیمت مزایایی از جمله هزینه مقرون به‌صرفه بودن، مصرف انرژی پایین و قابلیت جابجایی آسان را دارند که آنها را برای پروژه‌هایی با تمرکز بر استقرار گسترده و مشارکت جامعه مناسب می‌کند.
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تصریح کرد: ظهور سنسورهای ارزان‌قیمت پایش آلودگی هوا با هزینه کم، استفاده آسان و امکان مشاهده با رزولوشن مکانی بالا را فراهم و فرصت‌های جدیدی را برای بهبود همزمان سیستم‌های پایش موجود مهیا می‌کند. داده‌های تولید شده توسط آنها ممکن است محدودیت‌هایی در دقت، صحت و نیازهای کالیبراسیون داشته باشند، با این حال هزینه و نیازهای زیرساختی کمی دارند.
وی در پاسخ به این پرسش ایسنا که آیا برای این کار از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده می‌کند، اظهار کرد: شرکت کنترل کیفیت هوا در تمامی پروژه‌های مطالعاتی، پژوهشی و اجرایی خود از توان شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده می‌کند همچنین این شرکت به منظور راه‌اندازی، راهبری و تعمیر دستگاه‌ها و تجهیزات سنجش آلودگی هوا و صدا همچنین سامانه برخط ایستگاه‌ها و تابلوهای نمایشگر خود نیز با شرکت‌های دانش‌بنیان در حال تعامل مستمر است.
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اضافه کرد: این شرکت در جهت افزایش دانش تخصصی، اخذ کمک‌های فنی و دریافت به‌روزترین تجهیزات سنجش آلودگی هوا با نهادهای بین‌المللی از جمله آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (جایکا) همکاری داشته و در جهت یافتن مناسب‌ترین راهکارهای کاهش آلودگی هوا تلاش کرده است.
تبعات تنفس دی‌اکسید نیتروژن
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهارکرد: دی‌اکسید نیتروژن یکی از مهم‌ترین آلاینده‌های هوا به‌شمار می‌رود و در گروه گازهای گلخانه‌ای نیز قرار دارد. منابع تولید این آلاینده سوختن سوخت‌های فسیلی ازجمله بنزین، گازوئیل، گاز طبیعی و زغال سنگ به‌ویژه در حرارت‌های بالا است. هرساله میلیون‌ها تن از این گاز بر اثر فعالیت‌های انسانی به‌خصوص مصرف و احتراق سوخت‌های فسیلی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تولید می‌شود.
میرزایی قمی اضافه کرد: دی‌اکسید نیتروژن در غلظت‌های بالا در ترکیب با هوای مرطوب و نزولات جوی باعث تولید باران اسیدی می‌شود همچنین افزایش این گاز موجب ایجاد مه‌دود می‌شود و میدان دید را کاهش می‌دهد.
وی افزود: این آلاینده در تولید آلاینده ازن و ذرات معلق ثانویه نقش دارد و خود نیز می‌تواند به‌صورت مستقیم و یا بر اثر واکنش‌های شیمیایی ثانویه تولید شود. اثرات بهداشتی این آلاینده شامل بروز بیماری‌های تنفسی ازجمله ابتلا به سوزش ریه، آسم، برونشیت و عفونت‌های ریوی است.
مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با بیان اینکه آلاینده دی‌اکسید نیتروژن در گروه آلاینده‌های شاخص هوا قرار دارد، گفت: با به توجه به منابع گسترده تولید و اثرات بهداشتی این آلاینده بر سلامتی، شرکت کنترل کیفیت هوا اندازه‌گیری این آلاینده را در دستورکار خود قرار داده است و در بیشتر ایستگاه‌های این شرکت، آلاینده مذکور سنجش می‌شود. وضعیت تغییرات ساعتی غلظت و شاخص کیفیت هوای این آلاینده به‌صورت برخط از طریق وب‌سایت این شرکت و سایر راه‌های ارتباطی به اطلاع شهروندان می‌رسد.
وی اضافه کرد: در سال گذشته میانگین شاخص کیفیت هوا به لحاظ این آلاینده در شهر تهران طی ۱۳ روز - که همگی در ماه‌های سرد سال قرار داشتند- فراتر از حد سلامت قرار داشت که خوشبختانه در سال جاری این شرایط رخ نداده است.
میرزایی قمی با اشاره به نتایج آخرین مطالعات انجام شده گفت: براساس آخرین مطالعات سیاهه انتشار شهر تهران، میزان انتشار اکسیدهای نیتروژن در سال ۱۳۹۶ در حدود ۱۰۳ هزار تن برآورد شد که سهم منابع ساکن و متحرک بهترتیب برابر ۶۵ و ۳۵ درصد بود. عمده انتشار اکسیدهای نیتروژن در منابع ساکن ناشی از فعالیت نیروگاه‌ها، بخش خانگی و تجاری، صنایع و پالایشگاه بوده است و بهترتیب سهم ۳۲، ۱۴، ۸ و ۸ درصدی در انتشار دی‌اکسید نیتروژن دارند و در منابع متحرک خودروهای سواری و کامیونها بهترتیب با ۱۶ و پنج درصد بیشترین سهم را در انتشار اکسیدهای نیتروژن به خود اختصاص داده‌اند.
آخرین وضعیت ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوای تهران
وی با اشاره به ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوای تهران گفت: شرکت کنترل کیفیت هوا در حال حاضر دارای ۲۲ ایستگاه فعال سنجش آلودگی هوا است که از طریق دستگاه‌های پیشرفته به‌صورت برخط وضعیت آلاینده‌های هوا را در مناطق مختلف رصد می‌کنند. از این ایستگاه‌ها یک ایستگاه در سال گذشته در منطقه ۱۲ نصب و راه‌اندازی شده است. در سال جاری نیز سه ایستگاه جدید در مناطق ۳، ۱۵ و ۱۷ در حال نصب و راه‌اندازی هستند که ان شاءالله تعداد ایستگاه‌ها به ۲۵ خواهد رسید.
میرزایی قمی در پایان اظهارکرد: نوسازی دستگاه‌های سنجش سه ایستگاه این شرکت نیز در حال انجام است. با توجه به استانداردهای بین‌المللی در خصوص تعداد ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا مناسب به نسبت جمعیت ساکن و میزان آلودگی، در شهر تهران پوشش کافی و تعداد مناسب ایستگاه سنجش آلودگی هوا وجود دارد. بااین‌حال در صورت لزوم و در اختیار داشتن منابع لازم، این شرکت در سال‌های آینده نیز اقدام به توسعه و بهسازی دستگاه‌های جدید سنجش آلودگی هوا خواهد کرد.
انتهای پیام