محمد توزنده جانی یک شنبه ۲۲ مردادماه در نشست خبری با اصحاب رسانه اظهار کرد: امسال میزان بارندگی قوچان در مقایسه با دوره آماری دراز مدت ۳۵ درصد کاهش داشته است.
وی خاطرشان کرد: علیرغم اینکه از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۵ میلیون و ۴۹۰ هزار مترمکعب آورده آب به سد تبارک بوده اما طی این مدت خروجی آب بیش از ۱۱ میلیون مترمکعب بوده است.
مدیر امور منابع آب شهرستان قوچان با تأکید بر اینکه حوزه آب بسیار مهم و چالش‌برانگیز است، عنوان کرد: عبور از این بحران علاوه بر رعایت جنبه‌های فنی و مدیریتی، برای اینکه مدیریت و فرهنگ صحیح مصرف آب اتفاق بیافتد مردم هم مسئولیت‌هایی برعهده دارند، بخش اعظم این فرهنگ‌سازی بر عهده رسانه است که می‌طلبد اتفاقات را به سطح جامعه انتقال دهند.
وی رفع معضلات حوزه مدیریت آب را با همکاری رسانه‌ها امکان‌پذیر دانست و گفت: خیلی وقت‌ها مردم بحران آب را می‌دانند اما خودخواهی باعث می‌شود هر فردی به فکر خودش بوده و برداشت بی‌رویه داشته باشد.
توزنده جانی بابیان اینکه سال جاری یکی از خشک‌ترین سالها طی ۵۰ سال گذشته بوده است، اظهار کرد: میانگین میزان بارندگی در استان نسبت به دراز مدت ۴۸ درصد، در مشهد ۶۸ درصد و در قوچان ۳۵ درصد کاهش داشته است.
مدیر امور منابع آب شهرستان قوچان بابیان اینکه میزان بارش در شهرستان قوچان در مقایسه با سال گذشته ۳.۲ درصد کاهش داشته است، گفت: امسال در قوچان ۱۸۳.۵ میلی‌متر بارش داشتیم که نسبت به میانگین استان بالاتر است، اما مشکلی که در قوچان با آن مواجه هستیم پتانسیل ضعیف آبخوان‌ها است که بروز خشک‌سالی باعث شده با بحران آب و کاهش آبدهی شدید در چاه‌ها مواجه شویم.
وی بیان کرد: ۵۰ درصد آب شرب قوچان از ۲۵ حلقه چاه و یک رشته قنات تأمین می‌شود اما این ۲۵ حلقه چاه و قنات در حال حاضر ۵۰ درصد آب شرب شهر را تأمین نمی‌کنند و وابستگی شدیدی را در تأمین آب شرب به سد تبارک داریم.
توزنده جانی با اشاره به مشکلات قطعی آب در مناطقی از شهر قوچان در پی کدورت آب پس از وقوع سیل‌های اخیر گفت: وابستگی به سد تبارک در تأمین آب شرب شهر قوچان چالش‌های بسیاری در پی دارد که ازجمله می‌توان به قدیمی بودن خط انتقال و سرقت آب در طول ۸ کیلومتری که از مسیر بستر رودخانه عبور می‌کند اشاره کرد.
وی با بیان اینکه اگر یک ساعت دبی آبی که از سمت سد تبارک به تصفیه‌خانه می‌رسد کم شود کل شهر دچار کمبود آب می‌شود، به اجرای پروژه خط انتقال آب از سد به تصفیه‌خانه قوچان اشاره کرد و گفت: این پروژه بیش از ۹۶ درصد پیشرفت داشته است و تاکنون لوله فلزی به طول ۸ کیلومتر به صورت کامل انجام‌شده و لوله GRP به طول ۱۴.۵ کیلومتر به ۲۰۰ متر انتهایی خود رسیده است.
مدیر امور منابع آب شهرستان قوچان ادامه داد: اجرای این پروژه بالغ‌بر ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه داشته و شرکت آب منطقه‌ای علیرغم محدودیت‌های مالی با دیونی که برای خود ایجاد کرد توانست تا حد زیادی پیشرفت این پروژه را تحمیل کند، در آخرین جلسه مقرر شد باقیمانده موارد فنی انجام و شیرآلات و تجهیزات مورد نیاز تا هفته جاری خریداری شود، در صورت عدم بروز مشکل، پروژه خط انتقال آب تا انتهای شهریور به بهره‌برداری خواهد رسید.
وی اضافه کرد: با بهره‌برداری از ۲۳ کیلومتر خط انتقال آب که ۲۶۰ لیتر آب در ثانیه را از سد به تصفیه‌خانه منتقل می‌کند، ضمن بهبود کیفیت آب و کاهش آلاینده‌هایی که در مسیر وجود دارد، ازنظر کمی هم پایداری خوبی در شبکه آب شرب شهر ایجاد می‌کند و مشکل قطعی‌های مکرری که در نقاط مرتفع و پایین‌شهر قوچان داریم برطرف خواهد شد.
توزنده جانی در ادامه با اشاره به وقوع سیلاب‌های متعدد طی سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ گفت: با مدیریت خوبی که آن سالها در سد تبارک انجام شد حجم بسیار زیادی از سیلاب‌ها مهار شد به طوری که سال ۱۴۰۰ میزان ۳۲ میلیون مترمکعب از حجم مخزن ۶۰ میلیون مترمکعبی سد تبارک پر شد.
وی حجم سد را ۱۵ میلیون و ۴۰۶ هزار مترمکعب اعلام کرد و افزود: نسبت به سال قبل ۲۹ درصد و در مقایسه با دو سال قبل بیش از ۴۰ درصد از حجم آب مخزن کاهش پیداکرده است، اگرچه از ابتدای سال آبی جاری تاکنون آورده سد ۵ میلیون و ۴۹۰ هزار مترمکعب بوده اما طی این مدت خروجی بیش از ۱۱ میلیون مترمکعب بوده است.
مدیر امور منابع آب شهرستان قوچان بابیان اینکه بیلان آب موجود در سد تبارک قوچان منفی است، اظهار کرد: طی سال آبی جاری ۵ میلیون مترمکعب از حقابه سد تبارک به کشاورزان تحویل داده شده و ۴ میلیون مترمکعب به تصفیه‌خانه شهر قوچان منتقل گردید و مابقی صرف مصارف محیط زیستی و تبخیر شده است.
وی اضافه کرد: از ابتدای امسال تاکنون ۱.۵ میلیون مترمکعب آب تحویل حوزه شرب شده و بر اساس مصوبه شورای حفاظت آب و کاهش مخزن باید ۴ میلیون مترمکعب آب تحویل کشاورزان بدهیم که این کاهش یک میلیونی و اقناع‌سازی کشاورزان برای توزیع آب بین ۱۸۰۰ هکتار زمین کشاورزی و صدها کشاورز کار سختی بود و مردم اعتراضات زیادی داشتند.
توزنده جانی در ادامه از حفر چاه‌های غیرمجاز به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین معضلات شهر قوچان در حوزه مدیریت آب نام برد و تصریح کرد: طی ۱۰ سال گذشته بیش از ۱۹۰۰ حلقه چاه غیرمجاز پر و مسدودالمنفعه شده است.
وی در همین خصوص خاطرنشان کرد: با توجه به ضخامت کمی که آبرفت شهرستان دارد پتانسیل نگهداری آب در آبخوان‌ها ضعیف است و از طرف دیگر به دلیل بالا بودن سنگ کف با حفر چاه‌های نیمه عمیق ۵۰ متری به آب می‌رسیم، این وضعیت باعث شده چاه‌های غیرمجاز به معضل تبدیل شوند و در برخی موارد حتی با انسداد چاه مجدداً چاه جدید حفر می‌شود.
وی افزود: اکنون در شهرستان قوچان حدود ۷۰۰ چاه مجاز داریم و با توجه به اینکه بیش از ۷۰ درصد مصرف آب توسط چاه‌های مجاز صورت می‌گیرد با سیاست شرکت آب منطقه‌ای مدیریت برداشت توسط چاه‌های مجاز را در دستور کار قرار دادیم.
مدیر امور منابع آب شهرستان قوچان گفت: در راستای سیاست شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در شهرستان قوچان تاکنون ۴۵۰ حلقه چاه به کنتور و شمارنده مجهز شده و برداشت آب کنترل می‌شود، در ادامه این روند باید تمامی چاه‌های مجاز طی سال‌های آتی مجهز به کنتور هوشمند شوند، بر همین مبنا از ابتدای سال جاری تاکنون ۱۶ کنتور نصب و همچنین حدود ۵۰ حلقه چاه غیرمجاز پر و مسدود المنفعه شده است.
مدیریت آب با چالش‌هایی مواجه است
در ادامه مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی بیان کرد: سالیانه متوسط بارندگی در دنیا بیش از ۷۰۰ میلی‌متر، در ایران ۲۵۰ میلی‌متر و طی سال‌های اخیر در خراسان رضوی به ۲۰۰ میلی‌متر رسیده بود اما در حال حاضر متوسط بارندگی در استان به ۹۹ میلی‌متر رسیده که نشان‌دهنده این است که خشک‌ترین سال را طی ۵۰ سال اخیر سپری می‌کنیم.
کاظم جم افزود: با توجه به افزایش جمعیت و حضور مسافرین و زائرین در استان و استقرار عمده صنایع در دشت‌های قوچان، چناران و مشهد مدیریت آب را با چالش‌هایی مواجه کرده است.
وی با تأکید بر لزوم مدیریت مشارکتی در بخش آب گفت: برای اولین بار در کشور با ۲۷ تشکل در استان تفاهم مدیریت مشارکتی امضا کرده‌ایم و کشاورز را پشت میز مدیریت آب آورده‌ایم و همه اطلاعات بخش آب را در اختیار هیئت‌های مدیره کشاورزان گذاشتیم تا کشاورز در حوزه میزان تخصیص آب برنامه‌ریزی کند، اکنون ثمره اجرای این طرح در دشت‌های مه‌ولات و تربت‌حیدریه قابل مشاهده است.
وی اضافه کرد: خراسان رضوی نخستین استانی است که در آن ۹۶ درصد چاه‌های کشاورزی مجهز به کنتور هوشمند شده است و تنها استانی هستیم که ۷۰ درصد چاه‌های کشاورزی به‌صورت آنلاین از ستاد آب منطقه‌ای استان رصد و پایش می‌شود و این توانایی وجود دارد که اگر چاهی بیشتر از حد مجاز برداشت کند به صورت آنلاین قطع شود.
مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با اشاره به تجمع ۱.۵ میلیون نفر در حاشیه شهر مشهد و تبعات حاصل از این حاشیه‌نشینی اظهار کرد: تشکل‌های کشاورزی به این درک بالا رسیده‌اند که آب متعلق به آیندگان ما هم است تا فرزندان ما هم بتوانند در روستا بمانند و همانند برخی از نقاط کشور به دلیل بی‌آبی مجبور به مهاجرت نشوند.
وی با تأکید بر لزوم همراه سازی مردم در حوزه مدیریت آب گفت: ما در قسمت آب استان هیچ آمار محرمانه‌ای نداریم و با ورود به سایت شرکت آب منطقه‌ای همه آمار شهرستان‌ها به تفکیک موجود است.
جم ادامه داد: حجم مخازن سدهای استان ده درصد آب دارد که بخشی از آن حجم مرده سد است، همچنین چاه‌های ما و میزان آب تجدیدپذیر مشخص است، وقتی مردم این موارد را بدانند بهترین مدیریت را انجام می‌دهند که به هیچ بخشی صدمه وارد نشود.
وی با تأکید بر لزوم ایجاد جریان رسانه‌ای برای افزایش میزان قبح تخلفات آبی به ویژه در مورد چاه‌های غیرمجاز بیان کرد: یک متخلف از طریق حفر چاه غیرمجاز و کسب چندین میلیارد تومان سود از طریق تانکر فروشی پس از دادگاهی شدن طبق قوانین جریمه اندکی پرداخت می‌کند که این میزان بازدارنده نیست و رسانه باید به صحنه وارد شود و کمک کند.
انتهای پیام