خراسان جنوبی خشکسالی‌های چندین ساله را پشت سر گذاشته و طی این سال‌های خشکی و بی آبی، خاک استان سست و بی رمق شده و به دنبال افزایش زمان بادهای ۱۲۰ روزه سیستان به ۱۸۰ روز، وضعیت هوای خراسان جنوبی از حیث گرد و غبار وضعیت مطلوبی نبوده و باید گفت افزایش پوشش گیاهی می‌تواند در کاهش این پدیده موثر باشد.
به گزارش ایسنا، مردم خراسان جنوبی از گرد و غبار رنج می‌برند و گویی چشمی برای دیدن وجود ندارد و از طرفی اعتبارات مقابله با آن به سختی تخصیص می‌یابد.
برطبق بررسی‌ها، منشأ اصلی پدیده گرد و غبار در استان، خارجی است که از کشورهای پاکستان، افغانستان و ترکمنستان سرچشمه می‌گیرد و تنها ۳۰ تا ۳۵ درصد گرد و غبارها منشأ داخلی دارد؛ آن هم به دلیل اینکه ۳۶ درصد وسعت استان بالغ بر ۵.۴ میلیون هکتار بیابانی و دارای مراتع فقیر است. حال با این روند رو به رشد بیابان و پدیده گرد و غبار که شرایط را هر سال بحرانی تر از سال گذشته کرده، اعتبارات جوابگو نبوده و یا اندک است که باید فکری به حال آن کرده و ردیف ملی مجزا برای آن درنظر گرفت.
نگران افزایش روزهای گرد و غباری هستیم
علیرضا خندان رو، مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی به ایسنا گفت: در چهار ماهه نخست امسال به طور میانگین در شهرستان‌های استان ۲۷ روز گرد و غباری به ثبت رسیده، اما سال گذشته این مقدار ۳۷ روز و در بلندمدت ۱۴ روز بوده است.
وی با بیان اینکه از ابتدای امسال تاکنون ۲۲ هشدار زرد و هفت هشدار نارنجی در استان صادر شده که اغلب آنها به خاطر پدیده گرد و غبار بوده است، افزود: طی سال گذشته، ۳۷ روز از سال در خراسان جنوبی گرد و غباری بود و در بلند مدت این مقدار تنها ۱۴ روز بود، اما این در صورتی است که اکنون تنها در چهار ماهه ابتدای سال این وضعیت به ۲۷ روز رسیده است.
خندان رو با بیان اینکه این موضوع کمی نگران کننده است و نیاز دارد تا مسئولین فکری برای مقابله با این‌پدیده کنند، تصریح کرد: از ابتدای امسال بیشترین تعداد روزهای غبارآلود استان با ۷۰ روز در حاجی‌آباد زیرکوه به ثبت رسیده است؛ تعداد روزهای گرد و غباری این شهرستان در مدت مشابه پارسال ۶۳ روز و در بلندمدت ۱۹ روز بوده است.
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی بیان کرد: اگرچه کانون‌های گرد و غبار در سطح استان پراکنده است ولی شدیدترین کانون‌ها در مناطقی از شهرستان‌های زیرکوه، درمیان، سربیشه، نهبندان، قائنات، طبس، بشرویه، فردوس و سرایان شناسایی شده است و خیزش گرد و خاک کل استان را فرا می‌گیرد.
اعتباراتی که به گرد بیابان نمی‌رسد
علیرضا نصرآبادی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی نیز به ایسنا گفت: پدیده گرد و خاک در استان منشأ ملی و فرا استانی نیز دارد و خراسان جنوبی که استان مشرف به دو کویر بزرگ کشور است، از سمت شمال شرق و شرق نیز تحت تأثیر بادهای گرم و سوزان ۱۲۰ روزه سیستان قرار می‌گیرد.
وی افزود: از مجموع وسعت بیش از ۱۵ میلیون هکتار، حدود ۱۴ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار عرصه‌های منابع طبیعی بوده که بیش از ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار عرصه‌های بیابانی استان است و از این میزان حدود ۵ میلیون هکتار مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی بوده و بیش از ۲ میلیون و ۱۰۰ هکتار کانون‌های بحرانی فرسایش بادی در استان هستند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان کرد: کانون‌های بحرانی فرسایش بادی بسیار حساس بوده به طوری که هیچ گونه فعالیتی نمی‌توان از نظر زیرساختی و عمرانی روی آن انجام داد و صرفاً در بحث احیاء و مراقبت آن باید اقدام شود.
نصرآبادی اظهار کرد: به شکل ویژه از نظر میزان گستردگی به ترتیب اولویت طبس، نهبندان و زیرکوه سه شهرستانی بوده که بیشتر کانون‌های بحرانی فرسایش بادی استان را دارند.
وی با بیان اینکه این بادهای اندک، بارش‌های استان را هم تبخیر می‌کند و سبب افت سفره‌های آب زیرزمینی و کاهش پوشش گیاهی و در نتیجه افزایش فرسایش خاکی به ویژه فرسایش بادی و پدیده گرد و خاک می‌شود، تصریح کرد: حال در برابر این سرعت رو به رشد بیابان و ریزگردها، اعتبارات مصوب سال گذشته برای حوزه بیابان زدایی در استان ۲۰ میلیارد تومان از سرفصل‌های مختلف اعلام شد که از این میزان ۸ میلیارد و ۸۳۰ میلیون تومان آن یعنی کمتر از ۵۰ درصد این اعتبار تخصیص یافت.
نصرآبادی ادامه داد: با این میزان اعتبار نمی‌توان کار شاخصی را در حوزه بیابان زدایی انجام داد و اعتبار تخصیصی سال قبل صرف مراقبت و نگهداری و کاشت ۸۰۰ هزار هکتار نهالکاری انجام شده است.
شرایط اضطراری که هنوز وجود دارد
محمدعلی آخوندی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی نیز در آخرین جلسه کارگروه مدیریت شرایط اضطرار پدیده گرد و غبار استان، گفت: در شهرستان‌هایی که دستگاه سنجش کیفیت هوا موجود نیست باید وضعیت گرد و غبار به طور میدانی رصد شده و توصیه‌های لازم به شهروندان ارائه شود.
وی با بیان اینکه هواشناسی صحت یا پایداری شرایط را باید با قطعیت مشخص کند، تصریح کرد: مستندسازی از اقدامات دستگاه‌ها در زمان بروز گرد و غبار الزامی است تا بتوان به دبیرخانه کشوری این مستندات را ارائه داد و قطعاً به نفع استان خواهد بود.
آخوندی اظهار کرد: آمار دقیق بستری‌های ناشی از گرد و غبار باید توسط شبکه بهداشت و درمان احصا شده و به کارگروه مدیریت شرایط اضطرار اعلام شود.
رئیس کارگروه شرایط اضطرار پدیده گرد و غبار خراسان جنوبی افزود: در شرایط سخت گرد و غبار ممکن است مجبور به تعطیلی موقت اصناف، معادن یا واحدهای شن شویی شویم که فعلاً چنین شرایطی ایجاد نشده است. جلوگیری از افزایش گرد و غبار مهم‌ترین اقدامی است که باید در دستور کار دستگاه‌های اجرایی باشد.
آخوندی گفت: با توجه به اینکه ریزگردها در استان تبدیل به بحران شده، دستگاه‌های اجرایی پیشنهادات خود را برای مقابله با ریزگردها ارائه دهند تا آنچه نیاز است را بتوان به سطح کلان کشور انتقال داد. در صورتی که پیشنهادات دستگاه‌ها در راستای اقدامات مقابله با گرد و غبار ارائه شود می‌توان از فرصت برنامه توسعه هفتم برای رفع نیازهای استان استفاده کرد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی گفت: از ابتدای امسال تاکنون چهار جلسه کارگروه شرایط اضطرار گرد و غبار استان برگزار شده و لازم است دستگاه‌های اجرایی به اهمیت موضوع بیشتر پی ببرند و وظایفی که مشخص شده را به خوبی انجام دهند.
وی با اشاره به تشدید نظارت‌ها در خصوص اقدامات مقابله‌ای دستگاه‌های اجرایی برای گرد و غبار بیان کرد: انجام وظایف باید طبق قانون باشد و دستور العمل‌ها به خوبی رعایت شود.
آخوندی هدف اصلی این کارگروه را دنبال کردن برنامه‌های سلامت محور عنوان کرد و گفت: بسیاری از بلایای طبیعی و غیر طبیعی در تصمیمات اضطراری نقش مهمی دارد از همین رو دو روز تعطیلی برای گرما در کشور رقم خورد.
به گفته وی؛ هشدار زرد، نارنجی یا قرمز هواشناسی شرایط اضطراری گرد و غبار را نشان می‌دهد و مدیران باید طبق وظایف آماده‌باش باشند، شرایط اضطرار وضعیتی است که در پی حادثه قریب الوقوع یا بعد از وقوع بحران ایجاد شده و نیاز به اقدام فوری دارد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی بر لزوم هم افزایی اعتبارات برای مقابله با گرد و غبارها تأکید کرد و گفت: دستگاه‌های تخصصی حوزه گرد و غبار، محیط زیست، منابع طبیعی، پلیس راه و هواشناسی اطلاع رسانی‌های خوبی داشته و بر اساس آمار ۳۰ تا ۳۵ درصد این گرد و غبارها منشأ داخلی دارد.
آخوندی، ۶۰ تا ۷۰ درصد منشأ گرد و غبارهای موجود در استان را خارجی عنوان کرد و گفت: ما می‌توانیم گردو غبارهای با منشأ داخلی را مدیریت کنیم که نیاز به برنامه خاص دارد.
وی تصریح کرد: هنر در اجرا کردن به موقع برنامه‌هاست و باید شرایط را بهینه دید و جلوی گسترش بیابان را بگیریم و با بیابانزایی مقابله کنیم که این مهم نیازمند برنامه ریزی توسط مدیران ارشد است.
آخوندی با بیان اینکه مقابله با بیان زایی، برنامه ریزی برای هم افزایی اعتبارات نیاز دارد، گفت: اعتبارات به گرد ریزگرد ها هم نمی‌رسد لذا از دبیر کارگروه ملی گرد و غبار دعوت شده تا از حمایت‌های آنها استفاده کنیم.
وی نهالکاری، آبخوانداری، آبخیزداری و احداث هلالی آبگیر را از جمله اقدامات خوب برای مقابله با پدیده گرد و غبار و بیابان زایی در استان عنوان کرد و گفت: به این دلایل استان ما می‌تواند استان پایلوت معرفی شود، دستگاه‌های متولی می‌توانند هماهنگ با برنامه هفتم توسعه برنامه داشته باشند و آنها را پیگیری کنند.
انتهای پیام