دکتر نجمه یزدان‌فر در گفت‌وگو با ایسنا، پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی ایران را نخستین پژوهشکده‌ تخصصی جهاد دانشگاهی دانست که از سال ۱۳۷۷ با مجوز قطعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت خود را در استان البرز آغاز کرد و عمده فعالیت‌های این پژوهشکده را شامل "انجام تحقیقات و پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای در زمینه حل مشکلات صنایع شیمیایی کشور"، "تجاری‌سازی و تولید ملی محصولات فناورانه و دانش‌بنیان با تکیه بر دانش بومی و داخلی"، "ارائه خدمات تخصصی و آزمایشگاهی پیشرفته به پژوهشگران، مراکز دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان" و "انتشار نتایج تحقیقات و آموزش‌های تخصصی کوتاه مدت" ذکر کرد.

وی در خصوص اولویت‌های تحقیقاتی این پژوهشکده در راستای رفع چالش‌های کشور در حوزه صنایع شیمیایی، اظهار کرد: فعالیت‌های دانش‌بنیان پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی، عموما بر پایه رفع نیازهای اساسی کشور در حوزه شیمی و مهندسی شیمی و علوم مرتبط با آن از جمله بیوتکنولوژی بنا نهاده شده است؛ از این رو اولویت‌های پژوهش‌محور این پژوهشکده را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد:

* دسته نخست اهتمام پژوهشکده بر بومی‌سازی دانش تولید و تجاری‌سازی مواد شیمیایی مورد نیاز کشور در حوزه بالادستی و پایین‌دستی صنایع نفت کشور، مواد شیمیایی مورد مصرف در صنایع تبدیلی و بهداشتی، افزودنی‌های مجاز خوراکی در حوزه امنیت غذایی انسان و دام و استخراج و خالص سازی مواد مؤثره گیاهی است.

* دسته دوم فعالیت‌ها در راستای یکی از ۴ ماموریت کلان ملی جهاد دانشگاهی است که طبق برنامه هفتم توسعه به این نهاد انقلابی که زیست بوم علم و فناوری است، سپرده شده است، در این حوزه، کاهش مصرف آب و انرژی در صنایع و توسعه فناوری‌های آب شیرین‌کن‌های نسل جدید، توسعه ذخیره‌سازهای نوین انرژی مانند ابرخازن‌های الکتروشیمیایی و باتری‌های نسل جدید و سایر فناوری‌های های‌تک را شامل می‌شود.

* دسته سوم، فعالیت‌های آزمایشگاهی کاملا تخصصی این پژوهشکده، برای ارائه خدمات به پژوهشگران و نیز کنترل کیفیت، پایش و استانداردسازی محصولات تولیدی صنایع مختلف به‌ویژه صنایع غذایی (مواد غذایی خام و فرآوری شده، آب آشامیدنی و ...) ، آب و خاک و مواد شیمیایی مورد مصرف در صنایع کشاورزی (کود و سم) و نیز فرآورده‌های نفت و پتروشیمی.

وی این پژوهشکده را به عنوان آزمایشگاه مرجع نهادهای ناظر و حاکمیتی مانند سازمان ملی استاندارد و سازمان غذا و دارو با گواهی استاندارد بین‌المللی ایزو ۱۷۰۲۵ معرفی کرد.

زیر ساخت‌های لازم برای توسعه صنایع شیمیایی

رییس پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی تاکید کرد: آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد بدون اغراق تمام تکنولوژی‌های روز دنیا به نوعی به علم شیمی وابسته‌اند، در این بین ۱۰ درصد از حجم دانش و ثروت جهان به طور خاص به حوزه تولید مواد شیمیایی اختصاص دارد؛ از این رو حرکت در مرز دانش و دستیابی به دانش روز در صنایع شیمیایی، قبل از هر چیز، نیازمند تحقیق و پژوهش است که تامین هزینه‌های بالای آن اعم از به کارگیری نیروی انسانی متخصص، فراهم آوردن شرایط و تجهیزات مدرن و گرانقیمت و زیرساخت‌های مناسب اولین چالش در این مسیر است و پس از عبور از این مرحله، گام دوم تجاری‌سازی است که اعتماد به توان داخلی و سرمایه‌گذاری مناسب و هنگفت برای رساندن دانش فنی به تولید تجاری را می‌طلبد.

وی اظهار کرد: اگر این هر دو گام با موفقیت به انجام برسد، چالش سوم، جلب اعتماد بازار و توان رقابت محصول تولید داخلی با محصولات وارداتی است. هر سه این مراحل، حمایت سیاستگذاران کلان را می‌طلبد که امیدواریم در سال مهار تورم و رشد تولید، با اهتمام جدی مقام معظم رهبری و دولت مردمی که داعیه‌دار شعار "ما می‌توانیم" هستند، محقق شود.

همکاری جهاد دانشگاهی در حوزه صنایع نفتی

یزدان‌فر درباره فعالیت پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، توضیح داد: این پژوهشکده به عنوان فعال‌ترین مرکز پژوهشی غیر وابسته به صنعت نفت، به سه طریق در حوزه صنایع نفت فعالیت می‌کند:

* بومی‌سازی و تولید مواد مورد نیاز صنعت نفت
* طراحی و ساخت تجهیزات مهندسی مورد نیاز این صنعت
* ارائه خدمات آزمایشگاهی تعیین ماهیت، کنترل کیفیت و تست کارایی افزایه‌های شیمیایی مورد مصرف در صنایع نفت.

رییس پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: در این راستا محققان این پژوهشکده اقدام به بومی‌سازی برخی مواد شیمیایی همچون کسب دانش فنی، تولید و تامین چندین قلم از افزایه‌های شیمیایی پر مصرف در صنعت حفاری (گل و سیمان حفاری) تدوین دانش فنی تولید جاذب‌ها و کاتالیست‌های مورد نیاز در واحدهای هیدروژناسیون، ‌دهیدروژناسیون، ریفرمینگ و سولفورزدایی، تولید فناورانه کیت‌های تشخیص و شمارش باکتری‌های عامل خوردگی در صنعت نفت و بایوسایدهای محلول در آب و محلول در نفت اشاره کرد.

وی بهینه‌سازی واحدهای فرایندی در صنایع نفت، کاهش هیدروژن سولفوره H2S میدان نفتی، کاهش مصرف و استقرار سیستم مدیریت انرژی در واحدهای پتروشیمی و تعریف و اجرای طرح‌های پژوهشی برای طراحی و ساخت سیستم‌های خوردگی را از دیگر فعالیت‌های این پژوهشکده در حوزه ارائه خدمات آزمایشگاهی تخصصی برای تست کارایی افزایه‌های مورد مصرف در صنعت حفاری و استخراج نفت دانست که در همکاری با وزارت نفت و شرکت‌های فعال در صنعت نفت اجرایی شده است.

دستاورد فناورانه

یزدان‌فر با بیان اینکه این پژوهشکده در مدت ۲۵ سال فعالیت، دستاوردهای ارزشمندی را به جامعه عرضه کرده است، گفت: از آخرین دستاوردهای این مجموعه باید به ایجاد دانش فنی بومی و تولید افزایه‌های سیمان حفاری چاه‌های نفت، ساخت ذخیره ساز ابر خازن الکتروشیمیایی، تولید انحصاری ماده سلنیوم سولفاید در صنعت شوینده و بهداشتی، راه‌اندازی واحد نیمه صنعتی تولید نشاسته حفاری و راه‌اندازی واحد تولید کاتالیست HDS اشاره کرد.

وی اضافه کرد: در حوزه تولید آب‌شیرین‌کن‌ها که یکی از ماموریت‌های ملی و کلان جهاد دانشگاهی است، تیم تخصصی پژوهشکده را می‌توان به عنوان پیشکسوت ایجاد دانش فنی و تولید آب شیرین‌کن‌های نسل جدید در جهاد دانشگاهی، با پیشینه و تجربه بیش از یک دهه فعالیت و دستاورد نام برد.

رییس پژوهشکده صنایع شیمیایی با اشاره به دستاوردهای فناورانه این پژوهشکده در حوزه سلامت، یادآور شد: مرکز آنالیز شیمیایی پژوهشکده، با ۶ آزمایشگاه تخصصی در حوزه امنیت غذایی، کنترل کیفیت، پایش و استانداردسازی محصولات کشاورزی و نیز محصولات فرآوری شده تولیدی، اعم از پایش میکروبی، بررسی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و بررسی سلامت و امنیت غذایی از نظر آلودگی به فلزات سنگین و سموم دفع آفات نباتی و تست‌های مولکولی و تراریختگی فعالیت می‌کند.

وی افزود: علاوه بر آن با انجام آزمون‌های مخصوص به آب، پساب، خاک و مواد شیمیایی مورد مصرف در صنایع کشاورزی (کود و سم) در زمینه فعالیت سلامت محصولات کشاورزی و محیط زیست فعالیت می‌کند.

به گفته این محقق حوزه صنعت شیمیایی کلیه فعالیت‌های این مرکز تحت عنوان آزمایشگاه مرجع نهادهای ناظر و حاکمیتی مانند سازمان ملی استاندارد و سازمان غذا و دارو، محیط زیست و حفظ نباتات، با گواهی‌نامه استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ انجام شده و دارای اعتبار بین‌المللی است. این مجموعه آزمایشگاهی با رتبه ممتاز و در جمع ۱۲ آزمایشگاه برتر کشور تحت نظارت شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی قرار دارد.

یزدان‌فر خاطر نشان کرد: گام مهم دیگر این پژوهشکده در راستای امنیت غذایی و سلامت، راه‌اندازی مرکز تولید عصاره‌ها و مواد مؤثره گیاهی است که قادر به تولید بیش از ۱۰۰ نوع عصاره مایع و خشک ارگانیک است و دستیابی به دانش فنی تولید انواع اسانس‌ها و طعم دهنده‌های پایه گیاهی را در دستور کار دارد. از دیگر فعالیت‌های پژوهشکده می‌توان به تولید ژل‌های بهداشتی و محلول‌های ضد عفونی کننده سطوح و دست و نیز آموزش و تربیت نیروی متخصص کنترل کیفی و مسئولین فنی شاغل در واحدهای صنایع غذایی و دارویی نام برد.

برنامه‌های آتی پژوهشکده

رییس پژوهشکده صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی افزود: با توجه به نیاز کشور و ماموریت جهاد دانشگاهی، یکی از مهمترین برنامه‌های پژوهشکده تقویت تیم فعال در حوزه آب شیرین کن و مدیریت آب و نیز تکمیل تجهیزات و ملزومات تولید افزایه‌های مورد نیاز صنعت نفت است که با توجه به شرایط تحریم و نیز عزم جدی دولت بر افزایش تولید محصولات نفت و پتروشیمی، جز رسالت‌های ملی این پژوهشکده به شمار می‌رود.

وی مهمترین دغدغه آتی پژوهشکده را در جهت توسعه و تجاری‌سازی دانش فنی محصولات دانش‌بنیانی تولید شده در این پژوهشکده عنوان کرد و یادآور شد: مشارکت با بخش خصوصی و تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان بر مبنای این دانش‌ها و راه‌اندازی واحد بازرگانی در پژوهشکده جهت ورود به بازارهای ملی و منطقه‌ای و بین‌المللی، نقشه راهی است که منجر به شکوفایی روزافزون دستاوردهای پژوهشکده و جهاد دانشگاهی خواهد شد.

یزدان‌فر ادامه داد: به طور همزمان، سعی خواهیم کرد با فعال‌تر کردن آموزش‌های تخصصی کوتاه مدت و مهارت‌های کاربردی و کارآفرینی، رسالت خود را در انتقال تجارب به نسل جدید و فارغ التحصیلان جوان دانشگاهی که آینده سازان ایران عزیز اسلامی هستند، به انجام رسانیم. 

وی در پایان، سالگرد تشکیل جهاد دانشگاهی و چهار دهه تلاش پرافتخار این نهاد را به همه همکاران تبریک گفت و افزود: به عنوان مشاور رییس جهاد دانشگاهی در امور بانوان، تشکر و خسته نباشید ویژه عرض می‌کنم خدمت همه بانوان عزیز همکار و پر تلاش در این خانواده صمیمی و پویا که جهاد دانشگاهی را خانواده دوم خود می‌دانند و اگر نگویم بیش از خانواده، که قطعا هم ارز و هم راستای با خانواده، بدان عشق می‌ورزند و از دل و جان برای سربلندی و پیشرفت جهاد دانشگاهی و کشور تلاش می‌کنند. بی‌شک بانوان دلسوز، کارآمد و متخصص جهاد دانشگاهی سرمایه‌های ارزشمند این نهاد انقلابی هستند که موفقیت‌ها و افتخارات جهاد دانشگاهی حاصل حضور و تلاش شبانه‌روزی آنان است.

انتهای پیام